Demarrez, Jules

Persoon
Nico Van Campenhout (2024, herwerking), Nico Wouters (1998)

Jules Demarrez (1884-1951) was achtereenvolgens lid van de daensistische, de socialistische en de liberale partij, maar zijn flamingantisme bleef een constante factor in zijn politieke optreden.

Volledige voornaam
Jules Celeste August
Alternatieve naam
Jul Demarrez
Julius Demarré
Geboorte
Gotem, 26 februari 1884
Overlijden
Borgloon, 8 januari 1951
Leestijd: 4 minuten

Jules Demarrez (officieel Julius Demarré) was de zoon van de eigenaar van een houtzagerij, die ook landbouwmachines verhuurde. Hij volgde lager onderwijs bij de Broeders Hiëronymieten in Borgloon en doorliep de humaniora tot en met het vijfde jaar aan het Klein Seminarie van Sint-Truiden Klein Seminarie van Sint-Truiden
Lees meer
en het laatste jaar in het Koninklijk Atheneum van Tongeren. Vervolgens behaalde hij aan de Leuvense universiteit het diploma van kandidaat letteren en wijsbegeerte, voorbereidend tot de rechten en slaagde hij voor het eerste doctoraatsjaar rechten. Hij was er lid van Met Tijd en Vlijt Met Tijd en Vlijt
Met Tijd en Vlijt was een Vlaamsgezind Studentengenootschap dat in 1836 aan de Leuvense universiteit werd opgericht en bleef bestaan tot na de Tweede Wereldoorlog. Het speelde tot 1875 e... Lees meer
en secretaris van de Vlaamsgezinde Limburgse studentenbond Cicindria. Demarrez zette zijn studies in 1909 echter stop en nam het bedrijf van zijn vader over, dat hij later uitbreidde met een groothandel in fruit en een loondorserij.

Daensist, flamingant, activist

Omstreeks 1910 probeerde Demarrez de losse daensistische Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
kernen in Limburg Limburg
Lees meer
te coördineren en schaarde hij zich op Vlaams niveau achter de radicale daensist Hector Plancquaert Plancquaert, Hector
Hector Plancquaert (1863-1953) was via zijn weekblad Het Recht een spilfiguur binnen de daensistische beweging. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij als radicale flamingant betrokken bi... Lees meer
. Vanaf eind 1911 gaf hij het maandblad Ons Volk uit, dat in februari 1912 werd omgedoopt tot Het Vlaamsche Volk en tot de Eerste Wereldoorlog in heel Limburg Limburg
Lees meer
werd verspreid. Demarrez, die zich inmiddels had ontwikkeld tot een overtuigde flamingant en een felle antiklerikaal, voerde scherpe polemieken met Het Land van Loon De Kabouter uit het Land van Loon (alias Limburg)
De Kabouter uit het Land van Loon (1888-1898) was een Limburgs flamingantisch studententijdschrift, dat onder meer taaltoestanden in het Limburgse onderwijs aan de kaak stelde. Gaandeweg... Lees meer
, een blad van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
. In 1910 publiceerde hij de brochure Alleenheersing en Republiek, waarin hij de monarchie Monarchie
In deze bijdrage over de Belgische vorsten, van Leopold I tot en met Albert II (1831-2013), wordt gepeild naar hun oordeel over en aandeel in de ontwikkeling van de Belgische taalstrijd e... Lees meer
afwees wegens te duur en vanwege een te grote machtsconcentratie in de handen van één persoon en zijn of haar familie en waarin hij hij tegelijk het Franstalige karakter van het Belgisch vorstenhuis aan de kaak stelde.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
studeerde Demarrez rechten aan de door de Duitsers vernederlandste Gentse universiteit, waar hij actief was in het overkoepelend Gentsch Studentencorps Hou ende Trou Gentsch Studentencorps Hou ende Trou
Hou ende Trou – officieel het Gentsch Studentencorps Hou ende Trou (GSC) – was de overkoepelende studentenvereniging aan de door de Duitse bezetter vernederlandste Gentse universiteit (19... Lees meer
, de Politieke Studentencommissie en de regionale club Uylenspieghel. Hij leerde er ook Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer
en Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer
kennen, die later – net als hij – lid werden van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
(BWP). Na 1918 zat Demarrez vanwege zijn activistische Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
engagement enkele maanden opgesloten in de Antwerpse gevangenis.

