Van Puymbrouck, Herman

Herman van Puymbrouck verloor op jonge leeftijd zijn ouders en groeide op in een weeshuis. Niettemin kon hij studeren aan het Atheneum in Antwerpen, waar hij onder meer les kreeg van Pol de Mont De Mont, Pol
Pol de Mont (1857-1931) was een dichter, essayist, folklorist, journalist, kunstcriticus en redenaar. In al zijn activiteiten gaf hij de Vlaamse strijd absolute prioriteit. Decennialang w... Lees meer , en nadien in Gent. Als jonge knaap bezocht hij de kringen rond het anarchistische tijdschrift Ontwaking Ontwaking
Ontwaking (1896-1910) was een anarchistisch tijdschrift dat sympathiseerde met de Vlaamse beweging. Het blad kwam op voor de Vlaamse taal en de ‘in het volk gewortelde’ Vlaamse literatuur... Lees meer van Victor Resseler Resseler, Victor
Victor Resseler (1877-1955) was een Antwerpse boekhandelaar, journalist, uitgever en politicus van liberaal-vrijzinnige strekking. Lees meer , waarin hij ook publiceerde. Hij werd onderwijzer in zijn geboortestad en zag het als zijn taak een elite te vormen die het volk zou kunnen leiden. Hij werd secretaris van Nieuwe Wegen, de vereniging van oud-leerlingen van het Antwerpse atheneum, en redactiesecretaris van het weekblad Antwerpsche Tijdingen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer werd hij opgeroepen als brancardier. Een groot deel van de oorlogsperiode bracht hij door als verpleger van tyfuspatiënten in Calais.

Frontpartij en Germanië

Na de oorlog suggereerde hij de depressieve De Mont contact te zoeken met Gust Janssens Janssens, Gust
Gust Janssens (1873-1924) was een Antwerpse uitgever. In 1916 publiceerde hij Paul van Ostaijens debuut Music Hall. Lees meer en zijn oud-leraar werd vervolgens hoofdredacteur van De Schelde. Van Puymbrouck stond mee aan de wieg van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer , waarvan hij in mei 1922 de voorzitter werd. Hij kon de verbrokkeling van de partij niet verhinderen, waardoor zijn rol zich de facto beperkte tot voorzitter van de Antwerpse afdeling. Toen zijn herhaalde pogingen om tot een nationale eenheid te komen op niets uitliepen, stelde hij zich in 1927 niet langer kandidaat als voorzitter. Hij werd opgevolgd door Hendrik Picard Picard, Hendrik
Hendrik Picard (1883-1946) was een advocaat en Vlaams-nationalistisch politicus. Lees meer . In 1928 trad hij namens de Antwerpse Frontpartij wel nog toe tot het directorium van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Verbond (1928) was een Vlaams-nationalistische partij die kortstondig de versnipperde katholieke Vlaams-nationalistische partijgroeperingen probeerde te v... Lees meer , een mislukte poging om een eenheidsstructuur te bewerken.

Roode rotswanden blauwe meerspiegels, een omstandig verslag van een reis naar Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer , Oostenrijk en Noord-Italië, bood hem ruimte tot vergelijkingen. De alomtegenwoordige zwarthemden van Mussolini waren niet onvriendelijk, maar tot de tanden gewapend, en een paradijs hadden ze van hun land nog niet weten te maken. Het fascisme was Van Puymbrouck te Latijns, het ordelijke en uitgesproken nationale Germaanse Duitsland en Oostenrijk lagen hem beter. Hij zag ook hoe die twee landen, eventueel met Noord-Italië, in de nabije toekomst tot één land zouden samensmelten en hij gaf impliciet argumenten die de geesten konden openstellen om bijvoorbeeld ook Vlaanderen binnen een Germaans rijk te krijgen. Voor Adolf Hitler had hij op dat ogenblik nauwelijks waardering; hij had hem in Duitsland horen spreken en in augustus 1932 beschouwde hij hem in De Schelde als een intellectueel weinig verheffende man met een schorre stem en beperkte leiderskwaliteiten.

