Gentsch Studentencorps

Organisatie
Ruben Mantels (2023, herwerking), Koen Palinckx (1998)

Het Gentsch Studenten Corps (GSC) was de overkoepelende vereniging van de Vlaamse studenten aan de Rijksuniversiteit Gent in de jaren 1930.

Afkorting
GSC
Alternatieve naam
Gents Studentenkorps (GSK)
Oprichting
24 maart 1933
Stopzetting
1940
Leestijd: 5 minuten

In 1930 werd de Rijksuniversiteit Gent vernederlandst. Nadat vorige generaties studenten en personeelsleden hadden geijverd en gestreden voor dit ideaal, werd het de taak van de studenten in de jaren 1930 om een Nederlandstalig studentenleven uit te bouwen voorbij de contestatie. Om dat te verwezenlijken werd het Gentsch Studenten Corps (GSC) opgericht.

Historische context

Het GSC werd gesticht op 24 maart 1933 door de omvorming van de Vlaamsche Studenten Club (dat van het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond
Het Algemeen Vlaamsch Hoogstudentenverbond (AVHV) was een overkoepeling voor Vlaamsgezinde studentenverenigingen van verschillende universiteiten, gesticht door Leuvense en Gentse Vlaamse... Lees meer
(AVHV) afhing) tot het Gentsch Studenten Corps. De vereniging greep met haar naam en met haar tijdschrift Aula Aula (1933-1940)
Aula was het tijdschrift van het Gentsch Studenten Corps (GSC). Het verscheen vanaf het academiejaar 1933-1934 (eerste nummer 9 oktober 1933) en hield op te verschijnen met nummer 2 (janu... Lees meer
(1933-1940) doelbewust terug naar de studentenbeweging aan de Vlaamse Hogeschool Hoger onderwijs
De evolutie van het Vlaamse hoger onderwijs werd gekenmerkt door een moeizame vernederlandsingspolitiek, gaande van het vroegste verschijnen van Nederlandstalig onderwijs tot de integrale... Lees meer
, het Gentsch Studentencorps Hou ende Trou Gentsch Studentencorps Hou ende Trou
Hou ende Trou – officieel het Gentsch Studentencorps Hou ende Trou (GSC) – was de overkoepelende studentenvereniging aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (19... Lees meer
en Aula Aula (1916-1918)
Aula was het studententijdschrift aan de tussen 1916 en 1918 vernederlandste Gentse universiteit. Lees meer
(1916-1918).

In 1933 waren er negen faculteitskringen aangesloten bij het Corps; in 1940 waren dat er veertien en telde het GSC tussen de 700 en 800 leden. De jaren 1937-1939 waren de beste corpsjaren. Het GSC telde toen een groot aantal leden en beleefde een vlotte werking met de lustrumviering van februari 1938 als hoogtepunt. Nog in het academiejaar 1933-1934 richtte het Corps het studentenhuis Mac Leod op (in de Sint-Pietersnieuwstraat), patroneerde het de Sociale Hulp der studenten en gaf het de studentenbladen Aula Aula (1933-1940)
Aula was het tijdschrift van het Gentsch Studenten Corps (GSC). Het verscheen vanaf het academiejaar 1933-1934 (eerste nummer 9 oktober 1933) en hield op te verschijnen met nummer 2 (janu... Lees meer
(1933-1940) en Ad Valvas (1934-1940) uit. Het GSC bouwde ook het gezelligheids- en cultuurleven onder de studenten verder uit, via het van Corps afhangende Seniorenconvent.

Vernederlandsen van de geest

Het GSC stond vooraan in de strijd voor het verder vernederlandsen van de Gentse universiteit, tegen Franstalige en Nederlandsonkundige professoren en tegen de nog bestaande franskiljonse studentenverenigingen (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
). Het wilde aan de Gentse universiteit een Nederlandse wetenschappelijke geest creëren en het zuiver Nederlandstalige karakter van de universiteit in stand houden.

