Augusteyns, Leo

Persoon
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998, aanvulling)
Geboorte
Antwerpen, 25 mei 1870
Overlijden
Antwerpen, 15 december 1945
Leestijd: 3 minuten

Kwam uit de volksklasse. Augusteyns werd in 1905 lid van de Liberale Volkspartij Liberale Volkspartij
De Liberale Volkspartij (Help U Zelve) werd op 26 april 1904 in Antwerpen opgericht als een zelfstandige politieke partij. Ze maakte propaganda voor radicale democratische grondbeginselen... Lees meer
van Antwerpen. Hij was eerst gemeenteambtenaar in Antwerpen, daarna liberaal volksvertegenwoordiger voor Antwerpen van 1906 tot 1919. Hij was de leidsman van de Vlaamsgezinde liberalen in Antwerpen. In het parlement hield hij verscheidene flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
interventies maar werd daarbij niet gesteund door de meerderheid van de liberalen. Hij botste ook tegen de katholieke meerderheid die dergelijke opmerkingen van een liberaal niet nam.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd Augusteyns activist. In 1907 was hij al lid van de tweede Vlaamsche Hoogeschoolcommissie Vlaamsche Hoogeschoolcommissie
Lees meer
, maar de vernederlandsing van de Gentse Rijksuniversiteit door Moritz von Bissing Von Bissing, Moritz
Moritz von Bissing (1844-1917) was van november 1914 tot aan zijn dood in april 1917 gouverneur-generaal van het bezette België. Lees meer
bracht hem op het activistische pad. In 1916 werd Augusteyns voorzitter van de Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent
De Bond tot bevordering van de Vlaamsche Hoogeschool te Gent bestond van 1916 tot 1918. De organisatie maakte propaganda voor de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universitei... Lees meer
. Op dat ogenblik was hij ook ondervoorzitter van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
, afdeling Antwerpen. In oktober 1917 stichtte hij de liberale activistische vereniging Voor Vrede en Vrij Vlaanderen als afscheuring van de Liberale Volkspartij. Zijn activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
wekte fel verzet op in liberale kringen en hij moest ontslag nemen als secretaris van het filantropische Antwerpsch Noenmaal, dat hij zelf gesticht had. Hij maakte zich daarna verdienstelijk in de activistische organisatie Volksopbeuring Volksopbeuring
Volksopbeuring (1916-1918) was tijdens WOI een activistische caritatieve organisatie voor behoeftigen en krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer
. Hij behoorde tot de gematigde vleugel en streefde het herstel na van de soevereine staat België met taalgelijkheid. Verder dan bestuurlijke scheiding wilde hij niet gaan. Hij weigerde zich aan te sluiten bij de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
die volgens hem een groep op macht beluste lieden was. Omstreeks september 1917 nam hij ontslag uit de Liberale Volkspartij. In december 1917 werd hij door de activistische top – met goedkeuring van de bezetter – benoemd in de raad van beheer van het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer
te Antwerpen, en in mei 1918 in de raad van beheer van het Hooger Handelsgesticht te Antwerpen.

Na het aflopen van de oorlog ging Augusteyns niet op de vlucht omdat hij vond dat hij binnen de perken van de Belgische wet was gebleven. Hij werd gearresteerd en in 1919 wegens verklikking tot drie jaar gevangenisstraf en 500 frank boete veroordeeld. In de raad van beheer van het conservatorium had hij zich tegen personeel gekant dat tegen het activisme ageerde. De bezetter greep tegen deze mensen in hetgeen Augusteyns na de oorlog deze veroordeling opleverde. Dit viel hem zeer zwaar en hij vocht dit hardnekkig aan. Hij werd uit de liberale partij Liberale Partij (1846-1961)
Lees meer
gesloten en kwam bij het Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
terecht.

In 1926 was hij een van de stichters van de uitgeverij De Noorderklok in Kapellen, die verscheidene nationalistische brochures en het weekblad De Noorderklok De Noorderklok
Vlaamsch Nationaal Strijdblad, weekblad uitgegeven te Kapellen (Antwerpen) van 1926 tot 1933. Lees meer
uitgaf. Augusteyns schipperde binnen de Frontpartij tussen de radicale vleugel en de meer gematigde die hoopte met het Front een politieke macht te kunnen vormen waar de andere partijen rekening moesten mee houden. Als vrijzinnnige en democraat kon hij zich niet terugvinden in de groep die, onder leiding van Jan Timmermans Timmermans, Jan
Jan Timmermans (1901-1962) was VNV-kamerlid (1939-1940) en oorlogsschepen (1941-1944) en -burgemeester (1944) van Antwerpen. Lees meer
, in 1934 wilde aansluiten bij het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
. Augusteyns verzette zich tegen deze stap omdat het de fascisering van de partij betekende. Hij bleef met een minderheid de traditie van het federalistisch gezinde en ideologisch pluralistische Vlaamsche Front verder zetten tot aan de Tweede Wereldoorlog.

Werken

– Lezing. Aan de leden van de liberale Volkspartij en Help U Zelve, 1917.
– Borms, 1927.

Literatuur

– P. Fredericq, Schets eener geschiedenis der Vlaamsche Beweging, III, 1908.
– M. Basse, De Vlaamsche Beweging van 1905 tot 1930, 2 dln., 1930-1933.
– A. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– H.J. Elias, 25 jaar Vlaamse Beweging 1914-1939, I, 1969.
– A.W. Willemsen, Het Vlaams-nationalisme. De geschiedenis van de jaren 1914-1940, 1969.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
– L. Vandeweyer, 'Collaboreren en arbeiders deporteren! Dilemma's voor activisten en Duitsers tijdens de Eerste Wereldoorlog?', in Brood en Rozen (december 1996), p. 15-32.

Suggestie doorgeven

1973: Anne Baeyens (pdf)

1998: Luc Vandeweyer (pdf)

2023: Luc Vandeweyer

Databanken

Inhoudstafel