Vlaams Onderwijscentrum Brussel

Organisatie
Redactie (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

Het Vlaams Onderwijscentrum (VOC) werd opgericht in 1967 om het Nederlandstalig onderwijs in Brussel te bevorderen en promoten. Initiatiefnemers waren o.a. Lode Craeybeckx en Hendrik Fayat. Financiƫle steun kwam er oorspronkelijk van gemeenten, maar vanaf 1973 kreeg het VOC jaarlijkse subsidies van het ministerie van onderwijs en vanaf 2002 werden de taken overgenomen door de Vlaamse Gemeenschapscommissie (VGC) - Directie Onderwijs, sinds 2008 via het Onderwijscentrum Brussel.

Afkorting
VOC
Oprichting
16 mei 1967
Leestijd: 5 minuten

Vereniging zonder winstoogmerk opgericht op 16 mei 1967, onder anderen door de Antwerpse burgemeester Lode Craeybeckx Craeybeckx, Lode
Lode Craeybeckx (1898-1976) was een socialistische politicus, die zich in zijn jeugd engageerde in het activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hoewel hij later afstand nam van het radic... Lees meer
, minister Hendrik Fayat Fayat, Hendrik
Lees meer
, Aelbrecht Peerenboom Peerenboom, Aelbrecht
Lees meer
en AloĆÆs Gerlo Gerlo, AloĆÆs
AloĆÆs Gerlo (1915-1998) was een Vlaamsgezinde communist en later socialist, die tijdens de jaren 1960 en 1970 een leidinggevende rol vertolkte in de niet-partijpolitieke Vlaamse beweging ... Lees meer
.

Craeybeckx, bezorgd om de situatie van de Nederlandse taal in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
, lanceerde in 1967 een campagne ter ondersteuning ervan. Hij riep een conferentie van Vlaamsgezinde burgemeesters van de Antwerpse agglomeratie samen, die een motie aannamen waarin scherp geprotesteerd werd tegen de Brusselse taaltoestanden. Deze motie werd onder invloed van Craeybeckx ondertekend door 700 Vlaamse burgemeesters. Dit initiatief vormde een belangrijke stimulans voor de oprichting van het VOC dat een politiek en levensbeschouwelijk heterogeen gezelschap bij elkaar bracht, afkomstig uit verschillende verenigingen: Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
, August Vermeylenfonds August Vermeylenfonds
Het August Vermeylenfonds, opgericht in 1945 door Vlaamse socialisten, beoogde de versmelting van socialistische en Vlaamse idealen. In de jaren 1960 en 1970, onder leiding van Gerlo, koo... Lees meer
, Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
, Vlaamse Toeristenbond ā€“ Vlaamse Automobilistenbond Vlaamse Automobilistenbond
Lees meer
(VTB-VAB), Bond van Grote en van Jonge Gezinnen Bond van Grote en Jonge Gezinnen
Gezinsbond (1921-), tot februari 2002 nog Bond van Grote en van Jonge Gezinnen (de Bond), is een sociaal-culturele vereniging ter verdediging van het gezin. Door te wegen op het beleid en... Lees meer
, Vlaams Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer
, Verbond van de Vriendenkringen van de Rijksscholen en het Verbond van het Nederlandstalige Onderwijs.

Volgens de oprichtingsstatuten wilde het VOC het Nederlandstalig onderwijs promoten en verdedigen in en rond het arrondissement Brussel-Hoofdstad. Dit doel werd in 1988 verruimd tot het verstevigen van de band tussen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest werd opgericht in 1989. Het wordt bestuurd door de Brusselse Hoofdstedelijke Raad en de Brusselse regering. Lees meer
en de Vlaamse Gemeenschap Vlaamse Gemeenschap
De Vlaamse Gemeenschap (1980) is een van de drie gemeenschappen in BelgiĆ« (naast de Franse en Duitstalige Gemeenschap) die bevoegd is voor de zogenaamde ā€˜persoonsgebonden aangelegenhedenā€™... Lees meer
.

