Actiecomiteit ter Vervlaamsching van het Openbare Leven te Mechelen

Organisatie

Het Actiecomiteit ter Vervlaamsching van het Openbaar Leven (AVOL, 1935-1940) was een actiegroep in Mechelen. Het kon uitgroeien tot de koepel van meer dan dertig Vlaamsvoelende kringen, wat paste in de gedachte van een Vlaamse concentratie. De werking viel na drie jaar al grotendeels stil door ideologische verdeeldheid.

Afkorting
AVOL
Alternatieve naam
Actiecomité tot Vervlaamsing van het Openbare Leven te Mechelen
Oprichting
1935
Stopzetting
1940
Leestijd: 3 minuten

Het Actiecomiteit ter Vervlaamsching van het Openbaar Leven (AVOL) was een militante actiegroep in Mechelen, gesticht op 1 februari 1935 onder impuls van Ernest Doms Doms, Ernest
Ernest Doms (1896-1986) was een verzetsstrijder in de Eerste Wereldoorlog, een radicaal Vlaamsgezind katholiek journalist en vakbondsleider. Lees meer
. Advocaat Joris Lens Lens, Joris
Joris Lens (1902-1982) was een Vlaamsgezind studentenleider, advocaat en VNV-leider in Mechelen. Vlak voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog organiseerde hij mee de Nationale Kultuurdagen... Lees meer
was in de volgende jaren een van de voorzitters. Odiel de Rybel, bestuurslid van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Katholieke Vlaamse Landsbond (1919-1964)
De Katholieke Vlaamsche Landsbond (1919-1955) was de federatie van de Katholieke Vlaamsche Arrondissementsbonden, die als drukkingsgroep streed voor de vernederlandsing van Vlaanderen met... Lees meer
(KVLW), werd secretaris. De bezieler achter de schermen was Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer
. Hij wou met het actiecomité druk zetten op de KVL en andere Vlaamsgezinde kringen die hij veel te gematigd vond. De Pillecyn liet de leiding van het AVOL over aan trouwe, meer diplomatischer medestanders, maar het AVOL was een belangrijke spil in zijn netwerk van Vlaamsgezinde verenigingen in Mechelen.

Een maand na de stichting riep het comité op tot een boycot van Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, omdat burgemeester Adolphe Max Max, Adolphe
Lees meer
een geplande Vlaamse betoging op 31 maart in de hoofdstad verbood. Het AVOL ontpopte zich in enkele maanden tijd als een bont geheel van Vlaamsvoelende culturele en sociale organisaties, muziekverenigingen, studentenkringen en zelfs politieke partijen van de meest uiteenlopende opinies. Het AVOL presenteerde op het congres der Verbonden voor Vlaamsche Actie in Oostende in 1937 de samenwerking onder de Vlaamse kringen in de thuisbasis Mechelen als een na te volgen voorbeeld en pleitte voor een nationale koepel. Zo’n vereniging van alle gelijkgezinde Vlaamse krachten paste perfect in de concentratiegedachte (zie Vlaamsche Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer
), die toen sterk in opgang was in Vlaanderen, ook in de Katholieke partij.

Het AVOL-Mechelen breidde zich snel uit tot een arrondissementeel Verbond van Vlaamsche Kringen en overvleugelde de Katholieke Vlaamse Landsbond, die gewoon lid werd. Al begin 1936, minder dan een jaar na de stichting, verzamelde het AVOL vertegenwoordigers van meer dan dertig Vlaamsgezinde kringen, van de Antwerpse Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
en het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) tot de Communistische Partij, van de KVL, het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
, het Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer
(VOS) en de Vlaamse Toeristenbond Vlaamse Toeristenbond
VTB-VAB (1922) was een cultureel-toeristische organisatie die bijdroeg aan de ontwikkeling van het toerisme en de mobiliteit in Vlaanderen. Ze was door haar financiële en culturele slagkr... Lees meer
(VTB) tot het Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond is een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging, die in 1960 werd opgericht door Jaak van Haerenborgh. Ze werd al snel de leidende en na verloop van tijd de... Lees meer
(VNJ), van het Algemeen Christelijk Werknemersverbond Algemeen Christelijk Werknemersverbond
Het Algemeen Christelijk Werkersverbond werd gesticht op 17 juli 1921 en in 1991 herdoopt als ACW Koepel van Christelijke Werknemers. In 2014 werd de organisatie omgevormd tot Beweging.ne... Lees meer
(ACW) en de Christen Middenstandsbond tot het Vlaams Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer
(VEV). De socialisten weigerden aan te sluiten. De communisten werden in juli 1937 uitgesloten onder druk van de KVL.

Het AVOL van Mechelen kende zijn glorietijd in 1935-1938. Het streefde naar de verdere drastische vernederlandsing van de overheidsadministratie, Nederlandstalige straatnaamborden, het vervangen van Franstalige tijdschriften in de leeszalen van de stadsbibliotheken, de afschaffing van de Franse leergangen in de conservatoria in Vlaanderen en eiste dat de Vlaamse verkozenen in het parlement steeds in het Nederlands zouden interpelleren.

Het AVOL effende mee het pad voor de rechtse Vlaamsche Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
van de katholieke Partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
, het VNV en Rex Rex
Rex was een Belgische politieke partij (1935-1940) en een collaboratiebeweging in Franstalig België (1940-1944). Lees meer
-Vlaanderen in de thuisbasis Mechelen bij de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 1937 en de rechtse bestuursmeerderheid die er daarna gevormd werd (aangevuld met twee Vlaamsgezinde dissidente liberalen). Tot een uitbreiding over de rest van Vlaanderen kwam het niet. De Guldensporenherdenking van 11 juli 1938, een evenement waar het AVOL steeds veel zorg aan besteedde, was zowat het laatste wapenfeit. Daarna raakte het actiecomité verlamd door de groeiende interne meningsverschillen tussen de ledenorganisaties over de visie, het doel en de manier van werken.

Het AVOL was overigens volstrekt onbruikbaar voor de cultuurpolitiek onder de bezetting in 1940-1944, omdat veel aangesloten culturele verenigingen erg kritisch of zelfs vijandig stonden tegenover de bezetter en het nationaalsocialisme.

Literatuur

— Algemeene vergadering van het AVOL, in: Gazet van Antwerpen, 6 april 1936.
— Bij het Mechelsch Verbond van Vlaamsche kringen, in: Gazet van Antwerpen, 11 juli 1937.
— H. de Lannoy, Filip De Pillecyn en Mechelen (1933-1944). Boegbeeld in de “stad der Nationale Kultuurdagen in Vlaanderen'', in: Filip De Pillecyn Studies, vol. 16, 2020, pp. 7-60.

Suggestie doorgeven

2023: Herwig De Lannoy

Inhoudstafel