D'Haese, Frans

Persoon
Nico Van Campenhout (2024, aanvulling), Reinoud D'haese (1998)

Frans d’Haese (1899-1971) – historicus, apotheker en jurist – engageerde zich tijdens het interbellum in het politieke Vlaams-nationalisme, in het bijzonder in zijn Zuid-Oost-Vlaamse geboortestreek.

Alternatieve naam
Frans Dhaese
Geboorte
Geraardsbergen, 2 januari 1891
Overlijden
Ukkel, 14 oktober 1977
Leestijd: 3 minuten

Frans d’Haese doorliep als primus perpetuus het Sint-Catharinacollege in zijn geboortestad Geraardsbergen en studeerde vervolgens geschiedenis aan de Leuvense universiteit. Hij was er lid van Amicitia Amicitia
Amicitia was een katholieke en Vlaamsgezinde studentenvereniging die in 1911 werd opgericht aan de Leuvense universiteit. Lees meer
, een vereniging die zich afzette tegen het feestende bierflamingantisme en de Vlaamsgezinde studenten wilde voorbereiden op hun maatschappelijke taak. In 1913 vertrok hij voor bibliotheek- en archiefbezoek naar Rome, waar de Leuvense hoogleraar geschiedenis kanunnik Alfred Cauchie (1860-1922) directeur was van het enkele jaren voordien opgerichte Belgisch Historisch Instituut. Vanaf 1914 was D’Haese leraar aan een atheneum in het Brusselse.

Vlaams-nationalist

Bij de parlementsverkiezingen van 1921 fungeerde D’Haese als lijsttrekker voor de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
in het arrondissement Aalst. Terwijl Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer
daar in 1919 op een kartellijst van fronters en daensisten Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
verkozen was geweest, kwam er in 1921 geen samenwerkingsakkoord tot stand en werd geen Kamerzetel behaald. Nadat zijn broer Bert D'Haese, Bert
Bert D’Haese (1889-1982) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme en engageerde zich tijdens het interbellum in het Vlaams-nationalisme. Na de Tweede Wereldoorlog wa... Lees meer
was veroordeeld en gevangen gezet omwille van zijn betrokkenheid bij het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
tijdens de Eerste Wereldoorlog, verving hij hem gedurende één jaar als redactiesecretaris van Ons Vaderland Ons Vaderland (1914-1922)
Lees meer
, de krant van de Frontpartij.

Vanaf 1923 studeerde D'Haese farmacie, eerst in Gent en later in Leuven en was hij betrokken bij de protestbeweging tegen de halfslachtige vernederlandsing van de Gentse universiteit, zoals die dat jaar was uitgewerkt door de liberale minister Pierre Nolf Nolf, Pierre
Pierre Nolf (1873-1953) was minister van Kunsten en Wetenschappen. Hij gaf zijn naam aan de zogenaamde Nolf-barak, de scheldnaam voor de gedeeltelijke vernederlandsing op zijn initiatief... Lees meer
. Hij vestigde zich als apotheker in Hemiksem, studeerde rechten via de centrale examencommissie en startte een advocatenpraktijk in Geraardsbergen.

In 1930 werkte D’Haese mee aan de oprichting van het Vlaamsch Huis Vlaamse Huizen
Lees meer
in Geraardsbergen en van de Vlaams-nationalistische Vlaamsche Spaar- en Leenbank in Aalst. In een artikelenreeks in het blad De Voorpost De Voorpost (1922-1932)
Het weekblad De Voorpost werd van 1922 tot 1932 uitgegeven in Gent. Gedurende de eerste vier jaargangen was het tijdschrift de officiële spreekbuis van de Frontpartij in de regio. Lees meer
in oktober en november 1931, met als titel ‘Het Vlaams-nationalisme en de democratie’, wees D’Haese - terwijl het Vlaams-nationalisme in autoritaire richting evolueerde - de dictatuur niet principieel af, maar kwam hij uiteindelijk tot de slotsom ‘dat de elementen in Vlaanderen niet aanwezig zijn om het veilige pad der democratie te verlaten voor avonturenpolitiek’. In de vroege jaren 1920 had hij in het blad Ter Waarheid Ter Waarheid (1921-1924)
Ter Waarheid was een tijdschrift dat in 1921 werd opgericht door Joris van Severen en Achilles Mussche. Het zocht aansluiting bij het humanitaire expressionisme. Humanitaire en pacifistis... Lees meer
van Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer
al het democratisch en pluralistisch karakter van de Frontpartij verdedigd tegen de aanvallen van het weekblad Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer
.

In 1932 werd D’Haese voor het district Zottegem-Herzele verkozen tot provincieraadslid en in november 1935 was hij medeoprichter van de Aalsterse Vlaams-nationalistische Uitgeverij Dietschland. Inmiddels was hij echter meer en meer in conflict gekomen met het in 1933 opgerichte Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV), waarvan hij het radicaal-rechtse Rechts-radicalisme
De rechts-radicale traditie begon toen het Vlaams-nationalisme in het interbellum koos voor Nieuwe Orde en collaboratie. Na de oorlog evolueerde radicaal-rechts in Vlaanderen van nostalgi... Lees meer
, op het leidersprincipe gebaseerde en Dietse Diets
Het woord ‘Diets’ stamt uit het Middelnederlands. In de context van de Vlaamse beweging dook deze term voor het eerst op in de loop van de 19de eeuw, meestal als equivalent voor Nederlan... Lees meer
programma afwees. D’Haese, een exponent van de daensistische traditie in het Vlaams-nationalisme, zegde in het midden van de jaren 1930 ten slotte de Vlaams-nationalistische politiek vaarwel.

Medewerker aan de Nederlandse vertaling van de Belgische grondwet

Hij ging als ambtenaar werken bij de vertaaldienst van het ministerie van Koloniën. Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
volgde D’Haese de Belgische regering naar Londen. Nadat hij in de Britse hoofdstad al bezig was geweest met het vertalen van Franstalige Belgische wetten naar het Nederlands, werd hij na de Bevrijding aangesteld als hoofd van de coördinatiedienst die de oprichting voorbereidde van de in 1948 opgerichte Raad van State. Daar was hij werkzaam tot zijn pensioen en werkte hij onder andere mee aan de Nederlandse vertaling van de Belgische grondwet.

Literatuur

– R. d'Haese, De overgang van Daensisme naar Vlaams-nationalisme in het arrondissement Aalst 1914-1925, Gent, licentiaatsverhandeling Universiteit Gent, 1976.
– B. van Rossem, Het Vlaams Nationaal Verbond in het arrondissement Aalst 1933-1940, Universiteit Gent, licentiaatsverhandeling, 1981.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.

Suggestie doorgeven

1998: Reinoud D'haese

2024: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel