Brulez, Ferdinand

Persoon
Karla Vanraepenbusch (2023, herwerking), Karen Van Hoorick (1998)

Als radicale flamingant werkte Ferdinand Brulez (1887-1976) tijdens de Eerste Wereldoorlog nauw samen met de Duitse bezetter in de hoop een autonome Vlaamse staat te verwezenlijken.

Geboorte
Blankenberge, 13 april 1887
Overlijden
Den Haag, 25 april 1976
Leestijd: 4 minuten

Als vrijzinnige flamingant raakte Ferdinand Brulez in 1904 tijdens zijn ingenieursstudie aan de Technische Hogeschool te Gent betrokken bij de Vlaamsgezinde studentenvereniging Ter Waarheid Ter Waarheid
De Gentse studentenkring Ter Waarheid ontstond eind 1904 als een afsplitsing van het liberale studentengenootschap ’t Zal Wel Gaan. De groep combineerde radicaal-flamingantische met maats... Lees meer
. De leden van de vereniging hadden socialistische en anarchistische sympathieën, en ijverden voor een minder romantisch en meer militant flamingantisme. In dit studentenmilieu gedijden radicaal anti-burgerlijke ideeën. De gedachte aan de bestuurlijke scheiding van België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer
, die op dat moment binnen de Vlaamse beweging weinig weerklank kreeg, vond binnen Ter Waarheid een vruchtbare voedingsbodem.

Radicale Vlaams-nationale activist

Na zijn studies werkte Brulez als burgerlijk ingenieur bij de dienst voor Telegrafie en Telefoon (RTT), maar hij werd technisch werkloos nadat de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
was uitgebroken. Hij verhuisde naar Gent, waar hij opnieuw aansluiting vond bij zijn vrienden van Ter Waarheid. De groep radicaliseerde tijdens de oorlogsjaren, en meerdere leden van deze studentenkring, waaronder Brulez, kozen voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
.

Brulez sloot zich aan bij Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
, een Gentse Vlaamsgezinde actiegroep die een radicaal Vlaams nationalistisch programma wilde verwezenlijken in samenwerking met de Duitse bezetter. Op het eerste Jong-Vlaamse congres van 1 november 1915 werd Brulez lid van het landelijk comiteit, en op 23 juli 1916 kreeg hij een bestuursmandaat in de nieuw opgerichte Middenraad, die algauw op een mislukking uitdraaide. Binnen Jong-Vlaanderen waren de meningen verdeeld over de mate van bereidheid om samen te werken met de Duitse bezetter. Brulez behoorde tot een radicale factie die streefde naar bestuurlijke scheiding en naar de vernederlandsing van de Gentse universiteit (zie Hoger onderwijs Gent Hoger onderwijs in Gent
Met de vernederlandsing in 1930 als hoogtepunt is de Gentse universiteit een belangrijk strijdpunt geweest in de Vlaamse beweging. Van het Latijn uit 1817 tot het Engels van vandaag: het ... Lees meer
).

Marionet van de Duitse Flamenpolitik

Als beloning voor zijn bereidheid tot medewerking werd Brulez op 9 september 1916 benoemd tot buitengewoon hoogleraar in de faculteit wis- en natuurkunde van de vernederlandste Vlaamsche Hoogeschool in Gent. Daar versterkte hij de activistische frontvorming van de Jong-Vlamingen binnen het professorenkorps. Hij trad toe tot Pro Salute Flandriae, de Jong-Vlaamse werkgroep die de macht naar zich probeerde toe te trekken binnen de Actieve Groep van de Senaat, die was opgericht door enkele professoren om de Duitsers ertoe te bewegen het openbare leven in Vlaanderen te vernederlandsen. De Jong-Vlamingen van Pro Salute Flandriae trachtten – tevergeefs – het voltallige professorenkorps achter het idee van een zelfstandige Vlaamse staat te verenigen.

Uiteindelijk slaagden de activisten erin om de krachten te bundelen, en in februari 1917 richtten ze de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
op, een politiek instrument ondersteund door de Duitse bezetter dat optrad als een soort officieus Vlaams parlement. Brulez was zowel lid van de eerste als van de tweede Raad van Vlaanderen. Ontgoocheld over het resultaat van de Berlijnreis van een delegatie van de Raad, nam hij ontslag, maar hij trok dat naderhand toch weer in.

Bij de oprichting van de Commissie van Gevolmachtigden, het uitvoerend orgaan van de Raad van Vlaanderen, verwierf Brulez een van de topfuncties. Hij werd in januari 1918 Gevolmachtigde voor Post, Telegrafie en Telefonie en in september 1918 werd hij Zaakgelastigde voor Posterijen, Telegrafie en Zeewezen bij de Raad van Vlaanderen. Zijn invloed op het bestuur bleef echter beperkt, want de Duitse bezetter hield de touwtjes strak in handen. In juni 1918 trok hij samen met vier collega-professoren op rondreis door Duitsland om er de intellectuele kringen in te lichten over de Vlaamse zaak en de Vlaamsche Hoogeschool.

In ballingschap

In 1919 werd Brulez afgezet als ambtenaar bij het ministerie en bij verstek veroordeeld tot een levenslange celstraf. Hij was intussen al uitgeweken naar Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer
. Daar maakte hij deel uit van het Vlaamsch Comité Vlaamsch Comité
Het Vlaamsch Comité (1918-1919) werd opgericht om enerzijds de gemeenschappelijke politieke doeleinden van het activisme op het internationale forum aan de bod te brengen en anderzijds de... Lees meer
, een actiegroep die op internationaal niveau de belangen van de uitgeweken activisten behartigde.

Vanaf 1919 werkte hij als ingenieur in opdracht van de Nederlandse regering in Indonesië, waar hij onder meer de eerste draadloze telefoonverbinding tot stand bracht tussen Java en Europa. Na de Eerste Wereldoorlog was hij niet langer actief binnen de Vlaamse beweging.

Literatuur

– P. van Hees, De anti-burgerlijke strekking in de Vlaamse Beweging na de Eerste Wereldoorlog in betrekking tot het activisme en de Frontbeweging, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse Beweging, jg. 55, 1996, pp. 19-35.
– K. de Clerck, Fernand Brulez: van Blankenberge tot Java, in: Biekorf. West-Vlaams archief voor geschiedenis,archeologie, taal-en volkskunde, jg. 106, 2006, nr. 4, pp. 318-327.
– D. Vanacker, Het activistisch avontuur, 2006.

Suggestie doorgeven

1973: Erik Vandewalle (pdf)

1998: Karen Van Hoorick

2023: Karla Vanraepenbusch

Databanken

Inhoudstafel