Visscher, Lodewijk

De twintigjarige Lodewijk Gerard Visscher verhuisde in 1817 van de Noordelijke Nederlanden naar Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer , waar hij aan het werk ging als belastingcontroleur bij het Ministerie van Financiën, een baan die hij in Den Haag al vanaf 1814 vervuld had. Zijn letterkundige belezenheid en politieke overtuiging maakten dat hij vanaf het begin van zijn loopbaan in het Zuiden bijdroeg aan de uitvoering van de taalpolitiek van koning Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer . Hij bouwde er in rap tempo aan een groot netwerk op politiek, cultureel en literair vlak. Zijn huis in Brussel werd door zijn jonge literaire kompaan Jan Wap Wap, Jan
De Rotterdammer Jan Wap (1806-1866) heeft grote betekenis gehad voor de ontwikkeling van de Vlaamse letterkunde binnen het koninkrijk van Willem I. Lees meer omschreven als ‘het gastvrij middelpunt, ja, het druk rendez-vous van alle letterkundigen, dichters, mannen van kunst en wetenschap. […] Van 1820 tot 1830 had, kon men zeggen, heel Hollands kunst- en letterwereld België en Visscher bezocht’.

Literaire wereld en genootschapsleven

Visscher publiceerde in het Zuiden gedichten, toneelstukken en vooral veel polemische stukken en recensies. Hij leverde bijvoorbeeld een aantal erotische gedichten voor de almanak van het Antwerpse genootschap Tot Nut der Jeugd Tot Nut der Jeugd
Tot Nut der Jeugd was een ‘Antwerpsch Tael- en Dichtkundig Genootschap’ dat in 1803 werd opgericht. Het richtte zich aanvankelijk op pedagogie en later op literatuur. Lees meer . In 1820 bracht hij een Nederlands- én een Franstalige bloemlezing uit van de Nederlandse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer vanaf de middeleeuwen. Deze Mélanges de poësie et de littérature des Pays-Bas (Brussel) en Bloemlezing uit de beste schriften der Nederlandsche dichters (Breda) pasten in de trend om de Nederlandse literatuur te categoriseren en de waarde ervan te tonen aan een breder publiek. Deze bloemlezingen waren bedoeld voor het onderwijs in de Zuidelijke provincies, zodat de leerlingen daar met de Nederlandse literatuur konden kennismaken. Zijn visie op de taalpolitiek Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer van Willem I zette Visscher uiteen in zijn boek Over het herstel en de invoering der Nederlandsche Taal, dat in 1825 in Brussel verscheen en veel weerklank vond. Hierin besprak en evalueerde hij de invoering van de ‘landstaal’ in de Zuidelijke Nederlanden op verschillende domeinen, waaronder het onderwijs Onderwijs
Lees meer , de pers Pers
Van bij het ontstaan van de Vlaamse beweging vervulde de Nederlandstalige pers een belangrijke rol als spreekbuis. De veelheid aan Vlaamse kranten en (week)bladen die in de 19de en 20ste ... Lees meer en de toneel Toneel
Het Vlaamse toneel onderhield vanaf zijn ontstaan in de 19de eeuw een complexe en gelaagde verhouding met de Vlaamse beweging. Van een belangrijk emancipatorisch instrument en voorwerp va... Lees meer wereld. Het is waarschijnlijk dat deze publicatie hem het hoogleraarschap in de Nederlandse taal- en letterkunde heeft opgeleverd. Willem I benoemde hem op 31 december 1826 aan de universiteit in Leuven als opvolger van Gerrit Johan Meijer.

In 1825 richtte hij samen met Jan Wap het controversiële Brusselse tijdschrift De Argus op, dat beoogde ‘regt nationaal’ te zijn en ‘de beoefening der landtaal zoo veel mogelijk te bevorderen’. De Argus hield in 1826 alweer op te bestaan, maar de vernieuwende en vlijmscherpe literaire kritieken van Visscher en Wap hadden de toon gezet voor verschillende kortlopende Noordelijke tijdschriften als Apollo, Argus en Nederlandsche Mercurius, die diverse literaire reputaties deden sneuvelen.

Visscher was een bekend persoon in de Zuidelijke genootschappen. Zeer actief was hij als lid van het Brusselse genootschap Concordia, dat nauwe banden met de regering onderhield. Ook werd hij in 1821 directeur van de letterkundige afdeling van de rederijkerskamer De Wyngaerd in Brussel, die vanaf dat moment onder toezicht van de regering kwam te staan.

Controverse en belang

Visscher was een omstreden figuur in het Zuiden, omdat hij uitgesproken antiklerikale opvattingen huldigde en controversiële denkbeelden had over literatuur. Zijn recensies vielen vaak slecht in het literaire circuit, omdat hij niet academisch geschoold was, in tegenstelling tot de auteurs die hij beoordeelde. Hij werd dan ook gezien als hobbyist in de letteren. Dit stond zijn productiviteit echter niet in de weg: tot de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer in 1830 bleef hij zich inzetten voor de culturele integratie van de Zuidelijke en Noordelijke Nederlanden. Daarna werd hij, zoals bijna alle Hollandse docenten in het Zuiden, door Willem I overgeplaatst naar een vergelijkbare positie in de Noordelijke provinciën. Hoewel Visscher zelf graag de plaats van Mathijs Siegenbeek in Leiden had ingenomen, kreeg hij een hoogleraarspositie in Utrecht naast Adam Simons.

Visscher is van belang geweest voor de Vlaamse beweging omdat hij ook na 1830 zijn integrale visie bleef uitdragen. Dit deed hij in zijn correspondentie met onder anderen Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer , Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer en Ferdinand Snellaert en in het Historisch Tijdschrift dat hij vanuit Utrecht bestierde van 1841 tot 1842. Ook was hij betrokken bij de Nederlandsche Taal- en Letterkundige Congressen Nederlandse Congressen
De Nederlandse Congressen waren gemeenschappelijke (culturele) ontmoetingen van Vlamingen en Nederlanders in Vlaanderen en Nederland die met onderbrekingen werden georganiseerd sinds 1849... Lees meer , waar hij in 1854 nog een vlammende toespraak gaf over de culturele verwantschap tussen Nederland en Vlaanderen Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer .