Gazet van Antwerpen

Katholiek en Vlaams

Van 8.000 exemplaren bij de start was de oplage in 1914 gestegen tot meer dan 120.000. Ook geografisch kende het blad een opmerkelijke groei. Vanaf 1896 werd de Gazet Van Mechelen uitgebracht en van 1901 tot 1914 bovendien een Leuvense editie. Van 1904 tot 1914 werd het Franstalige zusterblad La Presse uitgegeven, dat was opgezet als concurrent voor het eveneens katholieke Antwerpse dagblad La Métropole La Métropole
La Métropole was een Franstalig conservatief katholiek dagblad (1894-1974) dat werd uitgegeven in Antwerpen. Het vertolkte de stem van de katholieke Franstalige elite in Vlaanderen en ver... Lees meer . De ideologische lijn van Gazet van Antwerpen was Vlaams(gezind) en katholiek, en het blad steunde de Antwerpse Meetingpartij Meetingpartij
De Meeting (1862-1914) was een Antwerpse politieke formatie die ontstond uit een coalitie van flaminganten, progressieve liberalen en katholieken. Ze liet zich kenmerken door een uitgespr... Lees meer , die aan het eind van de 19de eeuw de facto een katholieke partij was geworden. De krant besteedde van bij de oprichting aandacht aan de Vlaamse beweging en haar eisenprogramma. Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer had bij zijn verkiezing tot Antwerps Kamerlid namens de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer in 1910 al een sterke Vlaamsgezinde reputatie opgebouwd en werd door Gazet van Antwerpen begroet als ‘een puike aanwinst voor het parlement’. De krant zou de politieke leider van het katholieke flamingantisme tijdens de volgende decennia blijven steunen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer bleef de krant verschijnen tot het in 1915 onmogelijk werd om de censuur van het Duitse bezettingsbestuur te omzeilen. Vanaf 18 november 1918 verscheen het blad opnieuw en in de jaren 1920 werd het aantal regionale edities uitgebreid.

Tijdens het interbellum bleef Gazet van Antwerpen, dat vanaf 1934 veel concurrentie ondervond van het populistische Antwerpse dagblad op tabloidformaat De Dag De Dag
Lees meer , ruimschoots aandacht besteden aan de ontwikkelingen in de Vlaamse beweging. Tegelijk behield de katholieke partij de onverminderde steun van de krant. In 1937 nam jurist Louis Kiebooms Kiebooms, Louis
Louis Kiebooms (1903-1992) was een journalist en politicus. Hij was hoofdredacteur van de Gazet van Antwerpen, kamerlid voor de Christelijke Volkspartij en burgemeester van Wilrijk. Hij w... Lees meer , die na de Tweede Wereldoorlog gedurende twee decennia als Kamerlid zou fungeren namens de Christelijke Volkspartij (CVP), het hoofdredacteurschap op zich (tot 1947). Hij volgde de lijn van Van Cauwelaert en kantte zich tegen het federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer . Vanaf 1930 werd door de N.V. De Vlijt ook het weekblad Zondagsvriend uitgegeven.

Van de Tweede Wereldoorlog tot de jaren 1970

In april 1940 besliste de raad van bestuur om bij een eventuele Duitse bezetting de uitgave van de krant stop te zetten. Toen die gevreesde evolutie in mei van dat jaar een feit was, maakten de voorzitter van de raad van bestuur en de directeur van Gazet van Antwerpen de rotatiepers onklaar, wat zij bekochten met wegvoering in Duitse gevangenschap. Hetzelfde lot onderging hoofdredacteur Kiebooms een jaar later vanwege zijn betrokkenheid bij verzetsactiviteiten.

