Van Ooteghem, Herman

Persoon
Bruno De Wever (2023, aanvulling), Bruno De Wever (1998)

Herman van Ooteghem (1899-1962) was een Vlaamse architect. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de actieve collaboratie. Hij trad toe tot de leiding van de Dietsche Militie – Zwarte Brigade en was tevens VNV-afdelingsleider van Gent.

Geboorte
Gent, 3 augustus 1899
Overlijden
Sint-Gillis, 15 mei 1962
Leestijd: 3 minuten

Herman van Ooteghem (Gent 3 augustus 1899 - Sint-Gillis 15 mei 1962) was de vader van Oswald van Ooteghem Van Ooteghem, Oswald
Oswald van Ooteghem (1924-2022) was een Vlaams oostfronter en Vlaams-nationalistisch politicus voor de Volksunie. Lees meer
. Hij volgde de opleiding tot architect aan het Sint-Lucasinstituut te Gent, waarna hij leraar werd aan de Academie van Deinze en enige naam verwierf als modern architect. Hij huwde met Gaby Guenter, die lid was van de Vlaamsche Meisjesbond in Gent.

Militantenleider

Van Ooteghems politieke activiteiten startten na de Eerste Wereldoorlog toen hij actief lid werd van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
in Gent en medewerker werd van Boudewijn Maes Maes, Boudewijn
De vrijzinnige en sterk anti-Belgische Gentenaar Boudewijn Maes (1873-1946) was van 1919 tot 1921 Kamerlid namens de Frontpartij. Lees meer
. Hij liep een veroordeling op wegens zijn aandeel in de relletjes toen Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
naast het rectoraat van de Rijksuniversiteit Gent greep. Later werkte hij mee met de Vlaamsch Nationale Volkspartij (VNVP) Vlaamsch Nationale Volkspartij
Vlaams-nationalistische partij (1930-1933) opgericht op initiatief van Hendrik Elias en opgegaan in het Vlaamsch Nationaal Verbond. Lees meer
van Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer
. Van Ooteghem stelde vooral belang in de uitbouw van een Vlaams-nationalistische militie en het was op dat terrein dat hij een ruimere bekendheid verwierf. Hij was aan het einde van de jaren 1920 betrokken bij de oprichting van de Vlaamsch-Nationale Wachten Vlaamsch-Nationale Wachten
De Vlaamsch-Nationale Wacht(en) waren Vlaams-nationale groeperingen die in de jaren 20 voornamelijk in Antwerpen manifestaties beschermden en propagandistische meetings organiseerden. ... Lees meer
en later van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer
(AVNJ). Met het AVNJ sloot hij aan bij het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) van Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
.

In 1936 kreeg Van Ooteghem van de VNV-leider de leiding toevertrouwd van de Grijze Brigade, een militantenorganisatie die uit het AVNJ ontstond. In 1937 werd ze tot Werfbrigade omgedoopt. Aan het hoofd van deze geüniformeerde organisatie was Van Ooteghem prominent aanwezig op de grote VNV-manifestaties zoals de landdagen. In 1938 organiseerde hij in opdracht van De Clercq met de Werfbrigade een mars naar Edingen. Schermutselingen met Franstalige inwoners leverden hem een veroordeling en een celstraf van drie maanden op. In 1939 werd Van Ooteghem officieel tot stafoverste van de Werfbrigade benoemd, onder Reimond Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer
die het hoogste bevel voerde en ook een persoonlijke vriend was. Van Ooteghem nam met de Werfbrigade deel aan een Dietsch Oogstkamp met het Zwart Front Zwart Front
Het Zwart Front was een Nederlandse revolutionair-fascistische partij, op 5 mei 1934 door Arnold Meijer opgericht. De aanhang bleef grotendeels beperkt tot de provincie Noord-Brabant. Beg... Lees meer
van Arnold Meijer Meijer, Arnold
Arnold Meijer (1905-1965) was Nederlandse fascist en Groot-Nederlander. Hij was de oprichter van Zwart Front (1934-1940) en Nationaal Front (1940-1941). Lees meer
.

Tweede Wereldoorlog

Op politiek gebied speelde Van Ooteghem een tweedeplansrol. Wel genoot hij het vertrouwen van De Clercq, die hem in 1939 opnam in de leiding van zijn Militaire Organisatie Militaire Organisatie
De Militaire Organisatie (MO) werd opgericht door Staf de Clercq, leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), tijdens de mobilisatie na het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog (193... Lees meer
. Op 10 mei 1940 kon hij ternauwernood ontsnappen aan een arrestatie door de Belgische Veiligheid. Tijdens de bezetting was hij als Brigade Inspecteur met de rang van Heerbanleider lid van de leiding van de Dietsche Militie - Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer
. Hij was tevens VNV-afdelingsleider van Gent. Hij trad in dienst van de Abwehr, naar eigen zeggen op bevel van de De Clercq. Als Abwehragent was hij betrokken bij de strijd tegen het verzet. Zo leerde hij de gearresteerde geallieerde inlichtinsgagente Marie-Louise Audenaert kennen die hij tijdens haar gevangenschap zwanger maakte. Samen met haar vluchtte hij in september 1944 naar Duitsland. In 1945 werd hij er door Fransen gearresteerd, maar weer vrijgelaten. Hij deed dienst als tolk, kwam terug in België en werd gearresteerd. Het eerste vonnis, levenslang, werd in beroep verzwaard tot de doodstraf. Vooral zijn contacten met Duitse politie- en inlichtingsdiensten werden en zijn aandeel in de arrestatie van verzetslui werd hem zwaar aangerekend. Hij kreeg gratie, maar bleef tot aan zijn dood in de gevangenis, waar hij enkele jaren een cel deelde met zijn zoon Oswald.

Literatuur

– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– R. Audenaert en D. Musschoot, En toen kwam de vijand…, 2003.

Suggestie doorgeven

1975: Amandus Dumon (pdf)

1998: Bruno De Wever

2023: Bruno De Wever

Databanken

Inhoudstafel