Dillen, Karel

Persoon
Jens Bertels (2023, herwerking), Marc Spruyt (1998)

Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de Kamer, de Senaat en het Europees Parlement.

Volledige voornaam
Karel Cornelia Constantyn
Pseudoniem
Sacha
Piet de Belder
Reimond Mangels
Frans Hanssens
Leo Kerremans
H.S.
Staf van Vliet
K.D.
Geboorte
Antwerpen, 16 oktober 1925
Overlijden
Schilde, 27 april 2007
Leestijd: 7 minuten

Karel Dillen groeide op in het Antwerpse Eilandje en ging van 1938 tot 1943 naar school aan het Koninklijk Atheneum in Antwerpen. Hij was actief in Ontwikkeling, de Vlaamsche Bond der Antwerpse Atheneumstudenten, maar zijn bijdrage bleef beperkt tot het verkopen van kaarten voor de manifestaties. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
sympathiseerde Dillen met de Nieuwe Orde, maar hij werd van geen enkele collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
-beweging lid. Hij noemde zichzelf een passieve zwarte Zwarten
‘Zwarten’ is de term die tijdens en na de Tweede Wereldoorlog in de volksmond werd gebruikt om collaborateurs aan te duiden. Dat had vooral te maken met de zwarte kleur van hun uniformen.... Lees meer
.

Kort na de oorlog zette Dillen zijn eerste stappen in Vlaams-nationalistische groepjes en jeugdverenigingen en legde hij er ook zijn eerste contacten met oudere Vlaams-nationalisten. In 1947 sloot hij zich aan bij het Sint-Arnoutsvendel Sint-Arnoutvendel
Het Sint-Arnoutvendel was een Antwerpse Vlaams-nationalistische en Dietse jeugdvereniging, in 1945 opgericht door Wim de Roy. Lees meer
, dat onderdeel was van het Jeugdverbond der Lage Landen Jeugdverbond der Lage Landen
Het Jeugdverbond der Lage Landen (JVLL) was een Heel-Nederlandse, Vlaams-nationalistische jeugdvereniging, ontstaan in 1947 om enkele losse nationalistische jeugdkernen rond het tijdschri... Lees meer
. Tot 1949 organiseerde hij daar de ideologische scholing en schreef hij artikelen voor De Vendeljongen. Hij verdween uit de jeugdbeweging na een conflict met leider Wim de Roy De Roy, Wim
Wim de Roy (1923) was een leider in de Dietse jeugdbeweging Sint-Arnout. Hij lag mee aan de basis van de oprichting en splitsing van het Jeugdverbond der Lage Landen. Lees meer
. Dillen was beroepsmatig achtereenvolgens bediende bij de haven, de stad Antwerpen en de Britse censuurdienst in Duitsland. Daarna vervulde hij zijn legerdienst, en vervolgens ging hij aan de slag bij de Antwerpse Taximaatschappij.

Radicaal nationalistisch middenveld en de Volksunie

In 1949 behoorde Dillen tot de medestichters van de Jong Nederlandse Gemeenschap Jong-Nederlandse Gemeenschap
De Jong Nederlandse Gemeenschap (1950-1963) was een radicaal Vlaams-nationalistische jongerengroep. Lees meer
(JNG). Het JNG organiseerde meetings, zoals de herdenkingen van August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
, Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer
en Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
en de amnestie Amnestie
Lees meer
-meeting in Antwerpen in 1952. Tussen 1951 en 1953 publiceerde hij in het weekblad Opstanding Opstanding (1949-1959)
Opstanding was een onafhankelijk Vlaams-nationaal weekblad, uitgegeven door NV Luctor en Walter Bouchery. Het blad sympathiseerde met, maar stond ook kritisch tegenover de Vlaamse Concent... Lees meer
onder de initialen KD en D. Na een voordracht van de Fransman Maurice Bardèche in 1951 vertaalde hij diens boek Nuremberg ou la terre promise. In deze periode liet Dillen zich ook opmerken als spreker op verschillende nationalistische bijeenkomsten en voerde hij propaganda voor de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
. Hij sprak vaak over de grondslag van een hernieuwde Vlaams-nationale beweging en in 1951 had hij het reeds over het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
. Vanaf het begin stelde Dillen zich radicaal nationalistisch op.

