Gerard, Nestor
Nestor Gerard (1897-1996) documenteerde als fotograaf vanaf het interbellum tot het eind van de jaren 1960 het reilen en zeilen van de Vlaamse beweging. Hij engageerde zich in het begin van de jaren 1930 ook voor de Vlaams-nationalistische dienstweigeraars, in het bijzonder voor Berten Fermont.
Vlaamsgezinde fotograaf
Nestor Gerard groeide op in een Franssprekend liberaal milieu. Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij gedeporteerd naar een Duits werkkamp, wat hem niet verhinderde om later sympathie op te vatten voor voormalige activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer .
Na 1918 sloot hij zich aan bij de Antwerpse Vlaamsch-Nationale Wacht Vlaamsch-Nationale Wachten
De Vlaamsch-Nationale Wacht(en) waren Vlaams-nationale groeperingen die in de jaren 20 voornamelijk in Antwerpen manifestaties beschermden en propagandistische meetings organiseerden. ... Lees meer en Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer , waarvoor hij in zijn geboortedorp Schelle meetings organiseerde. In de jaren 1920 werd hij als fotograaf in dienst genomen door de Antwerpse firma Bell Telephone, waar hij werkte tot zijn pensioen.
Gerard nam deel aan acties voor de vrijlating van August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer , fotografeerde hem bij zijn vrijlating uit de gevangenis van Leuven in 1929 en reisde met de voormalige activist mee tijdens een propagandatocht door Vlaanderen. Op die manier kwam hij in contact met andere prominenten binnen de Vlaamse beweging en vooral het Vlaams-nationalisme, die hij uitgebreid begon te fotograferen, gaande van activisten en Vlaams-nationalistische politici (onder meer Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer , Robert van Roosbroeck Van Roosbroeck, Rob
Robert van Roosbroeck (1898-1988) was een onderwijzer, publicist en historicus. Hij was betrokken bij het activisme en de collaboratie, onder andere als schepen van Antwerpen en lid van d... Lees meer , Jef van Extergem Van Extergem, Jef
Jef van Extergem (1898-1945) was een Vlaamsgezinde, eerst socialistische en later communistische politicus. Lees meer , Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer , Ward Hermans Hermans, Ward
Ward Hermans (1897-1992) was een Vlaams-nationalistische schrijver, journalist en politicus, die in de loop van het interbellum radicaliseerde in nationaalsocialistische zin. Tijdens de T... Lees meer , Frans van der Elst Van der Elst, Frans
Frans van der Elst (1920-1997) was repressieadvocaat, medestichter van de Volksunie en voor die partij twintig jaar voorzitter (1955-1975) en bijna dertig jaar parlementslid (1958-1985).... Lees meer , Vik Anciaux Anciaux, Vic
Vic Anciaux (1931-2023) was geneesheer en militeerde vanaf 1950 in het partijpolitieke Vlaams-nationalisme. Voor de Volksunie, waarvan hij voorzitter was van 1979 tot 1986, vervulde hij ... Lees meer ), schrijvers (onder meer Felix Timmermans Timmermans, Felix
Felix Timmermans (1886-1947) is de auteur van een omvangrijk en veelgelezen oeuvre. Tot zijn bekendste romans horen Pallieter (1916) en Boerenpsalm (1935). Tijdens de Eerste Wereldoorlog ... Lees meer , Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer , Ernest Claes Claes, Ernest
Ernest Claes (1885-1968) was een schrijver van volkse romans en verhalen en een leidend ambtenaar in de Kamer van Volksvertegenwoordigers. Na de Tweede Wereldoorlog werd hij vervolgd wege... Lees meer , René de Clercq De Clercq, René
Lees meer ), juristen (onder meer Edmond van Dieren Van Dieren, Edmond
Edmond van Dieren (1879-1961) was een advocaat en een gematigd Vlaams-nationaal en onafhankelijk politicus. Hij was een pleitbezorger van de hereniging van Vlaamse katholieken en Vlaams-n... Lees meer , René Victor Victor, René
René Victor (1897-1984) was een advocaat en leverde een belangrijke bijdrage aan de vernederlandsing van het rechtsleven in Vlaanderen, voornamelijk via het Rechtskundig Weekblad en de v... Lees meer ), geestelijken (onder meer Alfons van Assche Van Assche, Alfons
Alfons van Assche (1891-1945) was als dom Modest abt van de Sint-Pietersabdij van Steenbrugge. Hij was tijdens het interbellum geestelijk leider van de Katholieke Jongeren Vredesactie. Hi... Lees meer , Desideratus Stracke Stracke, Desideratus
Desideratus (Desideer) A. Stracke (1875-1970) was een jezuïet en literatuurhistoricus, die een invloedrijke rol speelde in de katholieke Vlaamse beweging en het Vlaams-nationalisme. ... Lees meer , Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer ), musici (onder meer Jef van Hoof Van Hoof, Jef
Lees meer , Marinus de Jong, Armand Preud’homme Preud'homme, Armand