Het permanente secretariaat onder leiding van Gijs GarrƩ GarrƩ, Gijs
Lees meer
startte zijn werkzaamheden op 1 april 1968. Het voorzitterschap werd tot 1972 waargenomen door Karel Gryseels Gryseels, Karel
Karel Gryseels (1920-2000) was een wiskundige en bestuurder van meerdere organisaties: Bond van Grote en van Jonge Gezinnen, Vlaams Onderwijscentrum Brussel en het Contact- en Cultuurcent... Lees meer
, waarna Y. BĆ¼tzler-Vanneste en later Frans Schellens de fakkel overnamen. Voor de financiering van de organisatie werd aanvankelijk beroep gedaan op een aantal Vlaamse gemeentebesturen, onder de door Craeybeckx gelanceerde slogan "Ć©Ć©n frank per inwoner". Ook de provinciebesturen verschaften financiĆ«le steun, naast de giften van Vlaamse verenigingen en particulieren. In 1972 bedroegen de totale inkomsten 3.000.000 frank. Dat jaar werd echter een wet gestemd die de ondergeschikte besturen verbood financiĆ«le steun te verschaffen aan verenigingen in een ander taalgebied. Deze maatregel ontnam het VOC haar voornaamste bron van inkomsten. Craeybeckx mobiliseerde daarop de grote Vlaamse verenigingen, die via een parlementaire actie een regeling wisten te bekomen: vanaf 1973 ontving het VOC een jaarlijkse subsidie van het ministerie van onderwijs en permanente vorming. Daarnaast blijft de vereniging een beroep doen op privĆ©-giften en sponsoring.

Op 11 december 1973 ondertekende het VOC samen met de Agglomeratieraad voor het Plaatselijk Sociaal-Cultureel Werk (APSKW), de Agglomeratieraad van de Nederlandstalige Jeugd (ANBJ) en het Contact- en Cultuurcentrum Brussel Contact- en Cultuurcentrum Brussel
Lees meer
een protocolakkoord met de Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie Nederlandse Commissie voor de Cultuur van de Brusselse Agglomeratie
Lees meer
(NCC). Dit betekende dat de NCC en het VOC nauwer gingen samenwerken. De NCC nam de financiƫle last van de VOC-promotiecampagne op zich, opdat het VOC zich meer kon toeleggen op de inhoudelijke verbetering van het onderwijs. In 1974 werd de raad van beheer uitgebreid met vertegenwoordigers van het rijks-, het provinciaal, het gemeentelijk en vrij gesubsidieerd onderwijs, naast afgevaardigden van de APSKW en de ANBJ. In 1978 volgde een nieuwe uitbreiding, ditmaal met vertegenwoordigers van het Karel Bulsfonds Karel Bulsfonds
Het Karel Bulsfonds was een Vlaams-nationalistisch georiƫnteerd en vooral op Brussel gericht cultuurfonds, dat bestond van 1975 tot het begin van de jaren 1990. Het lag mee aan de basis v... Lees meer
en van de Vereniging Algemeen Nederlands Vereniging Algemeen Nederlands
De Vereniging Algemeen Nederlands (VAN) ontstond in 1978 als opvolger van de Vereniging voor Beschaafde Omgangstaal (VBO). De VBO, opgericht in 1932, had het als doel het bevorderen van c... Lees meer
.

De activiteiten van het VOC zijn velerlei. Prioritair staat de informatieverschaffing: het VOC geeft naast diverse brochures elk jaar een Gids der Nederlandstalige Scholen in Brussel- Hoofdstad uit. Gestart als een klein krantje, groeide deze gids snel uit tot een uitgebreid boekwerk, waarin een overzicht van de Brusselse onderwijswereld wordt gegeven. In 1992 (25ste uitgave) werd de gids uitgebreid met een overzicht van het Vlaamse gemeenschapsleven en het sociaal-cultureel aanbod en werd de titel gewijzigd in Gids voor het Nederlandstalig Onderwijs te Brussel. Een ander bekend initiatief waren de affichecampagnes in de Brusselse metro (1969-1975). Sinds 1994 verspreidt het VOC ook een brochure in de lagere scholen over het secundair onderwijs. De kwalitatieve verbetering van het Nederlandstalig onderwijs is naast de informatieopdracht een tweede belangrijke doelstelling. Het VOC organiseerde in dat verband openluchtklassen en diverse pedagogische uitstappen, en ondersteunt gelijkaardige initiatieven van andere verenigingen. Ten slotte speelt het VOC ook de rol van vertegenwoordiger van het Nederlandstalig onderwijs in Brussel en verdedigt het zo de belangen ervan bij de bevoegde instanties. Sinds de jaren 1990 organiseert het VOC studiedagen en symposia omtrent het probleem van de taalverwerving in scholen en stimuleert het wetenschappelijk onderzoek (in samenwerking met de Vrije Universiteit Brussel).

