Devoldere, Luc

Luc Devoldere groeide op in Heule. Tot en met het vierde leerjaar liep hij school in de Broederschool in de Kortrijkse wijk Overleie en daarna volgde hij de hoogste twee leerjaren van de lagere en de middelbare school aan het Sint-Amandscollege (nu Guldensporencollege) in dezelfde stad. Dat hij vanuit zijn bescheiden maatschappelijke achtergrond universitaire studies kon aanvatten, was te danken aan de toenmalige democratisering van het onderwijs. Hij studeerde klassieke filologie aan de KULAK in Kortrijk en aan de Katholieke Universiteit Leuven, waar hij ook een baccalaureaat filosofie behaalde.

Ons Erfdeel vzw

Van 1978 tot 1996 was Devoldere leraar Latijn en Grieks aan het Sint-Barbaracollege van de jezuïeten in Gent. Vanaf 1996 was hij werkzaam als adjunct van medestichter en hoofd van de cultuurinstelling Ons Erfdeel vzw Ons Erfdeel
De Vlaams-Nederlandse vzw Ons Erfdeel werd opgericht in 1957 en informeert via haar tijdschrift over uiteenlopende ontwikkelingen in het Nederlandse taalgebied. De titel van het gelijknam... Lees meer Jozef Deleu Deleu, Jozef
Jozef Deleu (1937) richtte in 1957 het tijdschrift Ons Erfdeel en in 1970 de gelijknamige Vlaams-Nederlandse stichting op. Vooral vanaf de jaren 1980 manifesteerde hij zich als een publie... Lees meer , die hij van 2002 tot eind 2020 opvolgde als hoofdredacteur en afgevaardigd-bestuurder van deze Vlaams-Nederlandse organisatie. Zijn betrokkenheid bij de culturele en bredere maatschappelijke samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer maakte dat Devoldere in 2021 werd aangesteld als voorzitter van de raad van bestuur van het Vlaams Cultuurhuis De Brakke Grond Vlaams Cultuurhuis de Brakke Grond
De Brakke Grond werd in 1981 geopend als Vlaams Cultureel Centrum in Amsterdam en presenteert vandaag vooral het Vlaamse actuele aanbod inzake cultuur en kunst aan het publiek in de Neder... Lees meer in Amsterdam. In 2022 werd hij door de Nederlandse koning Willem-Alexander benoemd tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau.

Essayist

Tegelijk ontwikkelde Devoldere zich in Vlaanderen tot een geëngageerde publieke intellectueel en tot een gerenommeerde publicist en essayist. Dat leidde ertoe dat hij sinds 2009 lid is van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer (KANTL) en dat hij met ingang van 1 januari 2023 werd benoemd tot voorzitter van de raad van bestuur van Literatuur Vlaanderen. Vanuit zijn grote liefde voor en kennis van het Latijn en het Grieks is hij voorzitter van het Certaminacomité, dat in Vlaanderen de zogeheten olympiade voor beide talen organiseert, een concours tussen leerlingen uit het middelbaar onderwijs. Hij zetelt in de jury van de Stichting Vocatio, die projecten van 'gepassioneerde en getalenteerde jongeren' beoordeelt en begeleidt. Devoldere is lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde Maatschappij der Nederlandse Letterkunde
De Maatschappij der Nederlandse Letterkunde is een letterkundig-historisch genootschap dat in 1766 in Leiden werd opgericht. Lees meer te Leiden, waarvan hij een tijdlang ondervoorzitter was.

Publicaties

Vanaf 1983 werkte Devoldere mee aan De Standaard der Letteren, aan een aantal literair-culturele tijdschriften en aan de diverse (periodieke) publicaties van Ons Erfdeel vzw. Vanaf 1994 publiceerde hij zowel bij Vlaamse als Nederlandse uitgeverijen een aantal boeken en verzamelbundels: Grand Hotel Italia. En reis in de geest (1994), Wachtend op de barbaren. Essays (2002), De verloren weg. Van Canterbury naar Rome (2002), Mijn Italië (2006), Lucifers bij de brand. Notities (2009), Tegen de kruideniers. Over talen, Europa en het geheugen (2014) en Was alles al gezegd, nog niet door hen. Pleidooien & Aanklachten (2021).

In 2012 bracht Devoldere - met foto’s van Malou Swinnen (1944-2020) – een geïllustreerde vertaling uit van het gedicht De as van Gramsci van de Italiaanse filmregisseur en auteur van poëzie Pier Paolo Pasolini (1922-1975), over wie hij ook meermaals schreef. Dat deed hij eveneens over vier van zijn andere Europese lievelingsschrijvers: Emile Cioran (1911-1995), Konstantinos Kavafis (1863-1933), Claudio Magris en Marguerite Yourcenar (1903-1987). Daarnaast is Devoldere een kenner van diverse Franstalige Vlaamse schrijvers, van wie vier van de meest bekende de humaniora volgden aan de Gentse school waar hij later les gaf: Maurice Maeterlinck Maeterlinck, Maurice
Maurice Maeterlinck (1862-1949), een Franstalig schrijver uit Gent, was in de eerste decennia van de 20ste eeuw wereldberoemd voor zijn symbolistische drama’s, morele essays en studies ov... Lees meer , Georges Rodenbach Rodenbach, Georges
Lees meer , Charles van Lerberghe (1861-1907) en Emile Verhaeren Verhaeren, Emile
Emile Verhaeren (1855-1916) was een Vlaams-Belgische Franstalige auteur die zich als dichter onderscheidde door de sociale inslag van zijn poëzie, maar als poète flamand beroemde hij zic... Lees meer .

