Van Overstraeten, Toon

Jeugd en oostfront

Toon van Overstraeten was de zoon van Jozef van Overstraeten Van Overstraeten, Jozef
Lees meer , die jarenlang de drijvende kracht, afgevaardigd bestuurder en later voorzitter was van de Vlaamse Toeristenbond Vlaamse Toeristenbond
VTB-VAB (1922) was een cultureel-toeristische organisatie die bijdroeg aan de ontwikkeling van het toerisme en de mobiliteit in Vlaanderen. Ze was door haar financiële en culturele slagkr... Lees meer . Van Overstraeten groeide op in een zeer Vlaamsgezind gezin en studeerde tot het vierde jaar de richting Latijn aan het jezuïetencollege in Turnhout. Omwille van de oorlog kon hij de humaniora niet afmaken.

In 1943 meldde Van Overstraeten zich bij het Vlaamsch Legioen Vlaamsch Legioen
Het Vlaamsch Legioen (1941-1943) was een Vlaamse eenheid aan het oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Waffen-SS. Lees meer aan het oostfront. Hij was een van de jongste oostfronters Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer en kreeg al snel de bijnaam Tovanov. Het Vlaamsch Legioen kreeg echter te maken met Groot-Duitse Pangermanisme
Lees meer propaganda en werd in 1943 zelfs opgeheven ten voordele van de Sturmbrigade Langemarck Sturmbrigade Langemarck
De Sturmbrigade Langemarck was een Vlaamse Waffen-SS eenheid in 1943-1944 met als officiële benaming 6.SS-Freiwilligen Sturmbrigade Langemarck. Lees meer van de Waffen-SS. Tovanov kon zich hiermee niet verzoenen en sloot zich aan bij de Rebellenclub Rebellenclub
De Rebellenclub was de benaming van een groep Vlaamse oostfronters in het Vlaamsch Legioen die zich verzette tegen het afleggen van de SS-eed. Lees meer . Die verzette zich met ludieke acties tegen de opheffing van het Legioen en de antikatholieke indoctrinatie in de Waffen-SS. De rebellenclub maande ook het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer aan om protest aan te tekenen tegen het verdwijnen van het Vlaamsch Legioen.

Na de oorlog werd Van Overstraeten twee jaar (tot zijn 21ste) geïnterneerd in het verbeteringsgesticht in Ruiselede. Volgens de wet op de bescherming van minderjarigen werd hem een veroordeling bespaard.

Actief in de heroplevende naoorlogse Vlaamse beweging

Vrij snel na zijn vrijlating werd Van Overstraeten actief in de naoorlogse Vlaamse beweging. Hij legde vooral een journalistieke bedrijvigheid aan de dag in Vlaams-nationalistische publicaties.

Zo was hij in 1948 betrokken bij het Nationaal Actiecomité dat het Paascongres der Vlaamse Jongeren Paascongressen der Vlaamse Jongeren
De Paascongressen waren bijeenkomsten van en voor Vlaamse jongeren die plaatshadden in Antwerpen (1948 en 1951), Maastricht (1952) en Brussel (1953). Lees meer organiseerde, maar hij stapte uit het comité omwille van de naar zijn zin te lauwe Vlaams-nationale inbreng. In 1951 werd hij stichter en hoofdredacteur tot 1952 van het blad voor oud-oostfrontstrijders Periodiek Contact Periodiek Contact (1951-1959)
Periodiek Contact (1951-1959) was het tijdschrift van het Verbond voor Vlaamse Oud-Oostfrontstrijders (VVOOS). Lees meer . In 1953 nam hij mede het initiatief tot de Vlaams-nationale landdag in Antwerpen. Toon van Overstraeten stond samen met Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer aan de wieg van het radicale blad Dietsland Europa Dietsland Europa
Het tijdschrift Dietsland Europa was het blad van de Jong Nederlandse Gemeenschap en later van Were Di. Het verdedigde radicaal Vlaamse, Groot-Nederlandse en extreemrechtse standpunten en... Lees meer en van de Jong-Nederlandse Gemeenschap Jong-Nederlandse Gemeenschap
De Jong Nederlandse Gemeenschap (1950-1963) was een radicaal Vlaams-nationalistische jongerengroep. Lees meer .

