Baccaert, Herman

Persoon
Herwig De Lannoy (2023, aanvulling), Karen Van Hoorick (1998)

Herman Baccaert (1883-1921) was een Vlaamsgezind filoloog, journalist, ambtenaar en kunstcriticus. Hij was redacteur van Vlaamse tijdschriften en secretaris van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen. Na de oorlog werd hij afgezet als ambtenaar en gevangengezet. Na zijn vrijlating werd hij een leider van de Frontpartij.

Geboorte
Mechelen, 23 november 1883
Overlijden
Mechelen, 18 juni 1921
Leestijd: 3 minuten

Herman Baccaert werd in het geboorteregister van de door en door verfranste Mechelse stadsadministratie ingeschreven als 'Armand'. Hij was de enige zoon uit een arbeidersgezin en studeerde Germaanse filologie bij professor Lodewijk Scharpé Scharpé, Lodewijk
Lodewijk Scharpé (1869-1935) was een taalkundige die aan het begin van de 20ste eeuw bijdroeg tot de vernederlandsing van de Leuvense universiteit. Na de Eerste Wereldoorlog zette hij zic... Lees meer
aan de universiteit Leuven. Hij maakte naam als journalist, auteur, dichter, vertaler, literatuur- en kunstcriticus. Zo werkte hij mee aan het dagblad De Vlaamsche Wacht De Vlaamsche Wacht
De Vlaamsche Wacht, veertiendaagsch tijdschrift voor Nederlandsche letteren, kunst, wetenschap en bibliographie verscheen van 1878 tot 1886. Lees meer
.

Als echtgenoot van een kantwerkster, een typisch Vlaams ambacht, schreef hij in 1912 een studie over kant, die bekroond werd door de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer
. Hij werd lid van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer
en promoveerde tot doctor in de wijsbegeerte en letteren (Germaanse filologie) met een verhandeling over Emanuel Hiel Hiel, Emanuel
Emanuel Hiel (1834-1899) was een Vlaamse dichter en schrijver. Als radicaal-democratische, vrijzinnige flamingant speelde hij een belangrijke rol in het Vlaamsgezinde verenigingsleven in ... Lees meer
. Hij studeerde zang aan het Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer
in Antwerpen. Hij werd een liefhebber van de beiaardkunst en een groot bewonderaar van de Mechelse beiaardier Jef Denyn Denyn, Jef
Jef Denyn (1862-1941) was een Vlaamsgezinde stadsbeiaardier van Mechelen, componist en medestichter-directeur van de Internationale Beiaardschool in Mechelen. Lees meer
, die hij volop steunde met meerdere artikels in magazines om die typisch Vlaamse muzikale kunstvorm in eigen land en daarbuiten te promoten. Hij werd in 1907 als ambtenaar benoemd aan het ministerie van kunsten en wetenschappen en was redacteur bij verschillende Vlaamse tijdschriften ( Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer
, Vlaamsche Arbeid en De Lelie De Lelie
De Lelie (1909-1914) was een katholiek damestijdschift voor Noord en Zuid. Het stimuleerde het gebruik van het Nederlands en ijverde voor de vrouwenemancipatie. Lees meer
). In 1912 werd hij opsteller van het Beknopt Verslag van de Mechelse gemeenteraad.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
bleef Baccaert zijn taak als ambtenaar uitoefenen en hij werd secretaris van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen Vereniging van Vlaamse Letterkundigen
De Vereniging van Vlaamse Letterkundigen (VVL), opgericht in 1907 te Antwerpen, pleitte voor culturele toenadering tussen Noord en Zuid. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontstonden interne... Lees meer
(VVL). Ondanks zijn bijdragen aan activistische tijdschriften als Vlaamsch Leven Vlaamsch Leven
Vlaamsch Leven was een "Zelfstandig Vlaamsch-Geïllustreerd Weekblad". Het verscheen in Brussel van 3 oktober 1915 tot 20 oktober 1918. Lees meer
en zijn persoonlijke vriendschap met vooraanstaande activisten als August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, bleef hij een federalistisch standpunt huldigen. Voor hem had Vlaanderen een plaats binnen België, ook na de oorlog. Volgens Philip van Isacker Van Isacker, Philip
Philip van Isacker (1884-1951) was een Vlaamsgezind historicus, advocaat, katholiek minister en bankier. Hij drukte mee de democratisering en vervlaamsing van de katholieke partij en van ... Lees meer
deed hij vele jongeren, die tot dan toe 'passief' gebleven waren, twijfelen, zodat ze vatbaar werden voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. Baccaert werd na de oorlog veroordeeld wegens defaitisme: het verkondigen dat de Belgische regering de oorlog zou verliezen. Hij werd afgezet als ambtenaar en belandde in 1918 in de cel, waar hij zwaar ziek werd. Hij kwam snel vrij en nam zijn functie van secretaris van de Vereniging van Vlaamse Letterkundigen zo goed als mogelijk weer op. Doodziek voerde hij de lijst van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
voor de gemeenteraadsverkiezingen van 24 april 1921 in Mechelen aan. Bij zijn overlijden twee maanden later waren Vlaamsgezinde christendemocratische kranten, zoals de Gazet van Mechelen, opvallend lovend over zijn literaire talenten en zijn persoonlijkheid.

Werken

– Artikelen in Nieuw Leven; Vlaamsche Arbeid; Dietsche Warande en Belfort; De Lelie; Vlaamsch Leven; De Vlaamsche Wacht.
– Emmanuel Hiel, Zijn leven, Zijn werk, 1909.
– Aan den waterkant. Een verhaal uit het leven der speldenwerksters, 1911.
– Eerbied voor onze Hallen. Rede te Mechelen uitgesproken op 17 december 1911.
– Vlaanderen, van de vroegste tijden tot in 1815. Terugblikkende studie, 1913.
– Peter Benoit, een kampioen der nationale gedachte, 1919.

Literatuur

– J. Muls, In memoriam Herman Baccaert, in: Vlaamsche Arbeid, jg. 11, 1921.
– J. van Balberghe, Dr. Herman Baccaert, in: Mechelse Bijdragen, jg. 3, 1936, nr. 1, pp. 87-93.
– P. van Isacker, Tussen staat en volk. Nagelaten memoires, 1953.
– F. Baccaert, Baccaert, Herman, in: NBW, dl. 1, 1964.
– K. van Hoorick, Het activisme te Mechelen (1914-1918). Een microstudie over de organisatie en de impact op lokaal niveau, RU Gent, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1993.
– K. van Hoorick, De activistische achterban te Mechelen, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 53, 1994, nr. 4, pp. 235-247.
– Th. van Hemeledonck, De geschiedenis van het Vlaams-nationalisme in het arrondissement Mechelen van 1920 tot 1940. Van democratische Frontpartij tot autoritair VNV en het fascistoïde Verdinaso. Vrije Universiteit Brussel, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1994.
– G. Clerbout, Oorlog aan de Dijle: Mechelen tijdens de Eerste Wereldoorlog, 2012.

Suggestie doorgeven

1973: Frits Baccaert (pdf)

1998: Karen Van Hoorick (pdf)

2023: Herwig De Lannoy

Databanken

Inhoudstafel