Schiltz, Emiel

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Hugo Landuyt (1998)

Emiel Schiltz (1865-1929) was een katholieke advocaat en politicus, die ook sterk was geïnteresseerd in beeldende kunst en literair bedrijvig was. Hij zette zich sterk in voor de vernederlandsing van het rechtsleven in Vlaanderen.

Volledige voornaam
Emiel Jaak
Pseudoniem
Herman
Hermann
Mus
Geboorte
Antwerpen, 27 februari 1865
Overlijden
Antwerpen, 4 november 1929
Leestijd: 3 minuten

Jeugd en studies

Emiel Schiltz was de negende van veertien in een gezin waarvan de ouders in de Antwerpse binnenstad een mandenmakersbedrijf annex kleermakerij uitbaatten. Nadat hij de middelbare school had doorlopen in het Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwcollege en het Klein Seminarie van Hoogstraten Klein Seminarie van Hoogstraten
Het Klein Seminarie van Hoogstraten (1835) kende tot na de Tweede Wereldoorlog een prominente Vlaamsgezinde scholierenbeweging. Lees meer
, begon Schiltz aan de Leuvense universiteit met een studie rechten. Tegelijk engageerde hij zich in de katholieke Vlaamsgezinde scholieren- en studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
.

Vanwege vermeende baldadigheden in de wijk Blauwput in de Leuvense buurgemeente Kessel-Lo, waarbij hij achteraf niet bleek betrokken te zijn geweest, werd Schiltz weggestuurd van de universiteit. Van 1886 tot 1889 werkte hij als klerk bij het Antwerpse gerechtshof. Ondertussen studeerde hij op eigen kracht verder en behaalde hij in 1892 voor de centrale examencommissie het diploma van doctor in de Rechten. Hij liep stage bij Florimond Heuvelmans en vestigde zich als advocaat in Antwerpen.

Vlaamsgezind engagement en partijpolitiek

Via de Nederduitsche Bond Nederduitsche Bond
De Nederduitsche Bond (1861-1914) was een Antwerpse kiesvereniging die flamingantische katholieken en liberalen verenigde. De Bond was een invloedrijke machtsfactor binnen de Meeting, voo... Lees meer
, een bijzonder actieve flamingantische drukkingsgroep, probeerde Schiltz samen met onder meer Hector Lebon Lebon, Hector
De Vlaamsgezinde en maatschappelijk bewogen advocaat Hector Lebon (1863-1935) begon zijn politieke loopbaan in de daensistische beweging, maar stapte later over naar de katholieke partij.... Lees meer
en Adolf Pauwels Pauwels, Adolf
Adolf Pauwels (1864-1902) was tijdens zijn jonge jaren erg actief in de katholieke flamingantische scholieren- en studentenbeweging. Als advocaat en als politicus zette hij zich nadien vo... Lees meer
de Meetingpartij Meetingpartij
De Meeting (1862-1914) was een Antwerpse politieke formatie die ontstond uit een coalitie van flaminganten, progressieve liberalen en katholieken. Ze liet zich kenmerken door een uitgespr... Lees meer
te bewegen tot een meer democratische en Vlaamsgezinde opstelling. Tegelijk richtte hij in 1895 mee de Antwerpse, daensistische Vlaamsche Christene Volkspartij Vlaamsche Christene Volkspartij
De Vlaamsche Christene Volkspartij (1895-1906) (VCV) was de belangrijkste daensistische partij in het arrondissement Antwerpen. Lees meer
op, waarbinnen hij – net als Lebon –, behoorde tot de gematigden die in contact bleven met de katholieke Meetingpartij. Toen het Antwerpse daensisme Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
rond 1900 radicaliseerde en ging samenwerken met liberalen en socialisten, stapte Schiltz – andermaal samen met Lebon – op en ging hij opnieuw militeren binnen de Nederduitsche Bond en de Meetingpartij.

