Rechtskundig Weekblad

Het Rechtskundig Weekblad werd opgericht in de schoot van de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen. De eerste aflevering verscheen op 11 oktober 1931.

Stichters waren de Antwerpse advocaten Herman de Jongh en Jules Franck (voorzitters), René Victor Victor, René
René Victor (1897-1984) was een advocaat en leverde een belangrijke bijdrage aan de vernederlandsing van het rechtsleven in Vlaanderen, voornamelijk via het Rechtskundig Weekblad en de v... Lees meer (algemeen secretaris), Emiel Ooms en Gaston Craen (secretarissen), John Stockmans (penningmeester), Ferdinand Zech, Louis Elebaers, Ignace van den Brande en Fernand Collin Collin, Fernand
Jurist Fernand Collin (1897-1990) was hoogleraar aan en bestuurder van de Leuvense universiteit en van 1938 tot 1963 voorzitter van de Kredietbank. Lees meer . In feite steunde van bij de aanvang alles op Victor, en dit tot aan zijn dood in 1984. Het tijdschrift werd uitgegeven door achtereenvolgens de Antwerpse drukkerij Mercurius en uitgeverij De Vlijt (waar ook de Gazet van Antwerpen Gazet van Antwerpen
De krant Gazet Van Antwerpen verschijnt sinds 1891 en betoonde van bij de start belangstelling voor de Vlaamse beweging. Aanvankelijk werd de Antwerpse Meetingpartij gesteund en later Fra... Lees meer van de persen rolde). Toen Victor zich vanaf 1972 begon terug te trekken, werd de uitgave toevertrouwd aan gespecialiseerde juridische uitgeverijen.

Voor rechtswetenschap in het Nederlands en de vernederlandsing van het gerecht

Het Rechtskundig Weekblad sloeg snel aan bij de Vlaamse juristen; na acht weken waren er al 600 abonnementen. Het moest een tegenhanger zijn van het Journal des Tribunaux en wilde vooreerst de rechtswetenschap in de Nederlandse taal stimuleren; in dit opzicht leunde het aan bij het onregelmatig verschijnende Rechtskundig Tijdschrift Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België)
Het Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België) (1897-1964) evolueerde van een gematigd Vlaamsgezind juridisch blad naar een apolitiek vakblad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sympathi... Lees meer . Het peil van de bijdragen liet aanvankelijk echter vaak te wensen over, zowel qua taal als qua inhoud. Naast het initiële gebrek aan fondsen was er geregeld een tekort aan teksten. Dat laatste loste Victor op door soms inderhaast een artikel te schrijven.

Het RW streefde een wetenschappelijk doel na. Vrijwel elk nummer opende met een rechtsgeleerde bijdrage over actuele thema’s. De redactie spiegelde zich daarbij aan de werkwijze van de Nederlandse Juristenvereniging, die grondig uitgewerkte preadviezen opstelde. Deze wetenschappelijke component stond niet op zichzelf, maar werd gezien als een noodzakelijke bijdrage tot de verheffing van het Vlaamse volk. Het RW wilde een hoog wetenschappelijk niveau bereiken en tegelijkertijd de kloof tussen het justitiepaleis en de modale Vlaming verkleinen. In de opvatting van de redactie kon een Vlaamse rechtswetenschap zich pas ontwikkelen wanneer de Vlaamse juristen zich de Nederlandstalige rechtstaal hadden eigen gemaakt. Om die reden verstrekte het RW taaltips om zijn doelpubliek beter vertrouwd te maken met de Nederlandstalige rechtstaal. In tegenstelling tot eerdere generaties Vlaamse juristen achtte de redactie het daarbij niet wenselijk om de in Nederland gehanteerde rechtsterminologie zomaar te kopiëren.

