Valkeniers, Jef

Jef Valkeniers is de zevende uit het gezin van negen kinderen van een liberaal georiënteerde huisdokter. Zijn moeder was een dochter van de brouwersfamilie Eylenbosch, die actief was in de lokale politiek. Zijn vader gaf zijn huisartsenpraktijk op om de familiale brouwerij in Schepdaal te leiden.

Valkeniers studeerde geneeskunde aan de Leuvense universiteit en in de Verenigde Staten. Nadat hij van 1958 tot 1964 huisarts was geweest in zijn geboortedorp (de laatste drie jaar in een duo-praktijk), verbleef hij met zijn gezin twee jaar in Zuid-Afrika Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer , waar hij zich bekwaamde in de neurologie. Na zijn terugkeer naar België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer volgde hij nog een vervolgopleiding in dat vakgebied en werkte hij vanaf 1967 als zelfstandig psychiater en in ziekenhuizen in Asse, Halle en Ninove.

In de nationale politiek

Valkeniers, die naar eigen zeggen flamingant werd als middelbare scholier in het destijds nog franskiljonse college van de Jozefieten in Melle, was in zijn jeugd lid van de Katholieke Studentenactie Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer (KSA). Advocaat en Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer -politicus Daniël Deconinck Deconinck, Daniël
Daniël Deconinck (1921-2004) was een Vlaamsgezind politicus. Zijn poging om van de Volksunie een brede sociaal-flamingantische beweging te maken leidde in 1965 tot een breuk met de partij... Lees meer overtuigde hem om lid te worden van de partij.

Valkeniers was in Brussel-Halle-Vilvoorde van 1960 tot 1962 bestuurslid en van 1962 tot 1964 arrondissementeel voorzitter van de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer (VU). Van 1974 tot 1985 en van 1995 tot 2003 was hij Kamerlid en tussen 1985 en 1995 Senator, aanvankelijk voor de VU en vanaf 1994 voor de Vlaamse Liberalen en Democraten Vlaamse Liberalen en Democraten
Lees meer (VLD). Hij was van 1990 tot 1995 ook fractieleider van de VU in de Senaat en van 1988 tot 1989 staatssecretaris voor het Brussels gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd opgericht in 1989. Het wordt bestuurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Raad en de Brusselse regering. Lees meer , met leefmilieu Natuur, milieu en landschap
Tot de Tweede Wereldoorlog bestond er een band tussen de Vlaamse beweging en de natuurverenigingen in Vlaanderen. Een gevoeligheid en zorgzaamheid voor het landschap en de schoonheid van... Lees meer , sociale huisvesting en arbeid als bevoegdheden. De VU koos hem voor deze laatste functie, en niet Vic Anciaux Anciaux, Vic
Vic Anciaux (1931-2023) was geneesheer en militeerde vanaf 1950 in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme. Voor de Volksunie, waarvan hij voorzitter was van 1979 tot 1986, vervulde hij ... Lees meer , wat de eerder gegroeide rivaliteit tussen de politici verder versterkte.

Kritiek op minister van Sociale Zaken in de federale regering Jean-Luc Dehaene Dehaene, Jean-Luc
Lees meer leidde bijna tot het ontslag van Valkeniers, die altijd prat ging op zijn “freedom of speech”. Omdat de uitoefening van zijn mandaat als staatssecretaris het vereiste, was hij toen gedomicilieerd in Brussel. Vanuit zijn opleiding als geneesheer toonde Valkeniers zich – afgezien van communautaire aangelegenheden – als parlementslid bijzonder betrokken bij thema’s als ziekenhuizen en sociale zekerheid.

In de lokale politiek

Van 1971 tot 1976 was Valkeniers gemeenteraadslid en burgemeester in Schepdaal. Van 1977 tot 1988 en van 1995 tot 2018 was hij gemeenteraadslid in Dilbeek, waar hij burgemeester was van 1982 tot 1988 en OCMW-voorzitter van 2001 tot 2002. In het najaar van 2018 nam hij als bijna 86-jarige definitief afscheid van de Dilbeekse gemeenteraad en van de politiek.