De Schelde, Volk en Staat en het VNV

Van Puymbrouck trad opnieuw op het voorplan toen hij einde 1933 de controle over het dagblad De Schelde De Schelde (1919-1936)
Lees meer (1919-1936, vanaf dan Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer ) verwierf, waarvan hij ook de hoofdredacteur werd. Eerst wilde hij de krant in een koers sturen boven de Antwerpse Frontpartij en het inmiddels in 1933 opgerichte Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer . Al in 1934 steunde Van Puymbrouck met het blad het VNV, wellicht uit financiële overwegingen. In december van dat jaar werd hij benoemd tot leider van de Cultuurcentrale van het VNV en trad hij toe tot de Hoofdraad van de partij. In De Schelde, later in Volk en Staat, schreef hij met onverholen sympathie over Duitsland en het nationaalsocialisme, en hij ging in Nederland en Duitsland op zoek naar steun voor het blad. Toen VNV-leider Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer een grotere controle eiste over de krant, onder meer om de nationaalsocialistische propaganda te temperen, ontstond een conflict omdat Van Puymbrouck een eigengereide koers voer. Hij slaagde erin ten laatste in april 1937 een maandelijkse subsidie van het Duitse Propagandaministerium te krijgen.

In 1937 escaleerden de conflicten tussen de VNV-leiding en Van Puymbrouck. Begin 1938 werd hij als hoofdredacteur vervangen door Antoon Mermans Mermans, Antoon
Lees meer en een jaar later verdween hij uit de redactie. Hij werd politiek geliquideerd. Van Puymbrouck beweerde veel geld in De Schelde te hebben gepompt en stelde financiële eisen. Toen hij geen genoegdoening kreeg, chanteerde hij De Clercq met de bedreiging de Duitse subsidiëring bloot te leggen. In december 1939 richtte hij de Vlaamsche Post op.

Oorlogsjaren

Van Puymbrouck zou het VNV, en vooral De Clercq, blijven bestrijden. Op 1 juni 1940 verscheen zijn brochure Vlaanderen in de Nieuwe Wereldorde, waarin hij Vlaanderen als Westmark van het Germaanse Rijk zag en het VNV aanviel. Nog datzelfde jaar trad hij toe tot de Algemeene-SS-Vlaanderen Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer .

Toen de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap (DeVlag) Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer in grootte en belangrijkheid toenam, trad hij ook tot deze beweging toe. Hij werd er in 1942 hoofdambtsleider voor de wereldbeschouwelijke vorming. In deze functie ontwikkelde hij verder zijn Vlaamse invulling van het nationaalsocialisme. Hij richtte ook een propagandacomité voor de Vlaamsche Scholen op, en kwam in aanvaring met Bert van Boghout Van Boghout, Bert
Bert van Boghout (1916-2003) was tijdens de Tweede Wereldoorlog betrokken bij de collaboratie. Na de oorlog werd hij de voorman van Were Di en hoofdredacteur van Dietsland-Europa. Ook was... Lees meer over de werking van deze scholen.

Ballingschap

Eind 1944 dook Van Puymbrouck onder in Duitsland en in juli 1945 werd hij bij verstek ter dood veroordeeld. Hij keerde niet meer naar zijn land terug. Uit bewaarde brieven en een lijvig en complex manuscript, De Brandende Schaper, dat hij tijdens de Eerste Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer en de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer en vooral daarna schreef en ordende, is te lezen hoe hij achtereenvolgens had geloofd in anarchisme, democratie, parlementarisme en socialisme, en uiteindelijk koos voor het nationaalsocialisme. Hij wilde wel toegeven dat zijn geloof in Hitler een foute inschatting was, maar niet dat hij persoonlijk schuld trof. Hij bleef geloven in een sterke elite die een domme massa moest leiden. Hij verwachtte verder een derde Wereldoorlog die door Rusland zou worden gewonnen, twee of drie decennia communisme en vervolgens een nationaalsocialisme van verbonden Europese volkeren.