In 1933 organiseerde en leidde het GSC de acties omtrent de rectoraatsoverdracht. Onder leiding van preses Paul Persyn Persyn, Paul
Na een prominente rol te hebben gespeeld in de Gentse studentenbeweging werd Paul Persyn (1912-1976) actief in het Verdinaso in Antwerpen, waar hij in toenemende mate een leidende functie... Lees meer
schaarde het zich achter de kandidatuur van professor Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
, die echter niet werd benoemd. Ondanks de misnoegdheid over het niet benoemen van een Vlaams boegbeeld, pleitte het Corps voor een geest van ‘nieuwe zakelijkheid’, waarbij de studenten hun steun aan de nieuwe rector Albert Bessemans Bessemans, Albert
Albert Bessemans (1888-1973) was tijdens de Eerste Wereldoorlog militair arts aan het IJzerfront. Hij werd in 1933 benoemd tot rector aan de UGent en haalde het daarbij voor Frans Daels.... Lees meer
toezegden. Dat de hele werking in het teken stond van het bevorderen van het Nederlandstalige karakter van de universiteit, bewees het Corps door in oktober 1934 de boycot te organiseren van de opnieuw ingevoerde vrije Franse leergangen. Deze actie bereikte haar hoogtepunt met een incident dat het GSC in maart 1935 met professor Willem uitlokte.

Nog in de jaren 1937-1939 werden de acties tegen Franstalige studenten voortgezet, omdat naar het oordeel van het GSC de universiteit nog niet volledig Nederlandstalig was 'naar de geest'. De in 1930 verkregen wettelijke regeling moest gevolgd worden door de vestiging van een werkelijk volledig Nederlandstalige universitaire gemeenschap.

Voorbij de contestatie

Toch wilde het GSC ook voorbij de contestatie gestalte geven aan een nieuwe, opbouwende studentencultuur. Zich verplicht voelend tegenover de 'offers' van vorige generaties, vanuit een nieuwgevonden dienstbaarheid ten opzichte van het Vlaamse volk, waarin de universiteit geworteld was, streefde het GSC een stijlvol en hoogstaand Vlaams studentenleven na. Een correct en beschaafd gebruik van het Nederlands, dat voortaan ook de taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
van de wetenschap Wetenschap
Lees meer
was, vond men belangrijk. Het gezelligheidsleven werd ingevuld met activiteiten als een kunstavondfeest, een corpsbal en thés dansants met lichte jazzmuziek. Vanaf het academiejaar 1937-1938 fungeerde ook een 'Studenten-Akademie’, die onder de koepel van het GSC lezingen en voordrachten organiseerde over culturele, letterkundige en (kunst)historische thema’s, ter algemene vorming van de studenten.

Tijdens de openingsvergaderingen aan het begin van het academiejaar en de dies natalis-vieringen hield het GSC academische zittingen met sprekers als Frans Daels Daels, Frans
Frans Daels (1882-1974) vormde de spil van de Vlaamsgezinde organisaties aan het IJzerfront en groeide in het interbellum als voorzitter van het IJzerbedevaartcomité en voorvechter van N... Lees meer
, Antoon Jacob Jacob, Antoon
Antoon Jacob (1889-1947) was een atheneumleraar en later hoogleraar in Hamburg en Gent. Hij was actief bij activistische tijdschriften, nadien in de amnestiebeweging en later de culturele... Lees meer
, Edgard Blancquaert Blancquaert, Edgard
Edgard Blancquaert (1894-1964) was een neerlandicus die zich inspande voor de verspreiding van het Algemeen Nederlands. Hij ontpopte zich als antifascistische flamingant. Lees meer
, Edgard de Bruyne De Bruyne, Edgar
Edgar de Bruyne (1898-1959) was een professor filosofie, die zich tevens in de politiek engageerde. De Bruyne was senator voor de katholieke partij en bekleedde na de oorlog een ministerp... Lees meer
, vaak gevolgd door een studentenoptocht. Aan het einde van het academiejaar werd het corpsjaar afgesloten met de zogenaamde Roelandtfeesten, een studentenfeest met een traditioneel kampvuur dat gehouden werd op het kasteel van de Club Roelandt in Mariakerke, dat eigendom was van Cyriel de Wael De Wael, Cyriel
Cyriel de Wael (1896-1969) speelde een prominente rol in het studentenleven aan de vernederlandste Gentse universiteit en in de organisatie van de ex-Gandavenses daarna. Hij maakte carriè... Lees meer
, een van de oud-studenten van de Vlaamsche Hoogeschool. Onder meer de nieuwe senaat die het studentencorps in het volgende jaar moest leiden, werd er gekozen.