Daarnaast wilde het blad ook de brug slaan tussen de verschillende conferenties en pleitgenootschappen en voerde het actie voor de vernederlandsing van het gerecht Gerecht
Lees meer . Sinds april 1931 was de strijd hierover losgebarsten, met het wetsvoorstel van de Antwerpse advocaat en politicus Hendrik Marck Marck, Hendrik
Lees meer . Samen met de Vlaamse Conferentie der Balie van Antwerpen Vlaamse Conferentie van de Balie van Antwerpen
Lees meer en met de Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden
De Bond der Vlaamsche Rechtsgeleerden (1885-…) werd opgericht als een overkoepelende vereniging van Vlaamsgezinde juristen uit alle disciplines. De vereniging zette zich in voor de verned... Lees meer vormde het blad een tegengewicht voor de heftige oppositie van Franstalige zijde. Die werd aanvankelijk vooral gevoerd door Franstalige advocaten uit Antwerpen die daarvoor over het veertiendaags blad Le Jeune Barreau beschikten.

Ook na het afdwingen van de wet van 15 juni 1935 op het taalgebruik in rechtszaken bleef het Rechtskundig Weekblad waken over en ijveren voor een naar taal en geest Vlaams gerecht in Vlaanderen. Victor wilde de Vlaamse rechtswetenschap stimuleren door de consequente publicatie van Nederlandstalige rechtspraak, maar vooral door vanaf 1936 jaarlijks een overzicht te publiceren van alles wat aan Nederlandstalige rechtsleer in Vlaanderen was verschenen. Hij deed dat in een aangename en aanmoedigende stijl zodat de auteurs zich gestimuleerd voelden om verder publicaties in het Nederlands op de markt te brengen.

Het Rechtskundig Weekblad patroneerde met Victor ook de Vlaamsche Rechtskundige Bibliotheek. Daarin verschenen in eigen beheer een vijftigtal waardevolle juridische publicaties die het bij andere uitgeverijen niet gehaald haden omdat zij in het Nederlands gesteld waren.

Van de Tweede Wereldoorlog tot vandaag

Op 12 mei 1940 verscheen, door de Duitse inval, voorlopig het laatste nummer van het tijdschrift. In september 1940 opteerden enkele leden van de raad van bestuur ervoor om het tijdschrift opnieuw te laten verschijnen. De bezetter verklaarde echter bezwaren te hebben tegen de persoon van Victor en wenste bovendien zelf enkele leden in de raad van bestuur te benoemen. Daarop sprongen de gesprekken af. In maart 1941 gaven Antwerpse Nieuwe Orde-gezinde advocaten een nieuw tijdschrift uit, Het Juristenblad Het Juristenblad
Het Juristenblad (1941-1944) werd opgericht als vervanger van het Rechtskundig Weekblad. Het blad hield zich op in de collaboratiesfeer en ijverde voor een hervorming van het Belgisch rec... Lees meer , dat op de titel na hetzelfde uitzicht had als het Rechtskundig Weekblad.

Na de bevrijding verscheen het Rechtskundig Weekblad opnieuw, vanaf  22 september 1946. Het ondersteunde het Vlaamse streven naar homogene taalgebieden (taalwetten van 1962-1963) en ijverde met vuur voor de oprichting van een hof van beroep te Antwerpen (1970). Ook was het een spreekbuis waarin taaltoestanden in het hof van cassatie en elders konden worden aangeklaagd. Omdat de vernederlandsing van de rechtswereld in Vlaanderen steeds dieper wortel schoot, moest het tijdschrift gaandeweg minder energie investeren in de flamingantische actievoering. Alle aandacht kon uitgaan naar de wetenschap. Het tijdschrift groeide in de naoorlogse periode dan ook uit tot een hoogstaand juridisch vaktijdschrift met meer dan 4000 abonnees.

Tot aan zijn dood in 1984 was René Victor hoofdredacteur van het Rechtskundig Weekblad. De facto had hij het blad vanaf 1972 langzaam uit handen gegeven aan trouwe medewerkers en de publicatie ervan toevertrouwd aan achtereenvolgens Maarten Kluwers internationale uitgeversonderneming (Maklu) en Intersentia (thans Intersentia Larcier). In 1984 werd Edgar Boonen de nieuwe hoofredacteur (1984-1993), opgevolgd door Camiel Caenepeel (1993-1998), Aloïs van Oevelen (1998-2021) en Wilfried Rauws (2021-).