Zwart Front
Het Zwart Front was een Nederlandse revolutionair-fascistische partij, op 5 mei 1934 door Arnold Meijer opgericht. De aanhang bleef grotendeels beperkt tot de provincie Noord-Brabant. Begin 1940 werd Zwart Front omgevormd tot Nationaal Front.
Het Zwart Front werd op 5 mei 1934 door Arnold Meijer Meijer, Arnold
Arnold Meijer (1905-1965) was Nederlandse fascist en Groot-Nederlander. Hij was de oprichter van Zwart Front (1934-1940) en Nationaal Front (1940-1941). Lees meer opgericht in Oisterwijk (Noord-Brabant), aanvankelijk als voortzetting van de zuidelijke afdelingen van de Algemeene Nederlandsche Fascistenbond (ANFB) en vanaf 1935 met inbegrip van de restanten van de ANFB in de noordelijke provincies.
Ideologisch profiel
In tegenstelling tot de meer gematigde ANFB stond Zwart Front een radicaal, revolutionair en antikapitalistisch ‘volksfascisme’ voor met een sterke antisemitische inslag. Hierin onderscheidde de organisatie zich van zowel de vroegere ANFB als de Nationaal-Socialistische Beweging Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was een Nederlandse politieke partij, op 14 december 1931 opgericht en geleid door Anton Mussert. Lees meer (NSB) van Anton Mussert Mussert, Anton
Anton Mussert (1894-1946) was een Nederlandse politicus. Hij was de oprichter en leider van de Nationaal-Socialistische Beweging (NSB). Lees meer . Een ander verschil met de NSB was het radicaal Groot-Nederlands Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer standpunt: de vereniging van Nederland met Vlaanderen en Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer .
Zwart Front werd door Meijer geleid vanuit het Noord-Brabantse Oisterwijk. De beweging gaf het gelijknamige blad Zwart Front. Weekblad van het Nederlandsche Volksfascisme uit en had een vrouwenafdeling en jeugdbeweging. In 1935 kwam de militantenorganisatie de Zwarte Storm tot stand. De aanhang was overwegend – maar niet uitsluitend – katholiek en bleef beperkt tot maximum duizend leden, grotendeels geconcentreerd in Noord-Brabant.
Zwart Front beklemtoonde herhaaldelijk de christelijke inspiratie in zijn gedachtengoed maar ontkende ter zelfde tijd een ‘katholieke onderneming’ te zijn. Het wees ook het ‘politieke katholicisme’, zoals belichaamd in de Rooms-Katholieke Staatspartij, af.
In 1936 werd op last van minister-president Colijn het lidmaatschap van Zwart Front verboden aan ambtenaren. De katholieke bisschoppen spraken nooit een veroordeling uit, maar er was wel grote terughoudendheid. Zwart Fronters konden in principe geen aanstelling krijgen in het katholiek onderwijs of in het katholieke verenigingsleven. Lokaal werd dit verbod echter niet steeds opgevolgd.
Acties en mislukte verkiezingsdeelname
De revolutionaire gezindheid van Zwart Front uitte zich in agitatie, provocaties en tal van conflicten met tegenstanders en de overheid. Dat leidde tot huiszoekingen, verzegeling van persen, arrestaties en veroordelingen. Ook Meijer zelf werd herhaaldelijk gearresteerd, opgesloten en veroordeeld. Zo zat hij in 1938 een celstraf uit van 3 maanden.
De verkiezingssuccessen van de NSB inspireerden Arnold Meijer om zich bij de parlementsverkiezingen van mei 1937 kandidaat te stellen met Zwart Front. Zwart Front haalde landelijk slechts goed 8000 stemmen of 0,2% van de stemmen. Daarvan kwamen bijna 5000 stemmen uit Noord-Brabant, waar de lijst net iets meer dan 1% behaalde. In Oisterwijk, de thuisbasis van Zwart Front en de enige plaats waar de organisatie de beduidende aanhang wist op te bouwen, haalde de beweging van Meijer 21%. Daar had ze ook twee verkozenen in de gemeenteraad.
Na de Italiaanse inval in Abessinië en de toenadering van fascistisch Italië tot nazi-Duitsland werd bij Zwart Front steeds minder gesproken over Italië en fascisme. In 1938 verklaarde Meijer dat Zwart Front in alle aangelegenheden het Nederlands belang en niet de denkbeelden van Mussolini als maatstaf nam. Vanaf mei 1939 werd fascisme als begrip afgewezen. Volgens de partijideoloog Eugène van Wessem Van Wessem, Eugène
De Nederlander Eugène van Wessem (1900-1945) was lid van het Zwart Front en ijverde voor de politieke Groot-Nederlandse gedachte. Na zijn breuk met Zwart Front-leider Arnold Meijer rond ... Lees meer was het begrip door de ontwikkelingen in Italië en Duitsland tot een ‘anachronisme’ verworden.
