Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Antwerpen KVHV

Ontstaan en beginjaren

In februari 1973 richtten Kris Barrezeele Barrezeele, Kris
Kris Barrezeele (1953-2012) was een accountant, voorzitter van de uitgeverij De Nederlanden en redacteur bij onder andere Tegenstroom en Nieuw Vlaanderen. Hij streefde naar een onafhankel... Lees meer en Martin Decanq een ‘werkgroep voor Vlaamse politieke actie’ op aan de Universitaire Faculteiten Sint-Ignatius Antwerpen (UFSIA). Dit gebeurde onder impuls van Lionel Vandenberghe Vandenberghe, Lionel
Lionel Vandenberghe (1943-2023) was voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en senator voor Spirit. Lees meer , directeur van de dienst studieadvies van de UFSIA en tevens hoofdredacteur van het jongerentijdschrift Nieuw Vlaanderen Nieuw Vlaanderen (1967-1990)
Nieuw Vlaanderen (1967-1990) was een tweemaandelijks Heel-Nederlands jongerentijdschrift, dat ontstond op initiatief van de Vlaamse Vrienden van de Westhoek. Het tijdschrift beleed een v... Lees meer (1967-1990). Aanleiding was een lezersbrief van Barrezeele aan het blad waarin hij zich beklaagde over het gebrek aan Vlaamsgezind engagement onder de Antwerpse studenten. In het najaar kwam Vandenberghe met het voorstel vanuit KVHV-Leuven Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Leuven K
Het Katholiek Vlaamsch Hoogstudenten Verbond (KVHV) werd opgericht in 1902 onder de benaming Vlaamsch Verbond als eerste Vlaamse studentenkoepel aan de Katholieke Universiteit Leuven, een... Lees meer om de werkgroep uit te bouwen tot een Antwerpse KVHV-afdeling.

In de zomer van 1973 nam Edwin Truyens Truyens, Edwin
Edwin Truyens (1954) is een advocaat en nationalist van de ethisch-conservatieve strekking. Hij stichtte de Nationalistische Studentenvereniging en vervulde belangrijke kaderfuncties in h... Lees meer op verzoek van Piet de Pauw De Pauw, Piet
De uit Luik afkomstige jurist Piet de Pauw (1940) richtte in 1972 het Taal Aktie Komitee op en later de Vlaamse Republikeinse Beweging. Lees meer , leider van het in maart 1972 opgerichte Taal Aktie Komitee Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer (TAK),  samen met Jef Robbroeckx en Rudi de Paep het initiatief om in Antwerpen een studentenafdeling van deze drukkingsgroep op te richten. Via KVHV-Leuven vernam hij dat er in Antwerpen reeds een groepje studenten de mogelijkheid onderzocht om er met een KVHV-afdeling te starten. De twee groepen besloten samen te werken en op 19 december 1973 werd KVHV-Antwerpen officieel opgericht. In januari 1974 verscheen het eerste nummer van Tegenstroom, het orgaan van de vereniging. Het bestuur werd dat eerste werkjaar waargenomen door de vijf reeds genoemde studenten. Voor het jaar 1974-1975 werd Truyens als preses aangesteld.

De nieuwe vereniging stelde zich tot doel zoveel mogelijk studenten te overtuigen van de zin en betekenis van de Vlaamse beweging. Na de UFSIA werd de werking de volgende jaren ook uitgebreid tot het Rijksuniversitair Centrum Antwerpen (RUCA) en de Universitaire Instelling Antwerpen (UIA). In oktober 1974 werd de Vlaams-nationalistische opstelling van het Verbond verder geconcretiseerd in twee punten: de eis voor Vlaams zelfbestuur en internationale solidariteit vanuit een doorleefd volksnationalisme. Globaal genomen was de werking van KVHV-Antwerpen de eerste twee jaren sterk taalflamingantisch getint met onder meer een ‘anti franskiljon Franskiljon
'Franskiljon' is in het traditionele flamingantische discours de benaming van een voorstander en bevorderaar van de verfransing in Vlaanderen. Het begrip kenmerkt iemand die overtuigd is ... Lees meer -actie’ en deelname aan TAK-acties. Ook aan de amnestie Amnestie
Lees meer problematiek werd heel wat aandacht besteed. De kleuren van de vereniging waren het rood en wit van Antwerpen, gecombineerd met het zwart van de Vlaamse Leeuw Vlaamse Leeuw
Het historische wapenteken van de graven van Vlaanderen dat evolueerde tot het belangrijkste symbool van de Vlaamse beweging en van de Vlaamse autonomie. Lees meer .