Van de niet-partijpolitieke Vlaamse beweging naar de Volksunie

Vanaf 1956 werkte Van Overstraeten mee aan De Volksunie Wij, Vlaams-nationaal
Lees meer , het partijblad van de nieuwe Vlaams-nationale partij de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer . Hij was sinds de oprichting in 1954 betrokken bij de VU. Van 1961 tot 1965 was hij redactiesecretaris en daarna was hij tot 1970 hoofdredacteur van het blad, dat intussen de naam Wij kreeg en mede onder zijn leiding uitgroeide tot een volwaardig blad dat ook buiten de partij werd gelezen. Als propagandaleider van de partij bedacht hij opvallende acties om de VU in de media te krijgen, bijvoorbeeld door een rechtstreeks uitgezonden televisiequiz van Tony Corsari te verstoren.

In 1971 werd Van Overstraeten politiek directeur van de Volksunie. Hij werd “de compagnon de route” van Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer , die in 1975 partijvoorzitter werd, maar bleef zeker voor en tijdens de Egmontperiode ook de schakel tussen Schiltz en Frans van der Elst Van der Elst, Frans
Frans van der Elst (1920-1997) was repressieadvocaat, medestichter van de Volksunie en voor die partij twintig jaar voorzitter (1955-1975) en bijna dertig jaar parlementslid (1958-1985).... Lees meer , die stilaan afhaakte. Binnen de VU was zijn invloed niet te onderschatten, maar hij trad nooit op de voorgrond. Hij steunde voluit de keuze voor de pragmatische koers van de VU die vooral door Schiltz werd belichaamd. In tegenstelling tot zijn vader en een groot deel van de Vlaamse beweging, was Toon van Overstraeten dan ook een voorstander van het Egmontpact Gemeenschapspact
Het Egmontpact of Egmontakkoord maakt samen met de Stuyvenbergakkoorden deel uit van het zogenaamde Gemeenschapspact, dat de definitieve pacificatie van de communautaire problemen tot doe... Lees meer dat de VU-top onder impuls van Schiltz had gesloten en de VU in 1977 in de regering binnenloodste.

Van 1973 tot 1980 was Van Overstraeten ondervoorzitter van de raad van bestuur van de Belgische Radio en Televisieomroep, en van 1980 tot 1985 lid van het Permanent Comité.

De Waalse senator

Op 13 oktober 1985 werd Van Overstraeten – eerder toevallig, door het spel van de apparentering – verkozen tot senator voor de VU in het Franstalige arrondissement Nijvel van de toen nog unitaire provincie Brabant Vlaams-Brabant
De naam van de provincie Brabant herinnert aan het vroegere gelijknamige hertogdom, dat tijdens de Middeleeuwen vorm had gekregen en waarvan het noordelijke deel een belangrijke rol speel... Lees meer . Dit betekende dat hij – door het nog gangbare dubbelmandaat – zetelde als senator in de Senaat en ook zou zetelen als lid in de Waalse Gewestraad en de Franse Gemeenschapsraad. Beide raden weigerden echter wederrechtelijk toe te staan dat hij zijn functie als raadslid kon uitoefenen. Toen hij zich aanbood om te zetelen, werd hem manu militari de toegang geweigerd. Zijn wedervaren betekende de aanzet tot een herziening van de wetgeving inzake de apparentering, tot de opheffing van het dubbelmandaat in het nationale parlement en de Gemeenschaps- en Gewestraden. Van Overstraeten bleef senator tot november 1987.

Na de ontbinding van de Volksunie steunde Van Overstraeten de Nieuw-Vlaamse Alliantie (N-VA) Nieuw-Vlaamse Alliantie
De N-VA is op electoraal vlak de meest succesvolle Vlaams-nationalistische partij ooit en slaagde er ook in om de grootste Belgische partij te worden. Ze zit bijna 20 jaar in de Vlaamse R... Lees meer .

De publicist

Toon van Overstraeten stond bekend als een begenadigd schrijver. Hij schreef zowel gebalanceerde hoofdartikels als pamflettistische cursiefjes die getuigden van anarchistische creativiteit. Niet alleen zijn analyses in het partijblad trokken de aandacht, maar ook zijn literair werk. In 1982 publiceerde Walter Soethoudt een bundeling politieke cursiefjes van “dio Genes” (een pseudoniem van Toon van Overstraeten) onder de titel: Daarenboven zegt zijn natte vinger hem…

Onder het pseudoniem “Anto Vano” (een anagram van zijn bijnaam Tovanov) publiceerde hij reeds in 1976 met De grote mutatie een sciencefiction-persiflage, deels satirische sleutelroman.