Relatie met de Vlaamse beweging
Zwart Front profileerde zich Groot-Nederlands en besteedde in het partijblad Zwart Front regelmatig aandacht aan Vlaanderen en de Vlaamse beweging. Dat was vooral het werk van de econoom Eugène Van Wessem en zijn rubriek ‘Dietsche Kroniek’ in Zwart Front. Ook Gijsbertus Becker Becker, Gijsbertus
De Groot-Nederlander Gijsbertus Becker (1908-1976) was lid van de Dietsche Bond, het Algemeen-Nederlands Verbond en de Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen en publiceerde geregeld in de... Lees meer en Bert van Zuylen schreven er over Vlaamse onderwerpen. Toen Flor Grammens Grammens, Flor
Onderwijzer Flor Grammens (1899-1985) verwierf tijdens zijn leven grote bekendheid door zijn herhaalde en soms spectaculaire acties tegen de schendingen van de taalwetgeving. Lees meer in 1938 in de gevangenis terechtkwam verklaarde Zwart Front zich met hem en zijn actie solidair. De beweging probeerde via Van Wessem ook invloed te krijgen in de Stichting-Noord-Nederland-Vlaanderen Stichting Noord-Nederland Vlaanderen
De Stichting Noord-Nederland Vlaanderen (1936-1941), die nauwe banden onderhield met het Vlaams Nationaal Verbond (VNV), was een Nederlandse organisatie die via activiteiten in verband ... Lees meer en haar blad Dietsche Tijdingen Dietsche Tijdingen (1936-1941)
Dietsche Tijdingen was het tijdschrift van de Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen onder hoofdredacteurschap van Karel Waternaux. Het blad beklemtoonde de Dietse zending van het Nederland... Lees meer , waarvan de voormalige activist Karel Waternaux Waternaux, Karel
Karel Waternaux (1887-1962) werkte zowel tijdens de Eerste als de Tweede Wereldoorlog samen met de Duitse bezetter, respectievelijk in België en in Nederland. Tijdens het interbellum was... Lees meer de drijvende kracht was. Waternaux en Meijer stonden in nauw contact met elkaar. Andere contacten liepen vooral via Eugène van Wessem, die behalve met Flor Grammens ook correspondeerde met Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer , Wies Moens Moens, Wies
Lees meer en Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer . Meijer en Van Wessem waren samen met andere leden van Zwart Front vanaf 1937 aanwezig op de Vlaams-nationale Landdagen van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) en Vlaams-nationale manifestaties zoals de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer . In augustus 1939 bezochten Meijer en Van Wessem in de context van de IJzerbedevaart, het kamp van de VNV-jeugdbeweging Algemeen Vlaams Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer (AVNJ). In dezelfde maand organiseerde Zwart Front in Oisterwijk een ‘Dietsch Oogstkamp’ waar een afdeling van de Werfbrigade Werfbrigade
Werfbrigade (1937-1940) was een militantenorganisatie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), ontstaan uit de Grijze Brigade (1936) en in juli 1940 opgegaan in de Zwarte Brigade van het... Lees meer onder leiding van Herman van Ooteghem Van Ooteghem, Herman
Herman van Ooteghem (1899-1962) was een Vlaamse architect. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de actieve collaboratie. Hij trad toe tot de leiding van de Dietsche Militie – Zwar... Lees meer aanwezig was. De contacten met Vlaanderen bleven echter vooral persoonlijk en occasioneel en waren niet structureel van aard.
Vanaf de mobilisatie van september 1939 verdedigde Zwart Front een strikte neutraliteit en bepleitte een versterking van het Nederlandse leger en de vloot. Door Meijer werd vanaf dan tevens gepleit voor een breder opgezet Nationaal Front Nationaal Front
Het Nationaal Front (1940-1941) was een Nederlandse autoritair-nationalistische beweging die in april 1940 werd opgericht door Arnold Meijer als opvolger van het door hem geleide Zwart Fr... Lees meer . In april 1940 werd Zwart Front door Meijer opgeheven en vervangen door het Nationaal Front.
Literatuur
– A. Meijer, Wat wil Zwart Front?, z.j.
– A. Meijer, Alles voor het vaderland, 1946.
– L.M. Joosten, Katholieken en fascisme in Nederland 1920-1940, 1964.
– G.R. Zondergeld, Een kleine troep vervuld van haat. Arnold Meijer en het Nationaal Front, 1986.
– H. Schippers, Zwart en Nationaal Front. Latijns georiënteerd rechts- radicalisme in Nederland 1922-1946, 1986.
– A. van den Oord, De bezem erdoor... De aanhang van het volksfascisme in Oisterwijk, in: Th. Cuijpers (red.), Zorgvolle Tijden. Oorlogsjaren in Oisterwijk, 1991, pp. 5-26.
– A. van den Oord, Tegen de 'baantjesgasten' van de staat. Collectieve acties van het volksfascisme Zwart Front in Oisterwijk tijdens de jaren dertig, in: Noordbrabants Historisch Jaarboek, jg. 11, 1994, pp. 11-40.
– A. Van den Oord, De aanhang van SDAP en Zwart Front in het katholieke Oisterwijk, in: De Kleine Meijerij : Vlugschrift van de Heemkundekring Berkel-Enschot, Biezen-Mortel, Esch, Haaren, Helvoirt, Heukelom, Moergestel, Oisterwijk en Udenhout, Heemkundekring De Kleine Meijerij, 1994, pp. 64-70.
– J. Niewold, De Stichting Noord-Nederland-Vlaanderen tussen het Vlaams Nationaal Verbond, het Zwart Front en de NSB: Een beeld van de infiltraties in de periode 1937-1941”, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 58, 1999, nr. 1, pp. 21-33.
– W. Huberts, In de ban van een beter verleden. Het Nederlands fascisme 1923-1945, Nijmegen, 2017.
– A. Van Noort, “Storm op den Staat”. Arnold Meijer (1905-1965). Een biografie van een fascistenleider, Hilversum, 2022.