Scheiding der geesten en splitsing

Tijdens zijn tweede presesjaar (1975-1976) wilde Truyens het Verbond in een integraal nationalistische richting dirigeren. Hij was beducht voor een mogelijke ‘linkse infiltratie’. KVHV-Leuven was immers in de jaren 1960 ‘tweemaal voor korte tijd in marxistisch vaarwater geraakt’, zo stelde hij, en dat wou hij in Antwerpen vermijden (Signaal, oktober 1981) (zie Studentenvakbeweging Studentenvakbeweging
De Studentenvakbeweging was een progressieve studentenvereniging, in 1967 opgericht in de schoot van het Leuvense Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond. Lees meer ). Daarnaast ergerde Truyens zich aan de progressieve tendensen binnen de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU). Ideologisch werd hij hierbij beïnvloed door de vereniging Were Di Were Di
Were Di vzw was een radicaal Vlaams-nationalistische actiegroep die vooral met haar tijdschrift Dietsland Europa het rechts-nationalistische gedachtengoed verspreidde in de jaren 1960 tot... Lees meer , waarvan hij lid was. Hij vatte het plan op om een vzw op te richten die over de ideologische koers van KVHV-Antwerpen moest waken en zijn nationalistische karakter diende te bestendigen.

Verzet kwam er van een groep rond Barrezeele en Bart Vandermoere. Zij zagen de oprichting van de vzw als de stap naar een strakke doctrinaire structuur, die het KVHV zou isoleren en het elke voeling met de studenten zou doen verliezen. In januari kwam het tot een breuk. De opposanten werden in het presidium nipt in de minderheid gesteld. Om hun kansen op het behoud van de naam KVHV niet te verliezen richtten zij een tegen-vzw op, zodat er vanaf maart 1976 twee groepen naast en vooral tegen elkaar werkten die beide beweerden KVHV-Antwerpen te zijn. KVHV-Nationaal aarzelde om te kiezen.

Op 4 oktober 1976 verklaarde Truyens dat zijn groep de structuur van KVHV-Nationaal wilde verlaten en voortaan onder de naam KVHV-Antwerpen NSV (Nationalistische Studentenverenging) haar eigen weg zou gaan. Hierdoor werd de groep Barrezeele-Vandermoere automatisch door KVHV-Nationaal erkend als KVHV-Antwerpen. De vereniging koos nieuwe kleuren: oranje-wit-lichtblauw. Het ‘oranje-blanje-bleu’ van de oude Nederlandse ‘Prinsenvlag’ was al decennia symbool voor de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer gedachte binnen de Vlaamse beweging. De groep rond Truyens liet al vlug de naam KVHV varen en ging als Nationalistische Studentenvereniging Nationalistische Studenten Vereniging
De Nationalistische Studentenvereniging is een uiterst-rechtse Vlaams-nationale studentenvereniging, opgericht in 1976, met afdelingen in Leuven, Gent, Antwerpen, Brussel, Hasselt, Mechel... Lees meer (NSV) verder.

Bloei

Onder de drie presesjaren van de bevlogen Vandermoere (1976-1979) kwam het KVHV tot grote bloei. Er kwam een Verbondshuis en het KVHV ging zich met het dragen van pet en clublint sterker als een traditioneel-studentikoze vereniging profileren. De Leuvense Studentencodex werd gepromoot en verkocht. De bedoeling was om cantussen en andere studententradities op een hoger niveau te brengen dan in Antwerpen gangbaar was. Toch bleef de klemtoon sterk op het politieke aspect liggen. Enkele grote openbare debatten met Franstalige top-politici en een actie rond Jacques Brel Brel, Jacques
Lees meer (1977) bezorgden het KVHV heel wat media-aandacht en zetten de vereniging binnen de Vlaamse beweging op de kaart. Het ledenaantal steeg van tweehonderd in 1974-1975 naar 750 (volgens Vandermoere) in 1979. De actieve kern beperkte zich tot een vijftigtal mensen, een aantal dat tot midden jaren 1990 behouden bleef.

Onder preses Herwig Praet (1979-1981) werd de werking uitgebreid naar de Antwerpse hogescholen. Praet plaatste het traditioneel-studentikoze aspect centraal en startte in 1980 met een succesvolle traditie van studentenzangfeesten (1980-1996). Dit jaarlijkse evenement in de Stadsfeestzaal op de Meir lokte in de jaren 1980 tot 1700 deelnemers. Er kwam een dubbel publiek op af: zowel oudere flaminganten, als studenten uit verschillende Vlaamse provincies. Jaarlijks werd er een ‘verdienstelijke’ Vlaming commilito honoris causa gemaakt, onder meer Lode Claes Claes, Lode
Lode Claes (1913-1997) was een Vlaams-nationalistisch politicus, publicist en zakenman die een Vlaamse elite wilde vormen om de Vlaamse demografische meerderheid de leiding te laten nemen... Lees meer , Clem de Ridder De Ridder, Clem
Clem de Ridder (1920-2013) speelde tijdens de tweede helft van de twintigste eeuw een belangrijke rol in het flamingantische middenveld, onder meer als bestuurder van het Davidsfonds en ... Lees meer , Anton van Wilderode Coupé, Cyriel
Cyriel Coupé (1918-1998), beter bekend onder zijn pseudoniem Anton van Wilderode, was priester, auteur, dichter en classicus. Lees meer , Armand Preud'homme Preud'homme, Armand
Armand Preud’homme (1904-1986) was organist en toondichter. Zijn bekendste lied is Kempenland. Ook dirigeerde hij geregeld tijdens Vlaams-nationalistische evenementen zoals het Vlaams-Nat... Lees meer , Willem de Meyer De Meyer, Willem
Willem de Meyer (1899-1983) was een promotor van het Vlaamse volkslied, die een belangrijke rol speelde binnen het Vlaams-Nationaal Zangverbond. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij bet... Lees meer , Louis Davids Davids, Louis
Louis Davids (1928-2015) was de hoofdredacteur van het Belgisch Israëlitisch Weekblad en zette zich in voor het gebruik van het Nederlands in de joodse gemeenschap. Lees meer en Luc van den Brande Van den Brande, Luc
Luc van den Brande (°1945) was een christendemocratisch federaal minister van Tewerkstelling en Arbeid (1988-1991) en leidde van eind 1992 tot 1999 de Vlaamse executieve/Vlaamse Regering.... Lees meer . Het KVHV leverde ook heel wat vrijwilligers voor het Vlaams Nationaal Zangfeest Vlaams Nationale Zangfeesten
Het Vlaams Nationaal Zangfeest is een Vlaams-nationalistische bijeenkomst die sinds 1933 jaarlijks wordt georganiseerd door het Vlaams Nationaal Zangverbond, later Algemeen Nederlands Zan... Lees meer en verscheidene leden stroomden later door naar het Algemeen Nederlands Zangverbond Algemeen Nederlands Zangverbond
Het huidige Algemeen Nederlands Zangverbond werd in 1933 opgericht onder de naam Vlaamsch Nationale Zangfeesten, als organiserend actiecomité achter het Vlaams Nationaal Zangfeest, dat in... Lees meer (ANZ): Koen Huygebaert, Paul Cordy, Erik Stoffelen. In 1985 onderstreepte het KVHV zijn Groot-Nederlandse karakter Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer met een herdenking van de vierhonderdste verjaardag van ‘de Val van Antwerpen’.

Heroprichting

Eind jaren 1990 stokte de ledenwerving. Het aantal actieve leden daalde sterk, zodat in 2002 de werking werd stopgezet. Met hulp van KVHV-Gent Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Gent
Een voorloper van de Genste afdeling van het Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Gent (KVHV-Gent) ontstond in 1887. De organisatie telde hoogdagen, maar ook mindere periodes. Ze had sed... Lees meer en KVHV-Leuven werd KVHV-Antwerpen in 2006 heropgericht door een groepje studenten geleid door Peter Moelans, die drie jaar de presesfunctie zou waarnemen (2006-2009). In 2008 en vanaf de jaren 2010 organiseerde het Antwerpse Verbond voor KVHV-Nationaal de jaarlijkse ‘Staten-Generaal van verzet tegen het regime’, een academische zitting met separatistische inslag.

Naast Vlaams-nationalistisch ging het KVHV zich vanaf 2008 op politiek-filosofisch vlak ook expliciet als conservatief profileren. Dit conservatisme kwam in de jaren 2011-2012 onder andere tot uiting in enkele opgemerkte publieke lezingen met internationale sprekers zoals de ‘eurosceptische’ Tsjechische president Václav Klaus, de cultuurcriticus Theodore Dalrymple en de filosoof Roger Scruton. De conservatieve opstelling ging gepaard met een sterker, naar het traditionalisme neigend, katholiek profiel. Het KVHV manifesteerde zich nog uitgesprokener dan voorheen als een traditioneel-studentikoze vereniging waarbij de nadruk lag op stijl en intellectuele vorming van de leden. Het vroegere onderscheid tussen gewone en ‘actieve leden’ verdween.

Politieke leerschool

Vanaf midden jaren 1970 ontpopte KVHV-Antwerpen zich door zijn politieke standpunten en actieve deelname aan manifestaties als een strijdbaar-Vlaamsgezinde organisatie. De vereniging genoot binnen de Vlaamse beweging heel wat waardering en onderhield goede contacten met de verschillende strekkingen, zelfs met de radicaal-nationalistische rechtervleugel – ook na de afsplitsing van de NSV. In 1975 was Vandermoere jeugdspreker op de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer . Binnen KVHV-Nationaal had het Antwerpse Verbond een meer uitgesproken Vlaams-nationalistisch karakter dan het oudere en inhoudelijk meer diverse KVHV-Leuven. De vereniging beklemtoonde steeds haar partijpolitieke ongebondenheid.

Het KVHV fungeerde ook als een politieke leerschool en had in die zin invloed op het Antwerpse Vlaams-nationalisme en daarbuiten. Het engagement in de Vlaamse beweging werd vaak na de studententijd voortgezet en verscheidene oud-leden kwamen eveneens in de partijpolitiek terecht. Edwin Truyens en Bruno Valkeniers Valkeniers, Bruno
Bruno Valkeniers (1955) was werkzaam in de haven en vanaf 2006 was hij politicus voor het Vlaams Belang. Voor deze partij was hij gemeente- en provincieraadslid in Antwerpen, Kamerlid en ... Lees meer (beiden later NSV-lid), Marijke Dillen Dillen, Marijke
De juriste Marijke Dillen (1960) is politica voor het Vlaams Belang. Lees meer , Gerolf Annemans Annemans, Gerolf
Gerolf Annemans (1958) is een advocaat en de langst dienende volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok (sinds 2004: Vlaams Belang). Van 2012 tot 2014 was hij voorzitter van de partij. ... Lees meer en (recenter) Filip Brusselmans kozen voor het Vlaams Blok/Vlaams Belang Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer . Toch was er bij de KVHV-generaties van de jaren 1970 tot 1990 een grotere affiniteit met de VU. Onder meer Vandermoere en Fons Borginon Borginon, Fons
Fons Borginon (1966) is een jurist en was volksvertegenwoordiger en laatste voorzitter van de Volksunie en kabinetsmedewerker voor de Vlaamse Liberalen en Democraten. Lees meer maakten de stap naar deze partij. Ontgoocheld in de VU en ontevreden over de Vlaams-nationale partijen richtte Peter de Roover De Roover, Peter
Peter de Roover (1962) is een Vlaams-nationalistisch politicus voor de N-VA. Sinds 2016 is hij fractieleider in de Kamer. Lees meer samen met andere oud-leden en met actieve KVHV’ers (onder hen Hans Brockmans, Fons Borginon en Joris Giebens) omstreeks 1988 de Antwerpse afdeling van de Vlaamse Volksbeweging (VVB) opnieuw op. Het was de eerste stap in een verjonging en radicalisering van de VVB, waarvan De Roover in 1989 voorzitter werd. Nog opmerkelijker was de centrale rol die een volgende KVHV-generatie onder leiding van Bart de Wever De Wever, Bart
Bart de Wever (1970) is een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij is sinds 2004 voorzitter van de N-VA, die onder zijn voorzitterschap de grootste partij van België werd. Sinds 2013 is hi... Lees meer speelde bij de uitbouw van de Nieuw-Vlaamse Alliantie Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer (N-VA) vanaf 2001. In de kern van deze partij en bij de nationale en lokale mandatarissen (vooral in het Antwerpse) vinden we heel wat oud-Verbondsleden terug: naast De Wever onder meer Piet de Zaeger De Zaeger, Piet
Piet de Zaeger (1971) mag – zeker sinds het ontstaan van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) – worden beschouwd als de rechterhand van partijvoorzitter Bart de Wever. Als directeur van deze... Lees meer , Koen Kennis, Liesbeth Homans Homans, Liesbeth
Historica Liesbeth Homans (1973) is sinds de oprichting van de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) actief in deze partij, waarvan zij een van de vrouwelijke boegbeelden is. Zij was onder meer... Lees meer , De Roover, Brecht Vermeulen, Paul Cordy en Wim van der Donckt.