Daartoe worden jaarlijks uitgebreide scholentellingen op touw gezet.

Het VOC leunt nauw aan bij de Vlaamse Gemeenschapscommissie Vlaamse Gemeenschapscommissie
De politieke instelling in Brussel die de belangen van de Brusselse Vlamingen verdedigt. Lees meer
(VGC): het ontvangt zowel toelagen als bijzondere opdrachten van de VGC, VOC-directeur GarrƩ is voorzitter van de adviescommissie onderwijs binnen de VGC en in september 1997 werd in opdracht van de VGC binnen het VOC een Nascholingscentrum Brussels Hoofdstedelijk Gewest opgericht waarbinnen alle onderwijsnetten vertegenwoordigd zijn.

In 1970 ontving het VOC de eerste grote prijs van de Orde van den Prince Orde van den Prince
De Orde van den Prince, opgericht in 1955-1956, is een Vlaams-Nederlands genootschap dat zich op diverse wijzen en via uiteenlopende bedrijvigheden inzet voor de Nederlandse taal en cultu... Lees meer
en de Visser-Neerlandia Prijs Visser-Neerlandiaprijs
De Visser-Neerlandiaprijzen worden sinds 1955 uitgereikt door de Vlaams-Nederlandse culturele organisatie het Algemeen-Nederlands Verbond en hebben betrekking op de gebieden cultuur, maat... Lees meer
, in 1983 de Jozef van Overstraeten Van Overstraeten, Jozef
Lees meer
prijs van de VTB-VAB.

Het VOC pleit tegen de onverschilligheid van Vlaanderen aangaande Brussel, die volgens de vereniging sterk is toegenomen. Ter versteviging van de band Brussel-Vlaanderen gaf het VOC sinds 1995 het driemaandelijks tijdschrift VOC-nieuws uit, dat in heel Vlaanderen verspreid werd.

In 2002 werd het VOC ontbonden en nam de VGC - Directie Onderwijs de taken over. Sinds 2008 worden de doelstellingen en opdrachten van het VOC op initiatief van de VGC uitgedragen door het Onderwijscentrum Brussel (OCB).

Literatuur

ā€“ 'Vlaams onderwijscentrum Brussel moet beloofde werkingstoelagen krijgen', in De Nieuwe Gazet (15 juni 1973).
ā€“ L.M., 'Tien jaar Vlaams Onderwijscentrum Brussel', in De Nieuwe Gids (10 juni 1977).
ā€“ 'Vlaams Onderwijscentrum Brussel erg teleurgesteld door regeerakkoord. Slechts Ć©Ć©n zinnetje over Nederlandstalig onderwijs', in De Nieuwe Gazet (11 juni 1977).
ā€“ A. Eeckhout, 'Brusselse scholen krijgen gratis lessenpakket rond taaltoestand', in De Standaard (19 februari 1987).
ā€“ G. Fonteyn, 'Brusselaars zijn lastposten', in De Standaard (21 april 1987).
ā€“ 'Vlaamse scholen mogen Brussel niet loslaten', in Gazet van Antwerpen (14 mei 1987).
ā€“ S. Parmentier, Vereniging en identiteit. De opbouw van een Nederlandstalig sociaal-cultureel netwerk te Brussel (1960-1986) (Taal en Sociale Integratie, nr. 10, 1988).

Suggestie doorgeven

1975: Gijs GarrƩ (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Redactie

Databanken

Inhoudstafel