De Leeuw, Joris

Persoon
Nico Wouters (2023, ongewijzigd), Nico Wouters (1998)
Geboorte
Antwerpen, 19 september 1909
Overlijden
Antwerpen, 15 december 2001
Leestijd: 3 minuten

Werd na middelbaar onderwijs te Antwerpen kantoorbediende.

De Leeuw was lid van de Vlaamsch-Nationale Wacht Vlaamsch-Nationale Wachten
De Vlaamsch-Nationale Wacht(en) waren Vlaams-nationale groeperingen die in de jaren 20 voornamelijk in Antwerpen manifestaties beschermden en propagandistische meetings organiseerden. ... Lees meer
.

Onder de indruk van Herman Vos Vos, Herman
Herman Vos (1889-1952) engageerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog in het activisme. Vanaf 1925 was hij parlementslid voor de Frontpartij. Toen het Vlaams-nationalisme zich in de jaren... Lees meer
' artikel in De Schelde De Schelde (1882-1940)
De Schelde (1882-1940) was een katholiek en Vlaamsgezind blad voor Temse en omstreken. Lees meer
(artikel van 3 mei 1929) rond de dienstweigering Dienstweigering
Van het eind van de jaren 1920 tot het midden van de jaren 1930 weigerden een aantal Vlaamse jongeren hun militaire dienstplicht te vervullen uit protest tegen de taalverhoudingen in Belg... Lees meer
van Lode Bonten Bonten, Lode
Lode Bonten (1906-1975) wordt beschouwd als de eerste dienstweigeraar vanwege Vlaamsgezinde motieven. In de jaren 1930 engageerde hij zich in het VNV en tijdens de Tweede Wereldoorlog sta... Lees meer
(1928), waarin Vos alle Vlaamse dienstplichtigen opriep in 1930, naar aanleiding van de Belgische eeuwfeesten, de Franse bevelen naast zich neer te leggen, kondigde De Leeuw aan dit initiatief persoonlijk in praktijk te zullen omzetten. Bij zijn oproeping als soldaat in het derde Geneeskundig Korps te Namen, deelde hij zijn voornemen schriftelijk mee aan de minister van landsverdediging. Na zijn aankomst in Namen (31 maart 1930) weigerde hij de Franse bevelen op te volgen en werd bijgevolg op 6 mei 1930 onder beschuldiging van dienstweigering voor de Luikse krijgsraad gebracht die hem veroordeelde tot een gevangenisstraf van drie en een halve maand (3 april 1930). Zijn proces en veroordeling leidden tot grote commotie langs Vlaams-nationalistische zijde, die kaderde in de ruimere Vlaamse ontevredenheid over het uitblijven van de uitvoeringsbesluiten van de taalwet met betrekking tot het leger Leger
Lees meer
van 1928. De Leeuw kreeg steun vanuit de Vlaamsgezinde pers en organisaties, er werden manifestaties gehouden (de belangrijkste was die van 1 juni 1930 te Brussel) en er volgde een Kamerinterpellatie en een motie (van Vos). Deze Vlaamse druk resulteerde in de vrijspraak van De Leeuw (beslissing krijgshof van augustus 1930), maar de hele affaire kon de invoering van het Nederlands als beveltaal in het leger nauwelijks beïnvloeden.

Na het volbrengen van zijn dienstplicht, richtte De Leeuw voor het arrondissement Dendermonde de Vlaamsch Nationale Volkspartij Vlaamsch Nationale Volkspartij
Vlaams-nationalistische partij (1930-1933) opgericht op initiatief van Hendrik Elias en opgegaan in het Vlaamsch Nationaal Verbond. Lees meer
op. De oprichting eind 1933 van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) leidde tot een breuk met de V.B.; De Leeuw kon zich niet verzoenen met het corporatistische gedachtegoed en de fascistoïde beginselen van het VNV. In april 1934 trad hij toe tot de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
, waar hij behoorde tot de entourage van Hendrik de Man De Man, Hendrik
Lees meer
en Vos. Hij werkte bij de documentatiedienst van het blad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer
(tot 1936) en werd dan achtereenvolgens gewestelijk secretaris van de Socialistische Mutualiteit, arrondissementssecretaris voor Arbeidsopvoeding en federaal secretaris van de Socialistische Vakbonden. Hij was ook politiek actief: socialistisch gemeenteraadslid te Lebbeke (vanaf oktober 1938) en plaatsvervangend Kamerlid (mei 1940). Na mei 1940 bleef De Leeuw medewerker van De Man. Toen diens initiatieven met betrekking tot de vestiging van een autoritair regime rond koning Leopold III van Saksen-Coburg, Leopold III
Leopold III (1901-1983) werd aan de vooravond van en tijdens de Tweede Wereldoorlog het boegbeeld van een autoritaire stroming in de Belgische politiek. Zijn controversiële houding en mee... Lees meer
op niets waren uitgelopen, werd De Leeuw commissaris-beheerder van de Socialistische Mutualiteitsfederaties van Dendermonde en Sint-Niklaas.

Na de oorlog werd De Leeuw veroordeeld tot zes maanden gevangenisstraf (waarvoor hij gratie kreeg) en verloor hij zijn burgerrechten. Daarna was hij werkzaam in de industrie.

Literatuur

– Er was eens 'n Leeuw in het Belgisch leger..., 1930.
– 'Joris De Leeuw vrijgesproken', in De Schelde (22 augustus 1930).
– 'Uit de Pers. Joris De Leeuw heeft het Vlaamsch Nationalisme den rug toegekeerd', in De Morgenpost (4 mei 1934).

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Nico Wouters

Databanken

Inhoudstafel