Dillen stond aanvankelijk wantrouwend tegenover de in 1954 opgerichte Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU). In 1957 trad hij toch toe als voorzitter van de Antwerpse Volksunie-Jongeren Volksuniejongeren
Lees meer
, waarvan hij in datzelfde jaar medeoprichter was, en als lid van het arrondissementsbestuur en de partijraad. Van meet af aan nam hij een kritische houding aan binnen de VU. Het partijprogramma was volgens hem niet radicaal genoeg, onder andere door de afwezigheid van de Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
of Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
insteek. Enkel bij de parlementsverkiezingen van 1958 was hij kandidaat op de VU-lijst. Dillen schreef niet in het VU-partijblad, maar wel in lokale VU-tijdschriften. Ook trad hij veelvoudig op als spreker op kaderdagen, congressen en meetings. Begin de jaren 1960 voerde hij mee het verzet tegen de idee van de zogenaamde 'Vlaamse frontvorming'. In 1961 tot 1970 was hij ondervoorzitter van de uit de Antwerpse VU ontsproten Kontaktclub, die lezingen van binnen- en buitenlandse prominenten organiseerde.

Dillen trok zich niet terug binnen de grenzen van de partijpolitiek en bleef zich ook toeleggen op het middenveld. Voor ’t Pallieterke 't Pallieterke
’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen dece... Lees meer
schreef hij van 1965 tot 1978 de vaak hekelende en sarcastische ‘Kroniek der dode zielen’ onder de initialen R. Sch., KD (naar zichzelf) of MK (naar zijn echtgenote Madeleine Koninckx), en van 1975 tot 1978 de Franse rubriek ‘Si la France m'était contée’ onder het pseudoniem Sacha. Hij schreef als Sacha in 't Pallieterke tot 1992.

In 1966 vertaalde hij het boekje Apartheid: a challenge van J.E. Holloway en in 1970 stelde hij het herdenkingsboek samen over de leider van de Vlaamse Militanten Orde Vlaamse Militanten Orde (1950-1971)
De Vlaamse Militanten Orde was een Vlaams-nationale militantenorganisatie die werd opgericht in 1950, aanvankelijk ter ondersteuning van de Vlaams-nationale partijpolitiek. Lees meer
(VMO), Wim Maes Maes, Wim
Wim Maes (1925-1968) was tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de collaboratie. Hij trad in 1952 toe tot de Vlaamse Militanten Orde en werd een van de leidende figuren. Hij was van... Lees meer
, na diens overlijden in 1968. Dillen bleef de Vlaamse militant steeds verdedigen en schreef in de jaren 1970 ook enkele editorialen in het VMO-maandblad Alarm Alarm (1972-1999)
Alarm (1972-1999) was het strijdorgaan van de Vlaamse Militanten Orde (VMO), dat – in de lijn van deze groepering – radicaal-rechtse, Vlaams-nationalistische en anticommunistische standpu... Lees meer
.

Dietsland Europa

Dillens grootste geesteskind in deze periode was het vormingsblad Dietsland Europa Dietsland Europa
Het tijdschrift Dietsland Europa was het blad van de Jong Nederlandse Gemeenschap en later van Were Di. Het verdedigde radicaal Vlaamse, Groot-Nederlandse en extreemrechtse standpunten en... Lees meer
, dat hij in mei 1956 met andere toenmalige JNG-leden had gesticht en waarvan hij de inhoudelijke leiding in handen had. Behalve met zijn eigen naam ondertekende Dillen ook met de pseudoniemen Piet de Belder, Reimond Mangels, Frans Hanssens, Leo Kerremans en de initialen HS (naar Herman Senaeve). Van de radicaal Vlaams-nationalistische actiegroep Were Di Were Di
Were Di vzw was een radicaal Vlaams-nationalistische actiegroep die vooral met haar tijdschrift Dietsland Europa het rechts-nationalistische gedachtengoed verspreidde in de jaren 1960 tot... Lees meer
, opgericht in 1962 en sinds 1968 de uitgever van Dietsland Europa, was hij voorzitter. Ook hier zou hij vooral als spreker optreden.