Na de bevrijding verscheen Gazet van Antwerpen opnieuw vanaf 6 september 1944 en keerde Kiebooms terug op de post van hoofdredacteur. Aanvankelijk bleef de binding met de tot CVP getransformeerde katholieke partij vrijwel exclusief, maar dat veranderde geleidelijk vanaf de jaren 1950. Gazet van Antwerpen pleitte al snel openlijk voor amnestie Amnestie
Lees meer en meer in het algemeen kreeg de krant een uitdrukkelijk Vlaamsgezind cachet, mede onder impuls van Kiebooms’ opvolger Louis Meert Meerts, Louis
Louis Meerts (1920-2007) was van 1949 tot 1985 hoofdredacteur van Gazet Van Antwerpen. Onder zijn impuls versterkte de krant haar Vlaamsgezinde reflex. Lees meer s (hoofdredacteur van 1949 tot 1985) en adjunct-hoofdredacteur Dries Craeynest. Het politieke Vlaams-nationalisme, dat zich vanaf de jaren 1950 weer manifesteerde en uiteindelijk in 1954 leidde tot de oprichting van de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU), werd in de beginjaren negatief geëvalueerd, maar er werd wel over bericht, net als over de in 1956 gestichte Vlaamse Volksbeweging Vlaamse Volksbeweging
De Vlaamse Volksbeweging (VVB) was een Vlaams-nationalistische drukkingsgroep, die werd opgericht in 1952 en tot het begin van de jaren 1970 een breder publiek mobiliseerde voor Vlaamsge... Lees meer (VVB). Over de eerste Mars op Brussel Marsen op Brussel
De Mars(en) op Brussel waren twee flamingantische massabetogingen die in Brussel op 22 oktober 1961 en 14 oktober 1962 werden georganiseerd. Lees meer in 1961 werd verslag uitgebracht onder de kop ‘Betoging werd zegetocht voor eendrachtig Vlaanderen’ en de berichtgeving over tweede editie in 1962 kreeg de titel ‘Weergaloze Vlaamse manifestatie te Brussel’ mee. Vooral parlementair redacteur Karel de Witte De Witte, Karel
Karel De Witte (1921-1983) behoorde sinds 1946 tot de Brusselse redactie van de Gazet van Antwerpen. Hij was bovendien medestichter en bestuurder van de Vlaamse Journalistenclub. De Witte... Lees meer manifesteerde zich als een flamingantische commentator, met name naar aanleiding van de escalatie van de perikelen rond de taalverhoudingen aan en vervolgens de splitsing van de Leuvense universiteit Hoger onderwijs in Leuven
De Franstalige Katholieke Universiteit Leuven werd vanaf 1910 geleidelijk vernederlandst. De strijd voor ‘Leuven Vlaams’ leidde in 1968 tot een splitsing, het ontstaan van twee autonome L... Lees meer vanaf het midden van de jaren 1960. Van 1964 tot 1971 was de latere VU-senator en -minister Hector de Bruyne De Bruyne, Hector
Hector de Bruyne (1917-1995) was actief als journalist bij verschillende kranten en periodieken, vooral voor economische en financiële zaken. Hij werd voor de Volksunie gemeenteraadslid, ... Lees meer redacteur beurs en financiën.

Het laatste kwart van de 20ste eeuw

De oplage van Gazet van Antwerpen was intussen gestegen van omstreeks 120.560 exemplaren in 1945 tot 206.500 in 1971, waarna zich een lichte daling voordeed. Op 7 december 1974 opende het bedrijf zijn nieuwe drukkerij en redactielokalen op de Antwerpse Linkeroever.

Intussen was de krant voorstander geworden van een pragmatisch federalisme, waartoe de eerste aanzet werd gegeven met de grondwetsherziening van 1970. Zonder het separatisme te verdedigen, werden de standpunten in dat verband sindsdien een stuk scherper en radicaler. Zo werd het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer (1977) afgewezen en werd breed verslag gedaan van de vanaf die tijd tot de jaren 1990 actuele communautaire spanningen en conflicten over onder meer de Voerstreek.