Bij de BWP

In 1923 trad Demarrez toe tot de BWP en begon hij te schrijven voor de Limburgse edities van de socialistische partijbladen De Volkswil en Voor Allen. Namens de BWP was hij gemeenteraadslid, schepen (van onderwijs) en voorzitter van de Commissie van de Openbare Onderstand (COO) in Borgloon (1927-1936), Limburgs provincieraadslid (1925-1936) en senator (1936-1939). In 1929 en 1932 kandideerde hij bij de parlementsverkiezingen, maar zonder succes. Vanaf 1933 was Demarrez  secretaris van de Limburgse federatie van de BWP.

Demarrez, een fervent verdediger van het officieel onderwijs, steunde even nadrukkelijk het eisenpakket van de Vlaamse beweging, dikwijls tegen de meerderheid van zijn regionale partijgenoten in. In Borgloon maakte hij 11 juli tot een vakantiedag voor het gemeentepersoneel, organiseerde hij Gulden Sporenvieringen en communiceerde hij namens de gemeente met de toezichthoudende overheden in het Nederlands. In de Limburgse provincieraad pleitte hij ervoor om het onderwijs Onderwijs
Lees meer
van het Frans in de lagere scholen af te schaffen. Ondertussen bekeerde hij zich tot het protestantisme.

Oorlog en naoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
werd Demarrez wegens kritische uitlatingen over het bezettingsregime van september 1941 tot september 1942 en van juli tot september opgesloten.

Op 28 februari 1945 werd hij – onder meer op instigatie van de Tongerse socialistische parlementariër, latere burgemeester en politieke concurrent Pierre Diriken (1882-1960) – door het Limburgse congres van de Belgische Socialistische Partij (BSP), sinds de Bevrijding de opvolger van de BWP, beschuldigd van economische collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
en werd hem een plaats op de lijst voor de parlementsverkiezingen van februari 1946 ontzegd. Samen met de eveneens door de (regionale) BSP opzij gezette Lambert Pletsers (1895-1960) uit Sint-Truiden, gemeente- en provincieraadslid, kandideerde hij bij die stembusslag met een eigen lijst voor de senaat en de Limburgse provincieraad, wat ertoe leidde dat beiden uit de BSP werden gesloten. Demarrez werd wel verkozen tot provincieraadslid en zou dat mandaat behouden tot juni 1950.

Bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1946 werd hij in zijn woonplaats Borgloon verkozen tot gemeenteraadslid namens de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
en aangesteld tot eerste schepen, een functie die hij behield tot zijn overlijden. Ook bij de parlementsverkiezingen van 1949 figureerde hij op de liberale lijst, maar hij werd niet verkozen.

Literatuur

– W. Massin, De Belgische Werkliedenpartij in Limburg (1918-1940). Kroniek van een trage opgang, 1981.
– F. van Campenhout, Bijdrage tot de geschiedenis van het Daensisme in Zuid-Limburg, in: Limburg, 1986, pp. 106-117.
– Idem, Demarrez Jules, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 1990, dl. 13, kol. 195-200.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– D. Coninckx, De politieke elite in Limburg (1936-1946), in: Het Oude Land van Loon, 1995, pp. 71-133.
– S. Telen, “Onder de toren”. Limburgs socialistisch personeel tijdens het interbellum, Universiteit Gent, licentiaatsverhandeling, 2002.
– F. van Campenhout, Jul (Jules) Demarrez, in: Daens en het daensistische gedachtegoed. Hernieuwd lexicon van de Daensistische Beweging, 2006, pp. 80-81.
– J.-P. Mahoux, Julius Demarré, geraadpleegd op 24 april, https://maitron.fr/spip.php?page=article-corpus&id_article=146963

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters (pdf)

2024: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel