Van Onckelen, Wim

Persoon
Jens Bertels (2023, aanvulling), Bart De Wever (1998)

Wim van Onckelen (1921-1996) was binnen het Vlaams Nationaal Jeugdverbond actief rond pers, vorming en stijl. Nadien was hij redacteur van Broederband en voorzitter van het Bormshuis.

Volledige voornaam
Guillaume
Geboorte
Hoboken, 5 februari 1921
Overlijden
Antwerpen, 14 november 1996
Leestijd: 3 minuten

Wim van Onckelen ging naar de katholieke normaalschool in Antwerpen en werd er actief in de Normalistenbond, die een flamingantische en Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
concurrent was van de Katholieke Studentenactie (KSA) Katholieke StudentenActie
De Katholieke Studentenactie (KSA) was een (jeugd)beweging rond Katholieke Actie. Ze was gericht op scholieren en beschouwde zichzelf als een erfgenaam van de Katholieke Vlaamse Studenten... Lees meer
. In 1939 studeerde Van Onckelen af als onderwijzer. Hij werkte voornamelijk als bediende.

Vlaamsch Nationaal Verbond en veroordeling

Van mei tot juli 1940 zat Van Onckelen opgesloten als krijgsgevangene van de Duitsers. In januari 1941 trad hij toe tot het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
en van 1942 tot 1943 was hij waarnemend afdelingsleider van het VNV in Hoboken. Van oktober 1943 tot juli 1945 werd hij verplicht tewerkgesteld in Duitsland. Na de bevrijding werd Van Onckelen veroordeeld tot zeven jaar gevangenis wegens propaganda voor de vijand. Het vonnis werd in beroep bevestigd. Na drie jaar hechtenis kwam hij in 1948 vrij.

Vlaams Nationaal Jeugdverbond

In 1961 engageerde Van Onckelen zich opnieuw actief in het Vlaams-nationalisme toen hij werd aangezocht om een functie op te nemen in het pas opgerichte Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ) Vlaams Nationaal Jeugdverbond
Het Vlaams Nationaal Jeugdverbond is een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging, die in 1960 werd opgericht door Jaak van Haerenborgh. Ze werd al snel de leidende en na verloop van tijd de... Lees meer
. Hij werd voor het VNJ aanvankelijk 'verantwoordelijke voor pers en propaganda', maar werd al snel benoemd tot 'dienstleider voor vorming en stijl', een functie die hij zou vervullen tot 1985. In concreto was Van Onckelen verantwoordelijk voor de uitgave van de VNJ-periodiek Storm, voor de organisatie van kaderdagen voor de VNJ-leiding en voor de uitgave van het VNJ-vormingstijdschrift Leidraad (sinds 1972). Van Onckelen, die het VNJ zag als een voortzetting van het vooroorlogse Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer
, vervulde duidelijk een sleutelfunctie met betrekking tot de ideologie van het VNJ.

Zijn echtgenote, Lutgard Verelst, was vanaf 1961 nauw betrokken bij de inzet van haar man in het Vlaams-nationalisme. In 1988 werd zij in Antwerpen verkozen tot gemeenteraadslid van het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
(VB). Ook de vier kinderen (Dirk, Herwig, Lidwina en Lieve) van het echtpaar engageerden zich in dezelfde richting, onder meer bij het VNJ, Voorpost Voorpost
Voorpost is een Vlaams-Nederlandse uiterst-rechtse actiegroep, opgericht in 1976 door Luc Vermeulen. Met straatacties in Vlaanderen en Nederland strijdt Voorpost vooral tegen België en m... Lees meer
, het Borms Documentatie- en Actiecentrum (BDAC) Bormshuis
Het Bormshuis werd in 1971 opgericht. Het verzorgt de nagedachtenis van August Borms met een archief en bibliotheek, tentoonstellingen en herdenkingsmomenten. Lees meer
en het Vlaams Blok Vlaams Belang
Vlaams Belang is een radicaal-rechtse Vlaams-nationalistische partij, die in 1978 ontstond onder de naam ‘Vlaams Blok’, als verkiezingskartel van de Vlaamse Volkspartij en de Vlaams Natio... Lees meer
.

Broederband en BDAC

In 1985 vond er in het VNJ een aflossing van de wacht plaats en zette ook Van Onckelen een stap terug; hij werd lid van de adviesraad van het VNJ. In 1985 werd hij tevens redactielid van het blad Broederband Broederband
Broederband was een losse federatie van vriendenkringen van oud-collaborateurs, hoofdzakelijk oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), die in aanraking waren gekomen met de rep... Lees meer
. Na het overlijden van Jef van Dingenen Van Dingenen, Jef
Jef van Dingenen (1913-1995) was een kaderlid van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). Hij werd veroordeeld wegens collaboratie. Na de oorlog was hij actief in de Volksunie en Broederba... Lees meer
in juni 1995 volgde hij hem op als eindredacteur van het tijdschrift. Daarnaast was hij actief als penningmeester in de Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs (VVNA) Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs
De Vereniging van Vlaams-Nationale Auteurs (1976) verenigde Vlaamsgezinde auteurs en uitgevers. Ze had eigen uitgaven en eigen prijzen. Lees meer
. Ten slotte was hij sinds 1976 medewerker van het BDAC en van 1992 tot zijn overlijden algemeen voorzitter van deze vereniging. Hij bereidde de fusie van Broederband Broederband
Broederband was een losse federatie van vriendenkringen van oud-collaborateurs, hoofdzakelijk oud-leden van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), die in aanraking waren gekomen met de rep... Lees meer
en het BDAC voor.

Werken

– artikelen in Van Ons, Storm, Leidraad, Revolte, Dietsland-Europa, Katholieke Digest; Filter, Getuigenis, Broederband, BDAC mededelingsblad.
– Het wonder 1928, 1989.
– Gisteren telt alleen voor morgen, 1991.

Literatuur

– J. Vinks, Vereniging Vlaams-nationale auteurs 1976-1986, z.j.
– S. Hiers, Het ontstaan en de groei van het Vlaams Nationaal Jeugdverbond (VNJ), in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 57, 1998, nr. 1, pp. 3-28.

Suggestie doorgeven

1998: Bart De Wever

2023: Jens Bertels

Inhoudstafel