Schiltz was ondervoorzitter (1912-1913) en voorzitter (1913-1914 en 1920-1921) van de Vlaamse Conferentie der Balie Vlaamse Conferentie van de Balie van Antwerpen
Lees meer
in Antwerpen en werkte mee aan het Rechtskundig Tijdschrift Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België)
Het Rechtskundig Tijdschrift (voor Vlaamsch-België) (1897-1964) evolueerde van een gematigd Vlaamsgezind juridisch blad naar een apolitiek vakblad. Tijdens de Tweede Wereldoorlog sympathi... Lees meer
. Als maatschappelijk geëngageerde jurist sprak hij ook herhaaldelijk voor de Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding
De Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding is een vormings- en nascholingsorganisatie die in 1898 werd opgericht in Antwerpen. Later werden op diverse plaatsen in Vlaanderen afdelingen o... Lees meer
.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog week hij met zijn gezin uit, eerst naar Nederland, daarna naar Groot-Brittannië en ten slotte naar het Franse Le Havre, waar hij voor de Belgische regering in ballingschap werkte. Hoewel hij het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
afwees, nam hij na 1918 de gerechtelijke verdediging op zich van activisten zoals August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
en Adelfons Henderickx Henderickx, Adelfons
Adelfons Henderickx (1867-1949) was een Antwerpse katholieke volksvertegenwoordiger. Tijdens de Eerste Wereldoorlog engageerde hij zich in het activisme en tijdens het interbellum in het ... Lees meer
. Laatstgenoemde memoreerde Schiltz in een necrologie, net zoals Raf Verhulst Verhulst, Raf
Raf Verhulst (1866-1941) was een Vlaamsgezinde schrijver, journalist en docent, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een prominente rol opeiste in het activisme. Lees meer
, die eveneens bij het activisme betrokken was geweest, respectievelijk in Ons Vaderland Ons Vaderland (1914-1922)
Lees meer
en De Noorderklok De Noorderklok
Vlaamsch Nationaal Strijdblad, weekblad uitgegeven te Kapellen (Antwerpen) van 1926 tot 1933. Lees meer
.

Op politiek vlak koos Schiltz noch voor de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
noch voor de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
. In 1925 richtte hij mee de Antwerpse afdeling op van de in Gent gestichte Katholieke Vlaamsche Volkspartij Katholieke Vlaamsche Volkspartij
De Katholieke Vlaamsche Volkspartij was de Vlaamse vleugel van het Blok der Katholieken van België, opgericht op 11 oktober 1936 met als Franstalige tegenhanger de Parti catholique social... Lees meer
, die een kartel vormde met de Frontpartij voor de parlementsverkiezingen van april van dat jaar. Schiltz kandideerde daarbij op de lijst voor de Senaat, maar raakte niet verkozen.

Schiltz verzamelde ook beeldende kunst en publiceerde gedichten, theaterstukken, verhalen en essays. Hij was de oom van Hugo Schiltz Schiltz, Hugo
Hugo Schiltz (1927-2006) was een advocaat en politicus voor de Volksunie. Hij zetelde in de Antwerpse gemeenteraad, de Kamer en maakte deel uit van een Vlaamse Regering. Hij zetelde in he... Lees meer
.

Literatuur

– J. van de Woestijne, Mr. Emiel Schiltz (1863-1929), in: Ons Volk Ontwaakt, 7 december 1929.
– H. Landuyt, Emiel Schiltz, in: Priester Daens. Bulletin van het Priester Daensfonds, april 1981, p. 5.
– F. van Campenhout, Emiel Schiltz. Antwerps advocaat, politicus en journalist, in: Streven, 1985, pp. 726-735.
– F. van Campenhout, Schiltz, Emiel, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, dl. 13, 1990, kol. 739-742.
– L. Vandeweyer, Het katholieke Vlaams-nationalisme in Antwerpen naast het Vlaamse Front 1925-1931, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 1991, pp. 193-197 en 1992, pp. 1-16.
Emiel Jacobus Schiltz, in: F. van Campenhout, Daens en het daensistische gedachtegoed. Hernieuwd Lexicon van de Daensistische Beweging, 2006, pp. 175-176.

Suggestie doorgeven

1975: Hugo Landuyt (pdf)

1998: Hugo Landuyt

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel