Rodenbachfeesten

1888

Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer werd in heel Vlaanderen talloze keren herdacht en gehuldigd, maar de grootste manifestaties vonden in Roeselare plaats. De eerste grote huldiging van Rodenbach werd er op 1 en 2 september 1888 gehouden. Centraal in het programma stonden de inhuldiging van zijn praalgraf en de stoet. Katholieken en liberalen werkten aan het gebeuren mee. De sprekers Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer , Juliaan Delbeke Delbeke, Juliaan
Juliaan Delbeke (1859-1916) was een gevierd spreker, kunstliefhebber en katholiek politicus. Als volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Roeselare en als voorzitter voor de Katholi... Lees meer en Emanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer loofden Rodenbach omwille van zijn literaire talenten en zijn inzet als studentenleider.

1909

Ter gelegenheid van de inhuldiging van het standbeeld voor Rodenbach op het Sint-Amandsplein vonden in 1909 de eerste echte Rodenbachfeesten plaats. De plannen voor een standbeeld bestonden al geruime tijd maar politieke onenigheid en praktische moeilijkheden kruisten het pad van de initiatiefnemers. Uiteindelijk werd een comité samengesteld uit zowel katholieken en liberalen met de Roeselaarse volksvertegenwoordiger Delbeke als spilfiguur. De feesten vonden plaats op 21, 22 en 23 augustus 1909. Ter gelegenheid van de feesten werd een Rodenbachsblad Rodenbachsblad
Rodenbachsblad was een tweewekelijks tijdschrift dat verscheen van 4 april tot 15 augustus 1909 ter gelegenheid van de in dat jaar georganiseerde Rodenbachfeesten. Het bood informatie ove... Lees meer uitgegeven waarin Rodenbach voor zijn teken- en dichtkunst en zijn inzet voor de Vlaamse beweging werd gelauwerd. Er werd net zoals in 1888 hulde gebracht aan de stichter van de Vlaamse studentenbeweging en aan de levenswekker van de Vlaamse beweging. Rodenbach werd ook toen verheerlijkt: elke redacteur trad zonder voorbehoud de stelling bij dat Rodenbach in alles wat hij deed een wonderknaap was. Onenigheid was er wel over de vraag wat nu de belangrijkste bijdrage van Rodenbach was: zijn literaire werk of zijn bijdrage tot de Vlaamse beweging. De feesten stonden voor een groot deel in het teken van de vernederlandsing van het onderwijs Onderwijs
Lees meer . Er werd onder meer een academische zitting met Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer , August Vermeylen Vermeylen, August
August Vermeylen (1872-1945) was een schrijver, literatuur- en kunsthistoricus, en socialistisch senator. In het tijdschrift Van Nu en Straks, waarvan hij de leiding had, publiceerde hij ... Lees meer en Verriest als sprekers en een praalstoet georganiseerd. Op 23 augustus vond er een landdag van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer plaats. De studenten onthulden een gedenkplaat aan Rodenbachs sterfhuis.

1919

In het weekend van 13 en 14 september 1919 werd de terugkeer van Rodenbachs standbeeld naar Roeselare gevierd. Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer was het standbeeld naar Gent overgebracht waar het als symbool van de vernederlandste Von Bissinguniversiteit Von Bissinguniversiteit
Lees meer werd gebruikt. Deze Rodenbachfeesten waren de eerste landelijke Vlaamse feesten na de wapenstilstand en de weerklank was bijgevolg zeer groot. Het lokaal organiserend comité was bijna exclusief uit verdedigers van het minimumprogramma Minimumprogramma
Het Minimumprogramma was de benaming voor het eisenpakket dat de Belgisch-loyale flaminganten, in het bijzonder inzake taalwetgeving, in de periode tussen de beide wereldoorlogen nastreef... Lees meer samengesteld en wilde dan ook van de gelegenheid gebruikmaken om de associatie van Rodenbach met het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer de wereld uit te helpen. De feesten moesten enerzijds in het teken van de loyale liefde voor het Belgisch vaderland staan en anderzijds aantonen dat Vlaanderen ondanks de lotgevallen van tijdens de Eerste Wereldoorlog zou herrijzen. De breuk die tijdens de Eerste Wereldoorlog binnen de Vlaamse beweging tot stand kwam, manifesteerde zich duidelijk op deze feesten. Zowel Fronters Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer als verdedigers van het minimumprogramma beriepen zich op Rodenbachs erfenis. Hoe zij Rodenbach zagen verschilde dan ook grondig. Voor Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer en Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer was Rodenbach de voorloper van de frontsoldaat en de activist die de Gentse universiteit vernederlandste. Het radicalisme van de Vlaamse beweging ontsproot volgens hen in de geest van Rodenbach. Borginon legde de band tussen Rodenbach en zelfbestuur voor de Vlamingen. Van Cauwelaert daarentegen onderstreepte dat Rodenbach de bron van het Vlaams leven was maar maande ook tot gematigdheid aan. Het werk van Rodenbach voortzetten betekende voor hem in de eerste plaats het Vlaamse volk veroveren en in Vlaamse richting sturen. Dan pas mocht er volgens hem worden gehandeld. Tijdens de optocht maakten Fronters Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer propaganda voor zelfbestuur en voor amnestie Amnestie
Lees meer wat bij Van Cauwelaert de volgende reactie ontlokte: ‘Bepaalde sprekers schreven bepaalde opvattingen toe aan Rodenbach om deze politieke afleiding van de Rodenbachhulde te verklaren’. 's Avonds ontaardden deze Rodenbachfeesten in een anti-Belgische manifestatie.