Bob Dylan en Frans-Vlaanderen

De erg taalgevoelige Devoldere is een fan van de Amerikaanse zanger-muzikant Bob Dylan, in 2016 winnaar van de Nobelprijs voor Literatuur. Zelf was hij in 2004 laureaat van de prijs voor Letterkunde van de Vlaamse provincies en in 2006 en 2008 van de essayprijs van de provincie West-Vlaanderen. In 2013 ontving hij in Aalst – hij woont in deelgemeente Erembodegem – het Gulden Spoor, omwille van zijn bijdrage tot de culturele uitstraling van Vlaanderen. Voor wat hij schrijft put Devoldere geregeld uit de dagboekaantekeningen die hij, met tussenpozen, noteert sinds zijn 16de.

Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer , waarvan de belangstelling voor deze regio vanuit Vlaanderen in 1957 aan de basis lag van het tijdschrift Ons Erfdeel, is altijd een van zijn aandachtspunten geweest, net als de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer en de (materiële) sporen die de Grote Oorlog aan beide kanten van de Frans-Belgische grens achterliet. Devoldere nam (mee) het initiatief tot en/of redigeerde (mee) een aantal verzamelbundels die werden uitgegeven door Ons Erfdeel vzw.

Postkatholiek

Devoldere noemt zich graag een postkatholiek, die – hoewel intussen ongelovig – het christendom beschouwt als een rijke en inspirerende (culturele) erfenis, die veel van wat wij met name in Europa vandaag denken en doen mee bepaalt. De omschrijving 'reformistische conservatief', waarmee de Nederlandse hoogleraar geschiedenis Hermann Von der Dunk (1928-2018) zijn Utrechtse voorganger Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer karakteriseerde, is evenzeer  op hem van toepassing. Zoals zijn Nederlandse collega-essayist Cyrille Offermans het stelde, toont Devoldere zich verontrust door 'de onverschilligheid waarmee eigentijdse mensen afstand doen van tradities, ook als die hun vitale culturele waarde ruimschoots bewezen hebben'. Tegelijk gelooft hij sterk in blijvende vernieuwing en emancipatie en in herverdelende rechtvaardigheid en kant hij zich tegen het eenzijdige, neokapitalistische marktdenken.

De Vlaamse beweging

Voor Devoldere is nationalisme geen 'vies' woord, dat behoort te worden gedemoniseerd en weggegomd. Een natie is voor hem – de Franse historicus en filosoof Ernst Renan (1823-1892) parafraserend – een permanent gesprek, terwijl identiteit per definitie gelaagd en voortdurend in beweging is. 'Natuurlijk zijn naties constructies, en als dusdanig contingent. De natie is een verbeelde gemeenschap, maar dat is niet hetzelfde als een ingebeelde gemeenschap,' zo noteerde hij in het stuk Pleidooi voor een canon in zijn bundel Was alles al gezegd, nog niet door hen uit 2021. Tot de aanhoudend noodzakelijke dialoog tussen de bewoners van een land of een regio kan – in Vlaanderen zoals elders – voor hem een dynamische, evolutieve en aangeboden maar niet opgelegde historische canon een bijdrage leveren en een referentiekader bieden, 'een ijkpunt waartoe men zich verhoudt'.

Kosmopolitisme zonder gebondenheid aan een natie of nationaliteit wijst Devoldere af. Net zoals hij geen affiniteit vertoont met bepaalde (linkse) Vlaamse intellectuelen en cultuurmakers, die zich ongemakkelijk voelen omdat zij in Vlaanderen wonen, dat zij wegzetten als eng, behoudend en bekrompen. Niet het minst omdat zij van de weeromstuit België, dat volgens Devoldere 'in de werkelijkheid hoe dan ook zijn organisatorisch deficit reeds heeft getoond', proberen heruit te vinden. In een essay uit 2019 over De ondraaglijke lichtheid van de belgitude formuleerde hij het aldus: 'Hoe recent en kunstmatig de Vlaamse constructie ook is, ze is ook de vrucht van een emancipatiebeweging. Ze is gemaakt, maar ook niet uit de lucht komen vallen'. Voor Devoldere zijn de inzet voor de eigenheid van de taal, de cultuur en de traditie waarin men is opgegroeid en leeft enerzijds en een internationale oriëntatie en openheid anderzijds niet tegengesteld maar complementair. 

Devoldere, een 'pragmatische taalsentimentalist' en (cultuur)flamingant, spreekt in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer altijd eerst Nederlands en ziet vervolgens wel wat er gebeurt. Hij sprak zich herhaaldelijk uit tegen de verengelsing in het algemeen en in het hoger onderwijs in het bijzonder. In een vraaggesprek met het weekblad Knack onder de kop 'In de feiten is Vlaanderen een natie, België niet' verwoordde hij in 2017 zijn benadering van het actuele Vlaanderen als volgt: 'Ik hoop dat ik het nog mag meemaken dat ‘Vlaming’ zijn een vanzelfsprekendheid wordt. Niets om beschaamd over te zijn. Niets om trots op te zijn. Iets gewoons'.

Veertien jaar nadat 'hij de lezer deelgenoot' maakte 'van een ambitieuze droom: een boek waarin hij de grenzen van het Imperium Romanum afreist', aldus nogmaals Offermans, zal Devoldere die op 8 maart 2024 realiseren met de publicatie van Zwerven langs de limes. De randen van het Romeinse rijk, waarvoor de gereputeerde Amsterdamse uitgeverij Athenaeum - Polak & Van Gennep zal instaan.