Armand Preud’homme (1904-1986) was organist en toondichter. Zijn bekendste lied is Kempenland. Ook dirigeerde hij geregeld tijdens Vlaams-nationalistische evenementen zoals het Vlaams-Nat... Lees meer , Renaat Veremans Veremans, Renaat
Renaat Veremans (1894-1969) was een van de populairste componisten van zijn generatie. Hij trad op als dirigent gedurende vele Nationale Zangfeesten en IJzerbedevaarten. Lees meer , Emiel Hullebroeck Hullebroeck, Emiel
Emiel Hullebroeck (1878-1965) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent. Hij is van grote betekenis geweest voor de Vlaamse liedbeweging in de 20ste eeuw en voor het sociale statuut van... Lees meer ) tot kunstenaars (onder meer Albert Poels Poels, Albert
Lees meer , Walter Opsomer Opsomer, Walter
Jurist Walter Opsomer (1904-1987) was in de jaren 1950 en 1960 actief in het niet partijpolitiek gebonden flamingantische middenveld. Lees meer , Albert Servaes Servaes, Albert
Lees meer ). Zijn portretfoto’s werden door Hendrik Luyten Luyten, Hendrik
De kunstschilder Hendrik Luyten (1859-1945) was de maker van ‘Het Gulden Doek van Vlaanderen’, een geschilderd groepsportret dat een overzicht van de geschiedenis van de Vlaamse beweging... Lees meer gebruikt als werkmateriaal voor diens Gulden Doek van Vlaanderen Het Gulden doek van Vlaanderen
Lees meer . Gerard maakte ook foto’s van tal van flamingantische manifestaties, onder meer van de Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer -hulde in Roeselare (1956) en de IJzerbedevaarten IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer . Het zeer omvangrijke fotoarchief van ‘de fotograaf van de Vlaamse beweging’, zoals zijn toenaam luidde, wordt bewaard in het Letterenhuis Letterenhuis
Het Letterenhuis in Antwerpen werd in 1933 opgericht en is verantwoordelijk voor het conserveren en ontsluiten van het literaire erfgoed in Vlaanderen. Het archiveert literaire nalatensch... Lees meer (Antwerpen).
Engagement voor flamingantische dienstweigeraars
Gerard engageerde zich eind 1931 in de beweging die de Vlaams-nationalistische dienstweigeraars steunde (zie Dienstweigeraars-Steuncomités Dienstweigering
Van het eind van de jaren 1920 tot het midden van de jaren 1930 weigerden een aantal Vlaamse jongeren hun militaire dienstplicht te vervullen uit protest tegen de taalverhoudingen in Belg... Lees meer . Vooral het lot van Berten Fermont Fermont, Berten
Lees meer , die in de gevangenis belandde en er tuberculose opliep, nam hij ter harte. Gerard, die van 1931 tot 1934 voorzitter was van het Dienstweigeraars-Steun-Komiteit Steuncomités voor dienstweigeraars
De Dienstweigeraars-Steuncomités waren sinds het interbellum opeenvolgende steuncomités die aanvankelijk Vlaams-nationalistische dienstweigeraars ondersteunden. Later werden alle dienstwe... Lees meer (DSK), zorgde ervoor dat Fermont een grafmonument kreeg op de Antwerpse begraafplaats Schoonselhof. Hij hield ook voordrachten over hem en gaf gedurende enige tijd het blad De Vlaamsche Dienstweigeraar uit.
Gerard, die tijdens de Tweede Wereldoorlog buiten de collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer bleef, maakte in september 1944 voor collaborateurs pasfoto’s voor valse identiteitsbewijzen, waardoor een aantal van hen België kon ontvluchten.
Van 1950 tot 1972 was hij voorzitter van het Berten Fermont-Herdenkingscomité, waaruit hij ontslag nam, omdat het comité zijns inziens het beeld van Fermont vertekende in links- pacifistische Pacifisme
Lees meer zin.
Werken
— Artikelen in De Schelde; De Vlaamsche Dienstweigeraar.
Literatuur
— Spectator (F. Mortier), Het Vlaamsch nationalisme in beeld (bij een tentoonstelling van N. Gerard), in: De Schelde, 1 april 1931.
— Nestor Gerard: Vlaamse dienstweigeraars waren geen pacifisten, in: ’t Pallieterke, 4 oktober 1973.
— R. Cardoen, Het probleem van de dienstweigering in Vlaanderen tussen de twee wereldoorlogen, Universiteit Gent, licentiaatsverhandeling, 1977.
— M. van Liedekerke, Bij Nestor Gerard, fotograaf van de Vlaamse Beweging. In Langdorp wonen Vlaamse groten in foto-archief, in: Wij, 4 december 1986.
— E. Truyens (red.), Huldeboek Nestor Gerard-Ward Hermans, 1987.
— E. Eyckerman, De Vlaamse dienstweigeraars tussen de twee wereldoorlogen, in: Jaarboek Vlaamse Beweging, 1987, pp. 239-257.
— E. van Neygen, Wegbereiders. Portretten van Vlaamse pacifisten, 1990.
— K. van Deuren, Nestor Gerard (92), de fotograaf van de Vlaamse Beweging, in: Vlaanderen, jg. 39, 1990, nr. 4, pp. 342-344.
— E. Verstraete, Greep uit het rijk foto-archief van Nestor Gerard: “Vlaamse Beweging in beeld”, suggestief tijdsdocument, i: Gazet van Antwerpen, 6 juni 1990.
— G. van Gorp, Bormsfoto's uit het archief van Nestor Gerard, in: Dr. August Borms. Data, feiten, citaten, foto's.