Van de VU naar de VLD

Valkeniers verzette zich in 1977 nadrukkelijk tegen de toetreding van de VU tot de regering en stemde als enig Kamerlid van zijn partij zowel tegen het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer als tegen het eveneens communautaire Stuyvenbergakkoord Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer , dat een jaar later werd gesloten. Bij de daaropvolgende verkiezingen voor het partijvoorzitterschap van de VU stelde hij zich – uit ongenoegen over de interne gang van zaken onder het voorzitterschap van Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer –, kandidaat tegen uittredend voorzitter Schiltz, maar moest hij uiteindelijk de duimen leggen voor Vic Anciaux Anciaux, Vic
Vic Anciaux (1931-2023) was geneesheer en militeerde vanaf 1950 in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme. Voor de Volksunie, waarvan hij voorzitter was van 1979 tot 1986, vervulde hij ... Lees meer . Hij overwoog toen al om de VU te verlaten.

Toen de VU op het partijcongres van Leuven in september 1993, onder impuls van met name voorzitter Bert Anciaux Anciaux, Bert
Bert Anciaux (1959) is advocaat en doctor in de Pedagogie. Hij stapte al vroeg in de politiek. Voor de Volksunie was hij zes jaar voorzitter en twee jaar voor VU&ID. Hij was schepen i... Lees meer , opteerde voor een meer progressieve maatschappelijke koers, verliet Valkeniers de partij na meer dan 30 jaar lidmaatschap. Hij zetelde enkele maanden als onafhankelijke in Senaat, vooraleer hij begin 1994 overstapte naar de VLD Vlaamse Liberalen en Democraten
Lees meer , de partij waarmee de VU eerder gesprekken had gevoerd over een fusie. Na het Sint-Michielsakkoord Sint-Michielsakkoord
Het Sint-Michielsakkoord (1992) was een regeerakkoord rond de vierde fase van de federale staatshervorming. Het vormde België om tot een federale staat. Lees meer (16 juli 1993), dat van België – na diverse staatshervormingen Staatshervorming
Tussen 1970 en vandaag werden zes staatshervormingen doorgevoerd die België omvormden van een unitaire in een federale staat met drie gewesten, het Vlaamse, het Waalse en het Brussels Hoo... Lees meer – ook formeel een federale staat maakte, was de VU volgens Valkeniers omwille van interne tegenstellingen tussen links en rechts gedoemd om geleidelijk uiteen te vallen.

Bij zijn overstap naar de VLD stelde hij in interviews dat hij altijd een overtuigde, “donkerblauwe” en rechtse liberaal was geweest en voorstander van een beperkte overheidsinterventie in het maatschappelijke leven. ‘Het sociale vangnet mag geen hangmat’ worden en ‘er is een probleem met de gastarbeiders,’ zo verklaarde hij nog, maar de standpunten in dat verband van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer gingen hem te ver. Hoewel hij de nationale politiek in 2003 officieel vaarwel zegde, deed hij eind 2004 zonder succes nog mee aan de strijd om het voorzitterschap van de VLD en figureerde hij in 2007 op de lijst van deze partij voor de Senaat.

Zuid-Afrika

Valkeniers, die van in zijn studententijd omwille van zijn krachtige stem ook bekendstond als ‘Jef Lawijt’, was een flamboyante politicus, die zijn soms uitgesproken meningen nooit onder stoelen of banken stopte. Hij lag aan de basis van de naar hem genoemde wet van 22 april 2003, die bepaalde dat de erfenisrechten van kinderen uit een eerste huwelijk werden gevrijwaard in het geval dat één van de beide huwelijkspartners later hertrouwde.

Valkeniers was lid van Protea Protea
De vereniging Protea werd in 1977 gesticht met als doel de contacten tussen Vlaanderen en Zuid-Afrika te bevorderen ten tijde van het Zuid-Afrikaanse apartheidsregime. De belangrijkste pe... Lees meer , de in 1977 opgerichte Vlaams- Zuid-Afrikaanse Zuid-Afrika
Deze bijdrage belicht de relatie tussen de Vlaamse beweging en Zuid-Afrika van de 19de tot de 21ste eeuw. Lees meer vriendenkring die de apartheid verdedigde. Nadat zijn echtgenote in 1989 was overleden en hij weduwnaar was geworden, trouwde hij in 2002 met de Zuid-Afrikaanse Audrey van Zyl, die in België later politieke mandaten bekleedde namens de Open Vld. Ten tijde van de apartheid had zij lang in Europa gewoond en er verpleegkunde gestudeerd. In 1989 behaalde zij aan de Vrije Universiteit Brussel (VUB) het diploma van arts. Later was zij parlementslid en minister in de West-Kaap. Valkeniers begeleidde in Zuid-Afrika zowel tijdens als na de apartheid diverse projecten in samenwerking met Vlaamse instanties en personen.