Van der Espt, Karel

Persoon
Filip Boudrez (2023, aanvulling), Filip Boudrez (1998)

Karel van der Espt (1891-1938) was priester en docent aan het Amerikaans college in Leuven. Samen met Berten Pil en Odiel Spruytte werkte hij een katholiek Vlaams-nationalisme uit.

Volledige voornaam
Karel Elooi
Geboorte
Koekelare, 1 december 1891
Overlijden
Oostende, 19 april 1938
Leestijd: 4 minuten

Karel van der Espt onderbrak tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
zijn studies in de wijsbegeerte en theologie in Rome. Hij deed vrijwillig dienst als brancardier in het Belgisch leger tijdens de Eerste Wereldoorlog. In 1917 keerde Van der Espt omwille van gezondheidsredenen naar Rome terug, waar hij in contact kwam met onder meer Carlos van Sante Van Sante, Carlos
Carlos van Sante (1896-1947) was een Vlaamse dominicaan, die deel uitmaakte van het radicaal Vlaamsgezinde en pro-activistische milieu rond kapelaan Cyriel Verschaeve. Tijdens de Eerste ... Lees meer
en Gustaaf Lambrecht. Hij werd er nog datzelfde jaar tot priester gewijd. Na de oorlog werd hij docent aan het Amerikaans college in Leuven.

In Leuven was Van der Espt nauw betrokken bij het Vlaamse studentenleven. Hij was moderator van de kring Amicitia Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer
en was officieus betrokken bij de leiding van het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
(AKVS). Als radicaal katholiek en Vlaming was hij afkerig van de partijpolitiek, het aanvaarden van het Godsvrede Godsvrede
Godsvrede is een middeleeuws begrip dat een schorsing van de vijandelijkheden tussen verschillende partijen inhoudt. In de geschiedenis van de Vlaamse beweging werd het begrip op verschil... Lees meer
standpunt en het Belgische gegeven door de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
. Hij zocht dan ook naar alternatieven. Van der Espt werd lid van het Veem ick wijck niet af Veem ick wijck niet af
Het Veem ick wijck niet af was na WOI een geheime organisatie om de Vlaamse beweging verder te ontwikkelen. Het Veem agiteerde onder meer tegen de Frontpartij. Lees meer
en onder invloed van Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer
sloot hij zich in 1922 aan bij het Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet
Het Verbond van Vlaamsche Nationalisten De Blauwvoet (1921) ontstond in Nederland en had een antidemocratische inslag. Het initiatief stierf al snel een snelle dood. Lees meer
. Hij werkte mee aan Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
waarin hij bijdragen schreef over de buitenlandse politiek. Op zoek naar meer principiële oplossingen voor de Vlaamse kwestie werkte hij samen met Berten Pil Pil, Berten
De scheikundige Albert ‘Berten’ Pil (1892-1940) was oud-strijder van de Eerste Wereldoorlog en lag mee aan de basis van het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS). Pil was erg actief in ... Lees meer
en Odiel Spruytte Spruytte, Odiel
Odiel Spruytte (1891-1940) was een ‘petit vicaire’ en een dwarsdenker in het bisdom Brugge. Als Vlaams-nationalist behoorde hij tot de kernredactie van het weekblad Jong Dietschland, en w... Lees meer
een katholiek Vlaams-nationalisme uit.

De bijdragen waarin hij zijn ideeën neerpende, verschenen ook in De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
en beïnvloedden de ideologische evolutie van het AKVS. In het voorjaar van 1922 was hij in opvolging van zijn oud-retoricaleraar Oscar Verhaeghe Verhaeghe, Oscar
Lees meer
redacteur geworden van het studententijdschrift. In zijn artikelen nam Van der Espt stelling tegen de idee dat de studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer
een algemene culturele vormingsbeweging was die de leden voorbereidde op een latere deelname aan de Vlaamse beweging. Ze moest daarentegen volgens hem een politieke vormingsbeweging zijn, die langs principiële politiek (geen partijpolitiek, wel beginselen) zijn leden voorbereidde op de concrete Vlaamse strijd. Het einddoel van die Vlaamse strijd was volgens Van der Espt in 1923 zelfbestuur voor Vlaanderen en de opbouw van een Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
staat die Nederland, Vlaanderen en Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer
zou omvatten.

In december 1923 maakte bisschop Gustave Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer
een abrupt einde aan Van der Espts academische carrière door hem naar West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer
terug te roepen en hem tot onderpastoor van Diksmuide te benoemen. Van der Espts pleidooi voor het Vlaams-nationalisme en politieke bedrijvigheid, en wellicht ook zijn houding in het amnestie Amnestie
Lees meer
debat, waren voor Waffelaert voldoende redenen om hem te verplaatsen naar een plaats waar zijn invloed veel beperkter was. Deze beslissing stemde Van der Espt diep ongelukkig. Eind december 1923 nam hij ontslag als Vlaggeredacteur. In 1929 zou hij opnieuw lid worden van de redactie van De Vlaamsche Vlagge. Tijdens zijn verblijf in Diksmuide, en vanaf 1930 in Vladslo, kwam Van der Espt meer in contact met Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
terwijl hij meer afstand nam van De Smet. Hij staakte ook zijn medewerking aan Vlaanderen en trad in 1927 toe tot de redactie van Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer
.
Op zoek naar innerlijke rust hield hij zich tijdens de jaren 1930 meer bezig met godsdienstige thema's. Hij schreef verschillende drama's die sterk religieus geïnspireerd waren. Ongelukkig en depressief omwille van de gefnuikte carrière ontnam hij zich het leven in 1938.

Werken

– Artikelen in De Vlaamsche Vlagge; Vlaanderen; Jong Dietschland.

Literatuur

– L. en L. Vos-Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875- 1933, 1976.
– L. Vos, Bloei en ondergang van het AKVS, 2 dln., 1982.
– L. Vandeweyer, Machtsstrijd in het Vlaamse Front, het afsterven van Ons Vaderland, de geboorte van Vlaanderen, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 44, 1985, nr. 4, pp. 206- 224.
– R. Seys, Uit het leven en het werk van Karel Van der Espt. Deel I: De drama's Maria Magdalena en Tiberius, 1992.
– R. Seys, G. Vanhee en G. Vander Espt, Uit het leven en werk van Karel Vander Espt, Dl. 2, 2004.
– L. Vos, Idealisme en engagement. De roeping van de katholieke studerende jeugd in Vlaanderen (1920-1990), 2011.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Filip Boudrez (pdf)

2023: Filip Boudrez

Databanken

Inhoudstafel