Partijenstrijd

De doelstelling het GSC als een onpartijdige vereniging te laten optreden kon niet worden waargemaakt. In de periode 1933-1935 werd het Corps gedomineerd door Dinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer
's, met onder meer Persyn, Luc Carton Carton, Luc
Arts Luc Carton (1907-1979) was als student actief in het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (AKVS). Na de Tweede Wereldoorlog was hij ondervoorzitter van Zannekin en nauw bevrien... Lees meer
, Maurits Seys, Rafaël Renard Renard, Raf
Rafaël Renard (1911-2002) was in de jaren ’30 actief in het Verdinaso. In de jaren ’60 was hij voorzitter van de Vaste Commissie voor Taaltoezicht en na zijn pensioen was hij president va... Lees meer
en Jef Renard op sleutelposities. In de jaren 1935-1937 was het intern verdeeld tussen vrijzinnigen en katholieken en tussen aanhangers en tegenstanders van de Nieuwe Orde. Theo Brouns Brouns, Theo
Lees meer
was in die periode de voorzitter van het Corps. Tijdens het academiejaar 1936-1937 werd het GSC gedomineerd door het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(voorzitter was Willem Boonen) en in het jaar 1939-1940 had het te lijden onder de concurrentie van het steeds sterker wordende Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond Katholiek Vlaams Hoogstudentenverbond
Lees meer
(KVHV).

In het najaar van 1939 kwam het Corps, naar aanleiding van een door de rector verboden lezing, in botsing met de academische overheid, waardoor het de leden verboden werd de dies natalis in de aula te vieren. Door dit incident verloor het GSC veel van zijn aanzien en kwam de verdeeldheid binnen het Corps sterk tot uiting. Vooral het KVHV eiste van het GSC een radicalere houding en profiteerde zelf van de broedertwisten binnen het Corps. In januari 1940 verscheen het laatste nummer van Aula en korte tijd later stierf het intern verscheurde Corps een stille dood. In het najaar van 1940 werd er te Gent een nieuwe overkoepelende vereniging opgericht, het Gentsch Studenten Verbond Gentsch Studenten Verbond
Het Gentsch Studenten Verbond (GSV) was de overkoepelende vereniging van de Vlaamse studenten aan de Rijksuniversiteit Gent tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer
.

Werken

- Aula, 1933-1940.
- De Rijksuniversiteit en het studentenleven te Gent. Historisch en actueel, 1949.
- Universiteit Gent 1937, 1937.
- E. de Bruyne, De universiteit in dezen tijd, 1934.
- P. Persyn, Aan en om de Vlaamsche universiteit, z.j. (1933).

Literatuur

- E. Langendries en A.-M. Simon-Vandermeersch, 175 jaar Universiteit Gent – Ghent University 1817-1992, 1992.
- R. Mantels, Gent. Een geschiedenis van universiteit en stad, 1817-1940, 2013.
- K. Palinckx, "Nu naar Gent!" Vlaams-nationale en katholieke studentenbeweging te Gent 1928-1940, 1995.
- L. Vos, Idealisme en Engagement. De roeping van de katholieke studerende jeugd in Vlaanderen (1920-1990), 2011.
- M. Vantongerloo, "Pro Flandria Servanda". Het Gentsch Studenten Corps 'HOU ende TROU' (1916-1918) en het Gentsch Studenten Corps (1933-1940) in vergelijkend perspectief, 2015.
- G. Deneckere, Uit de ivoren toren. 200 jaar universiteit Gent, 2017.
- Gentsch Studentencorps, laatst geraadpleegd op 8 november 2023, op: https://www.ugentmemorie.be/gebeurtenissen/1933-gentsch-studentencorps.

Suggestie doorgeven

1998: Koen Palinckx

2023: Ruben Mantels

Inhoudstafel