Peleman, Bert

Was de zoon van een kruidenier die aan het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer via de leraars Remi Lens Lens, Remi
De Kempense priester Remi Lens (1902-1983) genoot bekendheid als kunstenaar en schrijver. Als leerling was hij actief in het Algemeen Katholiek Studentenverbond (AKVS). Lees meer en Ast Fonteyne Fonteyne, Ast
Lees meer belangstelling kreeg voor kunst en toneel. Te Leuven, waar hij anderhalf jaar politieke en sociale wetenschappen studeerde, was hij betrokken bij de Vlaamsgezinde studentenkring voor Klein-Brabant, Leven is Streven. Tevens richtte hij het eerste studentencabaret op, waarmee hij vanaf 1935 optrad voor de Katholieke Vlaamsche Radio-omroep. Vooral onder invloed van Jef van Bilsen Van Bilsen, Jef
Jef van Bilsen (1913-1996) speelde tijdens de jaren 1930 en in de eerste jaren van de Tweede Wereldoorlog een leidende rol in het Verdinaso en stapte na de ontbinding van deze beweging in... Lees meer werd hij sympathisant van het Verdinaso Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer .

Nadat Peleman gedurende een korte periode de cultuurredactie van De Courant De Courant
De Courant was een katholieke Vlaamse krant die tussen 19 september 1937 en 10 mei 1939 in Brussel werd uitgegeven door de samenwerkende vennootschap De Beiaard. Lees meer had verzorgd, werd hij in 1939 cultureel medewerker van het Nationaal Instituut voor Radio-omroep Nationaal Instituut voor de Radio-omroep
Lees meer (NIR). Ondertussen verschenen zijn eerste gedichten in tijdschriften als Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer , Vormen en Volk. Na twee weinig opmerkelijke bundels oogstte hij heel wat bijval met zijn Variante voor harp (1937). Zijn poëzie werd in die jaren gekenmerkt door een onstuimig vitalisme, zowel in thematiek als in uitbeelding. Het niet-introspectieve karakter van zijn dichtkunst werd vooral door voorstanders van een 'volksverbonden' kunst gewaardeerd.

Tijdens de mobilisatie stelde Peleman, als onderluitenant bij het Belgisch leger, een bloemlezing samen (Wij... Soldaten!, 1939), ingeleid door fervente lofbetuigingen aan het Belgische koningshuis. Hij bracht een korte tijd als krijgsgevangene door in Beieren, maar werd al in juli 1940 vrijgelaten. Na zijn terugkeer werd hij, op verzoek van het bezettingsbestuur, ondervoorzitter van de Brabantse Kunstenaarsfederatie. Tevens trad hij op als hoofdreferent voor kunst en letterkunde bij Zender Brussel Zender Brussel
Zender Brussel (1940-1944) was een collaborerend Vlaams Radio-instituut tijdens de Tweede Wereldoorlog. Lees meer , waar hij opviel door zijn pro-Duitse instelling. Verscheidene massaspelen en strijdliederen, onder meer voor het Vlaamsch Legioen Vlaamsch Legioen
Het Vlaamsch Legioen (1941-1943) was een Vlaamse eenheid aan het oostfront tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Waffen-SS. Lees meer en de Nationalsozialistisches Kraftfahrkorps (NSKK), dateren uit deze periode. Zijn verering voor Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer bracht hij in 1941 tot uitdrukking in de bundel Gij leeft in ons!. Begin 1942 verliet hij de Zender om in april hoofd te worden van het departement Stijl en Vorming bij de Dietsche Militie – Zwarte Brigade Dietsche Militie – Zwarte Brigade
De Dietsche Militie-Zwarte Brigade was de militie van de Eenheidsbeweging-VNV (1941-1943), in november 1943 herdoopt tot Dietsche Militie (1943-1944). Lees meer (DM-ZB). In die hoedanigheid maakte hij een reis naar het oostfront Oostfronters
Het begrip oostfronters duidt in de context van de geschiedenis van de Vlaamse beweging op Vlamingen die als vrijwilliger aan de zijde van Duitsland vochten tegen het Sovjetrussische Rod... Lees meer , waar zijn broer Cyriel bij het Vlaamsch Legioen vocht en gestraft werd omdat hij uit politieke en religieuze motieven weigerde de SS Algemeene-SS Vlaanderen
De SS-Vlaanderen was een collaborerende militie tijdens de Tweede Wereldoorlog, die deel uitmaakte van de Duitse SS. Ze ijverde voor de aanhechting van Vlaanderen bij Duitsland. Lees meer -runen te dragen. Mede door dit voorval verliet Peleman eind 1943 de DM-ZB en werd hij, tot aan het einde van de bezetting, hoofdredacteur van het geïllustreerde weekblad De Illustratie, uitgegeven door de Naamloze Vennootschap De Schelde die ook Volk en Staa Volk en Staat
Lees meer t uitgaf.