In het voorjaar van 1971 stapte Dillen uit de VU, die volgens hem te weinig rechts-revolutionair Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
was. Zijn laatste lezing in een VU-kader dateerde uit 1968. De programmatorische ontwikkeling van de VU in de jaren 1960 kon hem niet bekoren. Geestelijk had hij reeds lang vóór zijn definitieve breuk met de partij afscheid genomen. Jarenlang bleef hij de VU in Dietsland Europa met kritiek bestoken. Dillen behoorde ook tot het zevenkoppige initiatiefcomité dat in 1973 de Vlaams-Nationale Landdag in Schepdaal organiseerde om druk uit te oefenen op de VU (en waaruit de Vlaams-Nationale Raad Vlaams-Nationale Raad
De Vlaams-Nationale Raad was een vereniging die in de jaren zeventig opkwam tegen de progressieve tendensen binnen de Volksunie. Lees meer
geboren werd).

Na een scherp persoonlijk conflict met Were Di-secretaris Bert van Boghout Van Boghout, Bert
Bert van Boghout (1916-2003) was tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de collaboratie. Na de oorlog werd hij de voorman van Were Di en hoofdredacteur van Dietsland-Europa. Ook was... Lees meer
nam Dillen in 1975 ontslag uit Dietsland Europa en uit Were Di, en richtte hij het tweemaandelijkse blad Ter Waarheid Ter Waarheid (1975-1979)
Lees meer
op, dat tot 1979 werd uitgegeven door de Vriendenkring Limburg-Voerstreek-Overmaas. Tussen 1979 en 1981 schreef hij ook regelmatig in De Taktivist van het Taal Aktie Komitee Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer
(TAK), onder het pseudoniem Staf van Vliet. Hij had verder een tijdlang onder zijn initialen een column in Alternatief Alternatief
Alternatief (1973-1981) was een christelijk, volksnationaal en solidaristisch jongerenblad. Lees meer
, een christelijk en volksnationaal jongerenblad. In 1977 was hij ook stichtend lid van Protea Protea
De vereniging Protea werd in 1977 gesticht met als doel de contacten tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika te bevorderen ten tijde van het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. De belangrijkste pe... Lees meer
.

Vlaams-Nationale Partij en Vlaams Blok

Toen de VU in 1977 in een Belgische regering stapte en mee over het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer
onderhandelde, was voor Dillen de tijd rijp om met een nieuwe partij voor de dag te komen. Op 1 oktober 1977 stichtte hij de Vlaams-Nationale Partij Vlaams Nationale Partij (1977-1979)
Lees meer
(VNP), waarvan hij "voorzitter voor het leven" werd. Dillen wilde van de VNP een zweeppartij maken voor de ingedommelde Vlaamse beweging. Het ideologische profiel moest nationalistisch, solidaristisch, rechts en ethisch conservatief zijn. Na lang onderhandelen kwam de partij voor de parlementsverkiezingen van december 1978 op in een kartel met de Vlaamse Volkspartij Vlaamse Volkspartij (1977-1979)
Lees meer
(VVP) van Lode Claes Claes, Lode
Lode Claes (1913-1997) was een Vlaams-nationalistisch politicus, publicist en zakenman die een Vlaamse elite wilde vormen om de Vlaamse demografische meerderheid de leiding te laten nemen... Lees meer
. Karel Dillen trok de Antwerpse Kamerlijst en werd als enige verkozen. Het kartel viel door dit resultaat uiteen, de VVP verdween en de VNP ging vanaf 28 mei 1979 verder als Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
. Dillen werd voorzitter.

