Van den Daele, Gerard

Persoon
Godfried Kwanten (2023, aanvulling), Manu Ruys (1998, aanvulling)

Gerard van den Daele (1908-1984) was politiek actief in de Christelijke Volkspartij. Hij maakte zich onder meer hard voor zetelaanpassing en billijke taalverhoudingen in de overheidsdiensten.

Volledige voornaam
Geeraard Leonce
Geboorte
Kortrijk, 21 juli 1908
Overlijden
Gent, 1 oktober 1984
Leestijd: 3 minuten

Gerard van den Daele begon met het diploma van sociaal assistent van de Sociale School van Heverlee zijn loopbaan als vrijgestelde in de christelijke arbeidersbeweging Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer
. Eerst was hij in Gent secretaris van het Gewestelijk Vakverbond en adjunct-secretaris van het Werkersverbond. Die laatste functie bekleedde hij nog in de jaren 1930 ook in het nationale Algemeen Christelijk Werk(nem)ersverbond Algemeen Christelijk Vakverbond
Het Algemeen Christelijk Vakverbond (1912) is de overkoepelende organisatie van het christelijk syndicalisme in België. Lees meer
in Brussel. In 1935 werd hij via de Centrale Examencommissie doctor in de rechten. Tijdens de bezetting behaalde hij aan de Rijksuniversiteit Gent licentiaatsdiploma's in de bestuurswetenschappen, het notariaat en de politieke wetenschappen. Tevens was hij actief in de clandestiene sociale werking. Bij de bevrijding koos hij voor de partijpolitiek. In de pas opgerichte Christelijke Volkspartij Christelijke Volkspartij
Lees meer
(CVP) was hij een prominent en Vlaamsgezind vertegenwoordiger van de christelijke arbeidersbeweging. Hij werd in 1946 Kamerlid voor de CVP in het arrondissement Gent en later minister van Arbeid en Sociale Voorzorg (1950-1954) in de homogene CVP-regeringen. In 1965 stapte hij over naar de Senaat. In 1971 moest hij krachtens het cumulatieverbod, dat binnen de CVP was uitgevaardigd, het parlement verlaten. Hij was immers in Gent achtereenvolgens gemeenteraadslid (1958), havenschepen (1959) en burgemeester (1970) geworden.

Van den Daele behoorde tot die eerste naoorlogse generatie van Vlaamsgezinde parlementsleden die de strijd aanbond tegen de repressie Repressie
Lees meer
- en epuratiewetgeving en die opkwam voor zetelaanpassing Zetelaanpassing
In 1965 werd door de regering-Lefèvre het aantal parlementszetels aangepast aan de bevolkingscijfers. Met het oog op de Waalse minorisatievrees werden daarbij garanties beloofd tegen een... Lees meer
en billijke taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
verhoudingen in de overheidsdiensten. Hij bewerkte de pers en het publiek met stevig gedocumenteerde boeken en bijdragen over de Vlaamse achterstelling. Zijn gebrek aan diplomatiek talent en zijn ruige stijl maakten hem soms tot een eenzaat in zijn partij. In 1961 kantte Van den Daele zich als voorzitter van de Vlaamse CVP-Kamergroep tegen het regeringsprogramma van het kabinet- Theo Lefèvre Lefèvre, Theo
Theo Lefèvre (1914-1973) was een advocaat en politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij zetelde in de Kamer en was minister en premier in een periode van belangrijke wetgevende initi... Lees meer
. Hij oordeelde dat het programma onvoldoende waarborgen bood op het vlak van de Vlaamse problemen, inzonderheid de verbetering van de taalverhoudingen. Toen de groep hem niet volgde, nam hij ontslag als voorzitter. Na Hertoginnedal Hertoginnedal-besprekingen
Lees meer
(1963) weigerde hij, als lid van de ‘Groep der Acht’ Groep van Acht
De Groep van Acht bestond uit vier CVP-Kamerleden en vier CVP-Senatoren. Ze werd in 1960 opgericht om de Vlaamse actie beter te concerteren, zowel binnen de Vlaamse vleugel van de CVP, al... Lees meer
en samen met onder meer zijn partijgenoten Gaston Eyskens Eyskens, Gaston
Gaston Eyskens (1905-1988) was een Vlaamsgezinde katholieke econoom en politicus, die onder andere eerste minister was ten tijde van de Koningskwestie en aan de basis lag van de eerste st... Lees meer
, Jan Verroken Verroken, Jan
Jan Verroken (1917-2020) was een politicus voor de Christelijke Volkspartij. Hij was volksvertegenwoordiger en burgemeester van Oudenaarde en speelde een belangrijke rol in de totstandkom... Lees meer
, Alfons Verbist Verbist, Alfons
Alfons Verbist (1888-1974) was een katholiek politicus, die als voorzitter van de KVV fungeerde en mee aan de basis lag van het beginselakkoord KVV-VNV. Na de oorlog was hij minister van ... Lees meer
en Corneel Verbaanderd Verbaanderd, Corneel
Corneel Verbaanderd (1912-2006) was een politicus voor de Christelijke Volkspartij (CVP). Hij kantte zich in de jaren 1960 tegen de invoering van de faciliteitengemeenten en zette zich in... Lees meer
, de taalwetsontwerpen goed te keuren. Hij meende dat de voordelen niet opwogen tegen de nadelen en verwierp radicaal het faciliteitenstelsel in de Brusselse randgemeenten Vlaamse Rand
De Vlaamse Rand omvat de negentien gemeenten grenzend aan Brussel of aan een faciliteitengemeente. De relatie tot Brussel leidt er tot specifieke uitdagingen. Lees meer
. Ook was hij van oordeel dat de veralgemening van het pariteitsprincipe Vlaamse politici en ambtenaren zwaar benadeelde. Hij bestreed eveneens de grondwetsherziening van 1970, die in zijn ogen leidde naar een drieledig federalisme Federalisme
Sinds het begin van de 20ste eeuw behoort federalisme tot het programma van eerst de Waalse en vervolgens ook de Vlaamse beweging. Vanaf 1970 is de transformatie van België van unitaire t... Lees meer
.

In de late jaren 1970 poogde Van den Daele met een door hem opgericht Christelijk Vlaams Studie-en Documentatiecentrum de CVP, de kerkelijke hiërarchie en de publieke opinie te beïnvloeden, onder meer via een stroom van scherpe brieven en artikels. Het ultraconservatieve en compromisloze karakter van zijn standpunten, ook en vooral op ethisch vlak, dreef hem evenwel definitief in de rand van het politieke en maatschappelijke gebeuren.

Werken

– Artikelen in De Gids op Maatschappelijk Gebied.
– Het Vlaamse vraagstuk, 1947, (Vlaamse Sociale Week, nr. 6).
– De achterstand en de minderwaardige behandeling der Vlamingen in de Belgische administraties: documenten en beschouwingen, 1950.
– Politieke en administratieve problemen in Vlaanderen, 1955.
– Wat nu met de taalgrens? Zoveel hoofden, zoveel meningen, in: De Standaard, 24 januari 1962.
– Vlaamse balans, in: De Linie, 15 mei 1963.
– Plan Vanden Boeynants: Vlaamse kritiek, 1968.
– Enkele concrete Vlaamse programmapunten, 1969.

Suggestie doorgeven

1973: Manu Ruys (pdf)

1998: Manu Ruys (pdf)

2023: Godfried Kwanten

Inhoudstafel