Peleman vluchtte niet bij de bevrijding. Na de oorlog werd hij ter dood veroordeeld (arrest van 9 juli 1946, bevestigd in maart 1947) op beschuldiging van hoogverraad en van betrokkenheid bij de plundering van het huis van de oud-burgemeester van Sint-Kwintens-Lennik. In april 1948 werd zijn straf omgezet in levenslange dwangarbeid. Eind 1950 kwam hij vervroegd vrij nadat zijn gratieverzoek, onder impuls van Albert Westerlinck Aerts, José
De priester José Aerts (1914-1984), beter bekend onder zijn pseudoniem Albert Westerlinck, was dichter, schrijver en literair criticus. Hij was vanaf 1969 hoofdredacteur van het literair ... Lees meer en Willy Peremans Peremans, Willy
Willy Peremans (1907-1986) was een Vlaamse wetenschapper die zich als voorzitter van Vlaamse Leergangen engageerde in de Vlaamse beweging. Als historicus van de klassieke oudheid was hij ... Lees meer , was ondertekend door verschillende schrijvers en professoren. Bij dit gratieverzoek werd verwezen naar de in de gevangenis geschreven dichtbundel Bij Zandloper en Zeis, waarin de dichter zijn repressie Repressie
Lees meer leed tot uitdrukking bracht. In zijn poëtische evolutie markeert deze bundel de overgang van een uitgesproken extroverte naar een meer verinnerlijkte schriftuur.

Na zijn vrijlating hield hij zich niet meer bezig met de actieve politiek. Naast zijn poëzie- en toneelwerk legde hij zich nu toe op de promotie van het toerisme in Vlaanderen en meer bepaald in het Scheldeland. Tot zijn voornaamste initiatieven behoren de vereniging zonder winstoogmerk Mercatoria (opgericht 1955) en het Scheldedomein Scaldiana (opgericht 1957). In 1969 werd door zijn toedoen 'het Schelde- eiland' te Rupelmonde gecreëerd. Ook via initiatieven in de uitgeverswereld ontpopte hij zich tot een 'cultureel ambassadeur' van Vlaanderen: hij werd de eerste directeur van het Mercatorfonds Mercatorfonds
Lees meer (1965-1966) en artistiek directeur bij uitgeverij Buschmann Buschmann, Joseph-Ernest
Joseph-Ernest Buschmann (1814-1853) richtte in 1842 de drukkerij-uitgeverij J.E. Buschmann op en was daarmee één van de eerste Belgische drukkers die op eigen risico Nederlandstalig werk ... Lees meer , waar hij de reeks Flandria Illustrata (1965-1978) leidde. Centraal bij veel van deze activiteiten stonden de legendarische figuren Reinaert de Vos en Tijl Uilenspiegel Tijl Uilenspiegel
Tijl Uilenspiegel is een personage uit een laatmiddeleeuws Duits volksboek, dat van de 19de eeuw tot diep in de 20ste eeuw door uiteenlopende politieke bewegingen in België en Vlaanderen ... Lees meer , die hij beschouwde als personificaties van de 'Vlaamse vrijheidsgeest'. Hij schreef vele gedichten en liederen rond de figuur van Uilenspiegel en was voorzitter van de Antwerpse Uilenspiegel-gezellen (vanaf 1966) en van de internationale kunstenaarskring De 7 rond Tijl (gesticht in 1977).

Onder de titel Geboeid maar... Ongebonden bundelde Peleman in 1983 een aantal brieven en gedichten uit zijn repressietijd. In 1986 ontstond nog enig tumult toen zijn benoeming tot ridder in de Orde van Leopold II ongedaan werd gemaakt onder druk van oud-verzetsstrijders en van sommige Waalse socialisten. Het leidde tot protestacties van sympathisanten, waarbij de verantwoordelijke minister Patrick Dewael de kop van Jut was. In de Vlaamse Raad Vlaams Parlement
Het Vlaams Parlement is de parlementaire vergadering van de Vlaamse deelstaat in het federale België. Zijn geschiedenis kent drie grote fasen: de periode van de Cultuurraad voor de Neder... Lees meer interpelleerde Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer Dewael.