Tot 1987 zetelde Dillen als enige VB-afgevaardigde in het parlement. In het halfrond was hij weinig actief en werd hij zelden opgemerkt, vooral tussen 1981 en 1983. Hij kwam niet verder dan enkele voorstellen rond Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, de faciliteiten Faciliteiten
Al sinds de eerste taalwet (1873) voorzag de wetgever in faciliteiten. Deze tegemoetkomingen gaven aanleiding tot tegengestelde interpretaties door Nederlandstaligen en Franstaligen, zo ... Lees meer
en de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer
, zuivere Egmontthema’s. In het kader van Operatie Verjonging stond hij in maart 1987 zijn Kamerzetel af aan Gerolf Annemans Annemans, Gerolf
Gerolf Annemans (1958) is een advocaat en de langst dienende volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok (sinds 2004: Vlaams Belang). Van 2012 tot 2014 was hij voorzitter van de partij. ... Lees meer
, zoals hij reeds eind 1985 in een gesprek met Dietsland Europa had aangekondigd.

In december 1987 werd Dillen senator en in juni 1989 verhuisde hij naar het Europees Parlement, waar hij ook ondervoorzitter werd van de Technische Fractie van Europees Rechts. In juni 1994 werd Dillen opnieuw verkozen tot Europees parlementslid. Hij ijverde voor een Europa der volkeren en tegen de centralisering, tegen de Europese vestiging in Brussel en tegen het Europa van het Verdrag van Maastricht (zie Europese Unie Europa
Lees meer
).

Dillen was nationaal voorzitter van het VB en had als dusdanig het laatste woord. Hij was voorzitter van het partijbestuur, lid van de partijraad en voorzitter van de partij-vzw's Nationalistisch Vormingsinstituut, Vlaamse Concentratie, Frank Goovaerts Fonds en Nationalistische Omroepstichting. In het partijblad, waarvan hij de verantwoordelijke uitgever was, had hij een vaste rubriek met de titel ‘De voorzitter’. In de lente van 1996 trad Dillen af en duidde hij Frank Vanhecke Vanhecke, Frank
Frank Vanhecke (1959) was als rechterhand van stichter Karel Dillen van 1996 tot 2004 partijvoorzitter van het Vlaams Blok en vervolgens ook van 2004 tot 2008 van de erfopvolger het Vlaam... Lees meer
aan als nieuwe voorzitter van het VB.

In 2003 nam Dillen ontslag als Europarlementslid omwille van zijn gezondheid. Hij werd opgevolgd door zijn zoon Koen Dillen, Koen
Koen Dillen (1964) is een Vlaamse auteur. Hij was tot 2011 politicus voor het Vlaams Blok (sinds 2004: Vlaams Belang). Lees meer
. Zijn dochter Marijke Dillen, Marijke
De juriste Marijke Dillen (1960) is politica voor het Vlaams Belang. Lees meer
zetelde voor het VB in het de Kamer en het Vlaams Parlement.

Werken

– Artikelen in De Vendeljongen, Opstanding, Strijd, De Schelde, Up ten Berch, Dietsland Europa, ’t Pallieterke, Ter Waarheid, Alarm, Haro, De Taktivist, Alternatief, De Vlaams-Nationalist, Vlaams Blok, AKVS-Schriften.
– Auteur of coauteur van Amnestie, 1966; Verboden sporenherdenking, 1967; Wies Moens 70, 1968; Wim Maes, 1970; Bormsverzen, 1973; Wij, marginalen, 1987; Europese gedichten: bijeengebracht en ingeleid, 1991; Vlaanderen in Straatsburg, 1991; Vlaams Blok: partij van en voor de toekomst, 1992; Vlaanderen in Straatsburg: tussenkomsten in het Europees parlement, deel 2, 1991-1993, 1994; Voor U geschreven: 21 brieven aan een jonge Vlaming en Europeaan, 1994.
– Vertalingen van M. Bardèche, Neurenberg, het beloofde land, 1951; J.E. Holloway, Apartheid: een uitdaging, een oplossing?, 1966.

Literatuur

– B. van Boghout, Geschiedenis van Were Di-Dietsland-Europa, 1995.
– P.J. Verstraete, Karel Dillen, portret van een rebel, 1992.
– B. de Wever, Herrijzenis van de Vlaams-nationalistische partijpolitiek (1949-1965). Het arrondissement Antwerpen, KU Leuven, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1995.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Marc Spruyt (pdf)

2023: Jens Bertels

Databanken

Inhoudstafel