Wap, Jan

Persoon
Janneke Weijermars

De Rotterdammer Jan Wap (1806-1866) heeft grote betekenis gehad voor de ontwikkeling van de Vlaamse letterkunde binnen het koninkrijk van Willem I.

Volledige voornaam
Johannes Jacobus Franciscus
Geboorte
Rotterdam, 1 mei 1806
Overlijden
Delft, 7 maart 1880
Leestijd: 3 minuten

Jan Wap was katholiek en werd om die reden in 1824 door zijn vader naar Gent gestuurd voor zijn studie. Jacques Louis Kesteloot Kesteloot, Jacob
Lees meer
werd er zijn mentor. Wap was een van de studenten van Jan Mathijs Schrant Schrant, Johannes
Johannes Mathijs Schrant (1783-1866) was een katholieke priester, letterkundige en historicus uit Amsterdam. Hij werd door koning Willem I benoemd tot hoogleraar en rector aan de Rijksun... Lees meer
en studeerde samen met onder anderen Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer
, Philip Blommaert Blommaert, Philip M.
Lees meer
en George Bergmann Bergmann, George
George Bergmann (1805-1893) was advocaat en rechter te Mechelen en liberaal burgemeester van Lier. Hij was de vader van de auteur en polemist Anton Bergmann. Lees meer
. Met enkele Hollandse medestudenten introduceerde Wap het fenomeen van de ontgroening aan de Gentse universiteit en schreef daar zelf de liederen voor.

Literaire activiteiten

In Gent bouwde Wap een groot literair netwerk op via de universiteit, de Gentse afdeling van de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen Maatschappij Tot Nut van 't Algemeen
De Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen is een organisatie voor volksontwikkelingswerk, gesticht door de doopsgezinde predikant Jan Nieuwenhuyzen te Monnikendam op 16 november 1784. ... Lees meer
en het genootschap Regat Prudentia Vires Regat Prudentia Vires
Regat Prudentia Vires was een taal- en letterkundige maatschappij die in 1821 in Gent werd opgericht op initiatief van Jan Matthijs Schrant. Lees meer
. Vanaf zijn Gentse jaren was hij een belangrijk pleitbezorger van de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
gedachte en zijn voornaamste doel was de Nederlandse literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer
van Noord en Zuid in het koninkrijk van Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer
te stimuleren. Dit deed hij door Vlaamse dichters aan te moedigen en hun werk te publiceren in zijn Belgische Muzen-Almanak Belgische Muzen-Almanak
De Belgische Muzen-Almanak (1826-1830) was een jaarlijkse poëzie-uitgave in de Zuidelijke Nederlanden die werd gerealiseerd op initiatief van Jan Wap. Lees meer
, waarvan hij hoofdredacteur was en die ondersteund werd door de overheid. Zijn opvatting was dat de Vlaamse letterkunde zich naar Hollands voorbeeld moest ontwikkelen.

Hij vervulde verschillende rollen in het Zuidelijke literaire circuit: hij was dichter, genootschapsman, redacteur en ook criticus bij het Brusselse tijdschrift De Argus, waar hij intensief samenwerkte met Lodewijk Gerard Visscher Visscher, Lodewijk
Lodewijk Gerard Visscher (1797-1859) was een letterkundige uit Breda die zich in de periode van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830) inzette voor de culturele eenwording va... Lees meer
. Wap had een vlijmscherpe pen. In zijn recensies voor De Argus – en later voor de Rotterdamse opvolger Argus – uitte hij felle kritiek op dichters die de poëzie inzetten voor maatschappelijke doelstellingen. In navolging van zijn grote leermeester Willem Bilderdijk Bilderdijk, Willem
De Nederlandse dichter Willem Bilderdijk (1756-1831) genoot in de 19de eeuw een grote populariteit onder Vlaamse dichters als Jan Frans Willems, Prudens van Duyse en Maria Doolaeghe. Zijn... Lees meer
betoogde hij in dat poëzie iets exclusiefs moest zijn, een uitstorting van gevoel, en daarom niet bruikbaar was voor politieke of religieuze doelstellingen. Wap zorgde er ook voor dat er aan het einde van de jaren 1820 enkele bundels van Bilderdijk in de Zuidelijke Nederlanden verschenen.

Terugkeer naar het Noorden

Vanaf 1826 werkte Wap op het departement van de Rooms-Katholieke Eredienst, die door de regering in het leven was geroepen om de katholieke oppositie in het Zuiden te breken. In 1828 werd hij benoemd tot leraar Nederlands, geschiedenis en aardrijkskunde aan de Koninklijke Militaire Academie in Breda. Na zijn vertrek uit de Zuid-Nederlandse provincies bleef hij contact houden met zijn medestudenten van de Rijksuniversiteit Gent en hij bleef zich voornamelijk als criticus inzetten voor de waardering van de Vlaamse letteren.

Literatuur

– A.F. Manning, Jan.-J.F. Wap in de jaren 1824-1832, in: Annalen van het Thijmgenootschap, 44, 1956, pp. 279-293.
– M. Mathijsen, Groupie, buddy of vriend? De verhouding tussen Willem Bilderdijk en Jan Wap, in: Rick Honings & Gert-Jan Johannes (red.), Een sublieme nalatenschap. De erfenis van Willem Bilderdijk, 2020, pp. 211-220, pp. 270-271.
– L.J. Rogier, De Rotterdammer Jan Wap (1806-1880), in: Rotterdamsch Jaarboekje, 1957, pp. 183-216.
– J. Weijermars, Stiefbroeders. Zuid-Nederlandse letteren en natievorming onder Willem I, 1814-1834, 2012, pp. 257-262.

Suggestie doorgeven

2023: Janneke Weijermars

Databanken

Inhoudstafel