1932

De volgende Rodenbachfeesten vonden plaats op 3 april 1932. Oorspronkelijk waren deze feesten gepland voor 1930 maar organisatorische problemen en meer dan waarschijnlijk ook ideologische tegenstellingen lagen aan de basis voor het steeds maar verder uitstellen van de feesten. Er werd vooral gediscussieerd of Rodenbach al dan niet als Groot-Nederlander Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer moest worden voorgesteld. Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer besloot in 1930 dan maar op eigen houtje een militante hulde aan ‘Rodenbach de Groot-Nederlander’ te brengen. Op deze hulde lanceerde hij de idee dat het vormen van milities aan Rodenbach was ontleend. Rodenbachs ‘Wordt soldaten! Vecht Vlaanderen vrij’ en ‘ons past het geweer’ werden hiervoor letterlijk geïnterpreteerd. Het Wilhelmus sloot deze Rodenbachfeesten af.

Uiteindelijk vonden de feesten in 1932 dan toch plaats. Berten Catry Catry, Berten
Berten (Albert) Catry (1896-1941) was een Vlaams-nationalistische studentenleider tijdens het interbellum en fungeerde als beheerder van De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) en van Jong Diets... Lees meer stond mee aan het hoofd van het organiserend comité dat enkel uit anti-Belgische Vlaams-nationalisten bestond. De loyale flaminganten besteedden er dan ook nauwelijks enige aandacht aan. Ook het pas opgerichte Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer hield zich afzijdig. Op deze feesten werd door de sprekers Aloïs Bruwier Bruwier, Aloïs
Aloïs Bruwier (1857-1939) riep in Roeselare met Albrecht Rodenbach de Blauwvoeterij in het leven. Vanaf 1876 stimuleerde hij samen met andere West-Vlamingen de Vlaamsgezinde studentenwerk... Lees meer , Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer en Dries Devos Devos, Dries
Dries Devos (1894-1960) speelde tijdens de jaren 1920 en begin jaren 1930 een prominente rol in het politieke Vlaams-nationalisme. Eind jaren 1930 en tijdens de Tweede Wereldoorlog was hi... Lees meer het beeld geschetst van Rodenbach de radicaal katholieke Vlaams-nationalist, anti-belgicist en Groot-Nederlander.

1942

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer werd nog een aantal nieuwe dimensies toegevoegd. Rodenbach evolueerde tot een Dietse Germaan en nationaalsocialist en zijn anti-liberalisme werd hiervoor volledig uitgespeeld. De Vlaamse feestdag van 1942 stond in het teken van de actie ‘Van Rodenbach tot Tollenaere Tollenaere, Reimond
Reimond Tollenaere (1909-1942) was een Vlaams-nationalistisch studentenleider in Gent en politicus in het VNV. Hij was parlementair (1936-1942) en propagandaleider. Hij stuurde het VNV in... Lees meer ’. Dat de oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer de bolsjewisten moesten bestrijden, werd rechtstreeks aan Rodenbach ontleend: ‘Rodenbach: de droom! Van Severen: de geest! Tollenaere: de daad!’

Na de Tweede Wereldoorlog

In 1956 werd in Roeselare de honderdste verjaardag van de geboorte van Rodenbach herdacht met een lieddag, een openluchtspel geschreven door André Demedts Demedts, André
André Demedts (1906-1992) was een Vlaamsgezinde auteur, voordrachtgever en inspirator van literaire organisaties. Zo werd hij in Vlaanderen een belangrijke cultuurdrager. Demedts gold bov... Lees meer en een praalstoet geregisseerd door Antoon vander Plaetse Vander Plaetse, Antoon
Antoon vander Plaetse (1903-1973) was acteur bij het Vlaamsch Volkstoneel en het Nationaal Vlaamsch Tooneel. Tijdens WOII werkte hij voor Zender Brussel. Na de oorlog was hij actief als ... Lees meer . Hier en daar klonk opnieuw een stem die het had over Rodenbach de anti-belgicist die een hereniging met Nederland nastreefde. Op deze voorstelling van Rodenbachs idealen kwam reactie van historici ( Lode Wils Wils, Lode
Lode Wils (1929) is een emeritus hoogleraar eigentijdse geschiedenis. Hij publiceerde voornamelijk over het katholieke flamingantisme en is een van de belangrijkste geschiedschrijvers van... Lees meer en later Lieve Gevers). In 1980 werd stilgestaan bij de honderdste verjaardag van Rodenbachs overlijden en sinds dan trekt ongeveer om de vijf jaar een Rodenbachstoet door Roeselare.