Bergmann, George

Persoon
Ludo Stynen (2023, herwerking), Gaston Durnez (1998, aanvulling)

George Bergmann (1805-1893) was advocaat en rechter te Mechelen en liberaal burgemeester van Lier. Hij was de vader van de auteur en polemist Anton Bergmann.

Volledige voornaam
George Karel Lodewijk
Geboorte
Lier, 30 juli 1805
Overlijden
Lier, 14 december 1893
Leestijd: 3 minuten

George Bergmann (1805-1893) kreeg een basisopleiding van zijn vader Georg Bergmann, Georg
Georg Bergmann (1772- 1839) was van 1814 tot aan zijn dood pleitbezorger van het (Verenigd) Koninkrijk der Nederlanden. Hij was de vader van George en grootvader van Anton Bergmann, en m... Lees meer
en volgde vervolgens de lessen aan de Franse en later de Latijnse school in Lier. Hij volgde een leraar naar Eindhoven, maakte na enkele maanden zijn opwachting in het aartsbisschoppelijk college in Mechelen, waar hij vertrok vanwege de anti-Hollandse sfeer, en beëindigde zijn middelbare school aan het Stedelijk College van Lier. Hij verbleef een zomer lang bij een oom in Bonn en volgde aan de universiteit colleges van August Wilhelm von Schlegel. Bij zijn oom leerde hij ook Ernst Moritz Arndt Arndt, Ernst M.
Ernst Arndt (1769-1860) was een ideologische grondlegger van de Duitse nationale beweging in de negentiende eeuw. Hij opperde voor het eerst dat Nederlanders en Vlamingen Duitsers zouden ... Lees meer
kennen en hij zou nog lang in contact blijven met dit boegbeeld van het Duitse nationalisme.
In 1828 promoveerde Bergmann in Gent tot doctor in het wereldlijke en canonieke recht en hij werd ingeschreven bij de Mechelse balie. Anders dan zijn vader had hij minder moeite met de versoepelingen van de taalwetgeving Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
die onder druk van de oppositie werden afgedwongen. Een benoeming bij de Haagse magistratuur leek zeker, maar de Belgische Omwenteling Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer
besliste daar anders over. Hij bleef als enige van zijn familie in het Zuiden, waar zijn Lierse advocatenpraktijk maar moeizaam van de grond raakte. In 1834 huwde George met Maria Josepha Giese, dochter van een naar Antwerpen overgekomen Duitse scheepsmakelaar en -bevrachter. Bergmann was geen druk bezet advocaat en anders dan hij zich in zijn Gedenkschriften wilde herinneren, pleitte hij ongetwijfeld niet altijd in het Nederlands. In 1865 werd hij rechter in Mechelen.

Orangist

Bergmann was overtuigd orangist Orangisme
Het orangisme is de verzamelterm voor het verzet tegen de Belgische afsplitsing van het Koninkrijk der Nederland onder leiding van Willem I van Oranje. Lees meer
. Zoveel blijkt uit de kringen die hij frequenteerde en uit zijn hekeldicht De Belgische Pierlala (ca. 1833) dat de armoede en de ontreddering van de bevolking na de omwenteling beschrijft. De tekst werd getoonzet en raakte bekend tot in vorstelijke kringen in Den Haag. Bergmann werd lid van de in 1833 gestichte Antwerpse orangistische Société de la Loyauté, een vereniging die het doelwit was van patriottische aanvallen en na enkele jaren ophield te bestaan. Zijn overtuiging zou echter standhouden en toen hij op hoge leeftijd zijn gedenkschriften schreef, beschouwde hij de Omwenteling van 1830 nog altijd als een ‘onvergeeflijke dwaasheid’.
Net als zijn vader besteedde George veel aandacht aan de opleiding van zijn kinderen. Voor zijn medeburgers stichtte hij de leeskring Union et Progrés, voorloper van de volksbibliotheek die zijn zoon Anton Bergmann, Anton
Anton Bergmann (1835-1874), zoon van George Bergmann, was een Lierse advocaat, Vlaamsgezind liberaal polemist, historicus en vernieuwend schrijver. Lees meer
later zou stichten.

Liberaal politicus en polemist

De Lierse orangisten associeerden zich met de liberalen en in 1838 werd Bergmann lid van de gemeenteraad, tien jaar later schepen en van 1853 tot 1872 burgemeester. Van 1846 tot 1858 was hij ook lid van de provincieraad. Onder zijn bestuur werd de stad, een van de eerste die volledig in het Nederlands werden bestuurd, ingrijpend gesaneerd en verfraaid. Bergmann steunde ieder Vlaamsgezind initiatief en was betrokken bij de nationale en Belgisch-Nederlandse toneelwedstrijden in zijn stad in 1871.
In het voorjaar van 1878 ondertekende hij de petities om de liberale vertegenwoordigers ertoe te bewegen om het gebruik van het Nederlands in bestuurszaken wettelijk te regelen enerzijds, en om een dam op te werpen tegen de klerikale macht anderzijds.
Na de dood van zijn zoon Anton in 1874 becommentarieerde hij in het door Anton opgerichte tijdschrift De Lierenaar met scherpe pen het nieuwe, katholieke bestuur. Bovendien werkte hij aan een reeks aanvullingen en illustraties bij Antons Geschiedenis der stad Lier. Twee fragmenten werden gepubliceerd in Nederlandsch Museum Nederlandsch Museum
Lees meer
. De hele collectie, dertien volumes groot, ging verloren. Zijn herinneringen vonden wel hun weg naar het publiek. Op het einde van zijn leven klaagde hij de algemene Belgische gerichtheid op Frankrijk aan en het feit dat er nauwelijks wat doorstroomde van wat in Nederland werd gepubliceerd. Bergmann was een overtuigd flamingant, doordrongen van liefde voor de taal, maar de uitnodiging voor zijn begrafenis was in het Frans.

Literatuur

– G. Bergmann, Uit vader Bergmann’s gedenkschriften, 1988 (eerste druk: 1895).
– L. Stynen, De taal was gans het volk. Biografie van Anton Bergmann, 2006.

Suggestie doorgeven

1973: José De Ceulaer (pdf)

1998: Gaston Durnez (pdf)

2023: Ludo Stynen

Databanken

Inhoudstafel