Leo Custers Custers, Leo
Leo Custers (1943-2014) was redacteur buitenland van Gazet Van Antwerpen en redacteur van ’t Pallieterke. Van 2000 tot 2010 was hij hoofdredacteur van dit weekblad. Lees meer , rubriekleider buitenland tot 1997, schreef vanaf 1974 ook voor ’t Pallieterke 't Pallieterke
’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen dece... Lees meer , het weekblad waarvan hij van 2000 tot 2010 hoofdredacteur was. Ook Jan Veestraeten Veestraeten, Jan
Jan Veestraeten (1938-2023) was chef van de politieke redactie van de Gazet van Antwerpen (1979-1996) en medewerker van ’t Pallieterke (1966-1980). Als student en als oud-student speelde ... Lees meer , redacteur van 1979 tot 1996, werkte mee aan ’t Pallieterke 't Pallieterke
’t Pallieterke (1945-…) is een Vlaams-nationalistisch weekblad, dat aanvankelijk uiterst-rechts georiënteerd was en overwegend satirische bijdragen publiceerde, maar dat de afgelopen dece... Lees meer , net als een andere jarenlange vaste medewerker, Erik Verstraete (1944-2016), die zich later ontpopte als een felle propagandist van de rechts-nationalistische IJzerwake IJzerwakes
De IJzerwake is een Vlaams-nationale manifestatie die, na een eerste editie in 1995, sinds 2003 plaatsvindt als radicaal alternatief voor de IJzerbedevaart. Lees meer . De combinatie van flamingantisme met conservatisme leverde de krant in de late 20ste eeuw tot ver buiten Antwerpen een trouw lezerspubliek op én tegelijk de kwalificatie Een rechtse krant op de Linkeroever, naar de titel van het gelijknamige boek van de latere uitgever Leo de Haes uit 1982, die op dat moment journalist was bij het weekblad Humo.

Ideologische verbreding

Vanaf december 1987 aanvaardde Gazet van Antwerpen publiciteit van andere politieke partijen dan de CVP en plaatste het blad nadien als eerste Vlaamse krant advertenties van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer (nu Vlaams Belang Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer ) en later – in tegenstelling tot de meeste andere dagbladen – interviews met politici van deze partij. In de jaren 1980 en 1990 werd geopteerd voor een in diverse opzichten meer pluralistische redactionele lijn, maar het motto van het blad bleef ‘Vlaams, sociaal en christelijk’.

Persconcentratie

Inmiddels leidde de digitalisering onder meer tot schaalvergroting en concentratie. In 1996 sloot de n.v. De Vlijt een overeenkomst met uitgeverij Concentra van de krant Het Belang van Limburg Het Belang van Limburg
De krant Het Belang van Limburg ontstond in 1933 door de fusie van een aantal regionale Limburgse perstitels. Het blad vertoonde gedurende meer dan een halve eeuw een duidelijk katholieke... Lees meer en werd de Regionale Uitgeversgroep opgericht. Tegelijk legde Gazet van Antwerpen zich meer en meer toe op de provincie Antwerpen en het Waasland. In 2004 werd overgeschakeld op een tabloïdformaat. Intussen kregen vooral de Nieuw-Vlaamse Alliantie Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer (N-VA) in het algemeen en Bart de Wever De Wever, Bart
Bart de Wever (1970) is een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij is sinds 2004 voorzitter van de N-VA, die onder zijn voorzitterschap de grootste partij van België werd. Sinds 2013 is hi... Lees meer in het bijzonder behoorlijk veel aandacht.

In 2014 richtten Concentra en Corelio, uitgever van De Standaard De Standaard (1914-)
Het eerste nummer van het dagblad De Standaard verscheen op 4 december 1918. De krant was gedurende vele decennia hét blad bij uitstek van de katholieke Vlaamse beweging in al haar varian... Lees meer en Het Nieuwsblad, Mediahuis op, met als gevolg dat Gazet van Antwerpen een flinke afslanking diende te ondergaan. Na deze operatie werden Kris Vanmarsenille en Rudy Collier hoofdredacteur. Sinds 2016 was Kris Vanmarsenille alleen hoofdredacteur. Zij toonde zich in haar standpunten voorstander van de federalisering en een grondige hervorming van de Belgische staat.

In 2022 werd Frederik de Swaef de nieuwe hoofdredacteur. Gazet van Antwerpen telde dat jaar omstreeks 70.000 abonnees. De krant concentreert zich momenteel vooral op de stad en de regio Antwerpen, waarbij ook wordt bericht over activiteiten van Vlaamsgezinde organisaties zoals plaatselijke afdelingen van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer . Gazet van Antwerpen is vanaf het eerste nummer in 1891 tot in januari 2022 volledig digitaal raadpleegbaar.