Belgische Muzen-Almanak

De Belgische Muzen-Almanak was qua verspreiding en betekenis de meest invloedrijke almanak in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden. Dichters wilden graag in de almanak publiceren en de uitgave kende met een kleine tweehonderd intekenaren een redelijke grote verspreiding in de Noordelijke en Zuidelijke Nederlanden. Bovendien werd de almanak jaarlijks besproken in de literaire kritiek.

Noord en zuid

De naam van de almanak refereerde niet alleen aan de regio waar de almanak verscheen, maar gaf ook het onderscheid aan met de noordelijke tegenhanger, de Nederlandsche Muzen-Almanak, die vanaf 1819 verscheen bij de Rotterdamse uitgever Johannes Immerzeel jr. De Nederlandsche Muzen-Almanak was een toonaangevende almanak waarin jaarlijks gerenommeerde Hollandse dichters publiceerden. Qua uiterlijk leken de Belgische en Nederlandsche Muzen-Almanak sterk op elkaar: beide verschenen in het handzame klein octavoformaat, geïllustreerd en met goud op snee. In de literaire kritiek werden de almanakken vaak vergeleken. Deze vergelijking kreeg in de loop der jaren het karakter van een wedstrijd over welke almanak de beste was (zie Nederland-Vlaanderen Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer ).

Het initiatief voor de almanak kwam in 1825 van de Rotterdammer Jan Wap Wap, Jan
De Rotterdammer Jan Wap (1806-1866) heeft grote betekenis gehad voor de ontwikkeling van de Vlaamse letterkunde binnen het koninkrijk van Willem I. Lees meer , die op dat moment in Gent studeerde. Naast Wap bestond de redactie vermoedelijk uit Karel Vervier Vervier, Karel
Lees meer ; de uitgever was André-Benoît Stéven. De almanak opereerde in lijn met het beleid van Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer , die zijn koninkrijk in cultureel opzicht tot een geheel wilde smeden. Willem I ondersteunde de almanak daarom ook door voor tien exemplaren in te tekenen.

Wap schreef in het voorwoord van de eerste jaargang dat de almanak ervoor moest zorgen dat de Nederlandse poëzie in de zuidelijke provincies werd gestimuleerd. Zijn opvatting was dat de Vlaamse letterkunde zich naar Hollands voorbeeld moest ontwikkelen. Dat gebeurde door ook Hollandse poëzie in de Belgische Muzen-Almanak op te nemen. Bekende noordelijke dichters die in de Belgische Muzen-Almanak publiceerden waren Willem Bilderdijk Bilderdijk, Willem
De Nederlandse dichter Willem Bilderdijk (1756-1831) genoot in de 19de eeuw een grote populariteit onder Vlaamse dichters als Jan Frans Willems, Prudens van Duyse en Maria Doolaeghe. Zijn... Lees meer , Johannes Kinker Kinker, Johannes
Johannes Kinker (1764-1845) werd in 1817 door Willem I benoemd tot hoogleraar Nederlands in Luik. Vergeleken met zijn twee andere Noord-Nederlandse collega’s in het Zuiden, Schrant in Gen... Lees meer , Hendrik Tollens en Petronella Moens. Uit het zuiden waren onder anderen de dichters Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer , Karel Ledeganck Ledeganck, Karel L.
Karel Lodewijk Ledeganck (1805-1847) was een Vlaams ambtenaar, politicus, jurist en dichter uit Eeklo. Hij was een cultuurflamingant en schreef een dichterlijke trilogie die in de Vlaamse... Lees meer en J an Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer vertegenwoordigd.

Prudens van Duyse en Jan Frans Willems keerden zich aan het einde van de jaren 1820 impliciet tegen Waps opvatting dat de Hollandse poëzie beter en verder ontwikkeld zou zijn dan de Vlaamse. In hun bijdragen voor de Belgische Muzen-Almanak schoven zij de Vlaamse poëzie als gelijkwaardig alternatief naar voren, bijvoorbeeld door de zestiende-eeuwse zuidelijke dichter Jan van der Noot (1539–1595) te bejubelen of lokale legendes als de torenbrand van Mechelen als thema te nemen.

Na 1830

De Belgische Muzen-Almanak voor 1830 was de laatste van de reeks van vijf. Na de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer viel de noodzaak weg om de literatuur uit Noord en Zuid verder te integreren. Jan Wap en ook de uitgever Stéven waren bovendien naar de Noordelijke Nederlanden vertrokken, waardoor er niemand meer was die de almanak produceerde.