Wymeersch, Frans

Persoon

Frans Wymeersch (1892-1960) was een Vlaams-nationalistisch politicus uit Sint-Niklaas. Hij was oorlogsschepen voor het VNV en de eerste voorzitter van de lokale Volksunie-afdeling.

Volledige voornaam
Franciscus Aloysius
Alternatieve naam
Frans Wijmeersch
Geboorte
Sint-Niklaas, 10 november 1892
Overlijden
Sint-Niklaas, 8 augustus 1960
Leestijd: 3 minuten

Na een korte carrière als aannemer stichtte Wymeersch in 1929 een tapijtenfabriek, de Sint-Niklaassche Trijpweverij. Zijn eerste stappen in de politiek zette hij bij de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
, als lijstduwer bij de gemeenteraadsverkiezingen van 1921 en 1926 in Sint-Niklaas. Hij was ook lid van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer
(VOS), waar het rond 1930 tot een breuk kwam tussen gematigden en radicalen. Wymeersch was medestichter van de radicale scheurgroep B-VOS.

VNV, collaboratie en nasleep

Onder impuls van B-VOS ging de Sint-Niklase Vlaams-nationalistische partij in 1936 op in het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV). Bij de algemene verkiezingen van 1936 stond Wymeersch als vijfde opvolger op de Kamerlijst van het Vlaamsch Nationaal Blok Vlaamsch Nationaal Blok
Vlaamsch Nationaal Blok (VNB) was de benaming waaronder de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond bij de parlements- en provincieraadsverkiezingen van 1936 en de p... Lees meer
. Niet tevreden met deze plaats, kwam het tot een breuk met het plaatselijke VNV-bestuur.

Onder oorlogsburgemeester Oorlogsburgemeesters
De term ‘oorlogsburgemeesters’ verwijst naar de collaborerende burgemeesters die tijdens de Tweede Wereldoorlog werden benoemd en de hoeksteen vormden van de machtsgreep van het Vlaamsch ... Lees meer
Emiel van Haver Van Haver, Emiel
De Vlaamsgezinde katholiek Emiel van Haver (1899-1966) was van midden mei 1940 tot begin september 1944 burgemeester van Sint-Niklaas. Lees meer
werd Wymeersch in augustus 1941  buiten de gemeenteraad benoemd tot schepen-commissaris voor openbare onderstand, wat hernieuwd VNV-lidmaatschap vereiste. In deze hoedanigheid werd hij ondervoorzitter van het sociale VNV-initiatief Voor Moeder en Kind. In oktober 1944, een maand na de bevrijding, werd Wymeersch ingerekend en eind 1946 door de Krijgsraad veroordeeld tot twee jaar gevangenschap, die hij uitzat in het hechteniskamp van Lokeren en in Gent.

Aanvankelijk nog zonder burgerrechten, bleef Wymeersch na zijn vrijlating lokale Vlaams-nationalistische initiatieven steunen. Hij ondersteunde kunstenaars als Flor de Raet De Raet, Flor
Flor de Raet (1911-1995) was een textieltekenaar en ontwerper, die op latere leeftijd naam maakte als schilder en houtsnijder. In Vlaamsgezinde kringen werd hij vooral bekend om de kruisw... Lees meer
, Gies Cosyns Cosyns, Gies
Gies Cosyns (1920-1997) was kunstschilder en lokaal politicus voor de Volksunie. Tussen 1965 en 1970 was hij de laatste burgemeester van Kwaremont. Lees meer
en Nic Lahaye, die hij in Lokeren had leren, door hun werken aan te kopen. Zijn tapijtenfabriek bood werk aan vrouwen van wie de man vastzat en meisjes uit gezinnen die getroffen waren door de repressie Repressie
Lees meer
, waardoor hij zich van een loyale achterban verzekerd wist. In 1949 was het gezin van Wymeersch een drijvende kracht achter de propaganda voor de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer
in het Waasland.

Bij de Volksunie

Wymeersch was een van de voornaamste geldschieters van de prille Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
(VU). Begin december 1957 werd hij voorzitter van de net opgerichte VU-afdeling in Sint-Niklaas. De algemene verkiezingen van 1958 waren voor de VU echter geen succes en Wymeersch zelf moest door een inbreuk op het kiesreglement zijn plaats op de Kamerlijst afstaan aan de Moerbeekse landbouwer Eugeen Suy.

In 1959 werd Wymeersch verkozen tot arrondissementeel voorzitter en vervolgens tot erevoorzitter. Dit was het orgelpunt van zijn politieke carrière. Op 1 mei 1960 volgde een  huldefeest voor zijn dertigjarig patroonschap in aanwezigheid van het nationale VU-partijbestuur. Wymeersch overleed enkele maanden later, op 8 augustus.

Met echtgenote Jeanne Hilgert (1892-1985) had Wymeersch drie kinderen. Zoon Juliaan (1924-2013) trad in zijn vaders voetsporen bij de Sint-Niklase VU en werd in 1972 lokaal ondervoorzitter. Een jaar later kwam het echter tot een breuk met de partij uit onvrede met de progressieve koers van de afdeling. Eind jaren 1970 stichtte hij samen met zijn zoon Frans Wymeersch Wymeersch, Frans
Frans Wymeersch (1952) kwam via het Vlaams Nationaal Jeugdverbond en het Taal Aktie Komitee in het Vlaams Blok terecht. Hij maakte deel uit van de partijraad en zetelde een termijn in de ... Lees meer
de lokale afdeling van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
.

Literatuur

– F. van der Elst, De bewogen jaren. Mijn memoires 1920-1958, 1985, p. 223.
– P. van Bouchaute, Oorlog in de stad: Kroniek van Sint-Niklaas in 1940-1944, 1990-1994, 5 dl.
– J. van den Branden, De rechte lijn. Vlaams-nationale partijpolitiek te Sint-Niklaas (1921-1976), RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1996.
– P. Buysrogge, De evolutie van de Volksunie in Sint-Niklaas tot 1998. De partijpolitieke ontwikkeling op lokaal vlak, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1998.
– K. Aerts, Kinderen van de repressie. Hoe Vlaanderen worstelt met de bestraffing van de collaboratie, 2018, p. 178.

Suggestie doorgeven

2023: Robbe Devriese

Inhoudstafel