Van Eyck, Pieter

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Pieter Van Hees (1998, aanvulling)

Literator en literatuurhistoricus Pieter van Eyck (1887-1954) sympathiseerde met de Ierse vrijheidsstrijd en de Groot-Nederlandse beweging.

Volledige voornaam
Pieter Nicolaas
Geboorte
Breukelen, 1 oktober 1887
Overlijden
Wassenaar, 11 april 1954
Leestijd: 3 minuten

Pieter Nicolaas van Eyck doorliep het gymnasium in Den Haag en studeerde vervolgens rechten in Leiden. Hij zou echter vooral bekendheid verwerven als dichter, essayist en literatuurcriticus.

In 1914-1915 en van 1920 tot 1935 was Van Eyck correspondent voor de Nieuwe Rotterdamsche Courant, respectievelijk in Rome en Londen. Van 1935 tot zijn overlijden was hij hoogleraar Nederlandse letterkunde aan de Rijksuniversiteit Leiden, hoewel hij na een hersenbloeding in 1945 met ernstige fysieke problemen had af te rekenen.

In zijn brochure over De Iersche kwestie uit 1921 toonde Van Eyck zich een fervente pleitbezorger van de Ierse onafhankelijkheid in het jaar dat het zuidelijke, grootste en katholieke deel van het eiland de facto autonomie had verworven. Hij onderkende, net als tal van flaminganten toen en later, overeenkomsten tussen de Ierse vrijheidsstrijd en de Vlaamse beweging (zie Ierland).

Van Eyck richtte samen met zijn levenslange vrienden Frederik Carel Gerretson Gerretson, Frederik C.
Frederik Carel Gerretson (1884–1958) was een Nederlandse historicus, zakenman en politicus, die vanuit zijn Groot-Nederlandse overtuiging het Vlaams-nationalisme trachtte te beïnvloeden.... Lees meer
en Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer
het tweemaandelijks tijdschrift Leiding Leiding (1930-1931)
Het tijdschrift Leiding werd in 1930 opgericht door Pieter Nicolaas van Eyck, Frederik Carel Gerretson en Pieter Geyl om sturing te geven aan het cultureel-maatschappelijke leven in het N... Lees meer
(1930-1931) op. Hij bracht de titel van het blad aan, redigeerde er de ( Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
) beginselverklaring voor en leverde van alle redacteurs en medewerkers de meeste teksten aan.

Van Eyck stelde in 1933 als eerste vast dat de Leidse hoogleraar geschiedenis Herman Colenbrander (1871-1945) in zijn bijdrage voor het feestelijke themanummer over Willem Van Oranje van het tijdschrift De Gids van begin dat jaar plagiaat had gepleegd uit de Histoire de Belgique van Henri Pirenne Pirenne, Henri
Henri Pirenne (1862-1935) was een van de invloedrijkste Belgische historici uit de 20ste eeuw. Zijn werk, met name zijn zevendelige Histoire de Belgique, reflecteerde een Belgisch-nationa... Lees meer
. De kwestie werd aangezwengeld door Pieter Geyl en groeide uit tot ‘de affaire Colenbrander’, die de betrokkene weliswaar zijn professoraat niet kostte maar zijn intellectuele reputatie ernstig aantastte. Voor Van Eyck speelde mee dat hij revanche kon nemen op Colenbrander, die hij ervoor verantwoordelijk achtte dat hem in 1925 de wacht was aangezegd als poëzierecensent van De Gids, waarvan Colenbrander redactiesecretaris was.

Literatuur

– P. Geyl, Herinnering aan P. N. Van Eyck, in: Amsterdams Tijdschrift, 1 oktober 1954.
– Idem, Levensbericht P. N. Van Eyck, in: Jaarboek der Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen 1954-1955, pp. 302-311.
– G. Gossaert (= F. C. Gerretson), In memoriam Van Eyck, in: De Telegraaf, 17 april 1954.
– Idem, Bij de herdenking van Van Eyck, in: Amsterdams Tijdschrift, 1954, nr. 6, pp. 147-150.
– Idem, Pieter Nicolaas Van Eyck (Breukelen, 1 october 1887 - Wassenaar 11 april 1954), in: Jaarboek van de Maatschappij van Nederlandse Letterkunde te Leiden 1956-1957, pp. 42-57.
– G. Puchinger, Van Eyck en Gerretson, in: De Gids, 1963, nr. 2, pp. 208-240.
– H. Wage, Eyck, Pieter Nicolaas van (1887-1954), in: Biografisch Woordenboek van Nederland, 1979, dl. 1.
– P. van Hees en G. Puchinger (red.), Briefwisseling Gerretson-Van Eyck, 1984.
– F. G. von der Dunk, De Prins weergekeerd onder professoren. De Colenbranderaffaire van 1933, in: De Gids, 1987, pp. 536-554.

Suggestie doorgeven

1973: Clem Bittremieux (pdf)

1998: Pieter Van Hees (pdf)

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel