Deleu, Jozef
Jozef Deleu (1937) richtte in 1957 het tijdschrift Ons Erfdeel en in 1970 de gelijknamige Vlaams-Nederlandse stichting op. Vooral vanaf de jaren 1980 manifesteerde hij zich als een publieke intellectueel en als een 'luis in de pels’ van het zelfstandiger wordende Vlaanderen.
Jozef Deleu is de jongste van zeven uit een landbouwersgezin. Zijn vader was van Franse origine en werd geboren in Lille (Rijsel); zijn moeder was afkomstig uit het West-Vlaamse Geluwe. In 1956 behaalde hij aan de katholieke normaalschool in Torhout het diploma van onderwijzer, inclusief de bevoegdheid om (in het) Frans te onderwijzen. Tot 1970 was hij titularis van het zevende voorbereidende jaar van de lagere school, achtereenvolgens in het Sint-Jozefscollege in Moeskroen (in het Frans) en het Sint-Aloysiuscollege in Menen (in het Nederlands).
Ons Erfdeel
In 1957 richtte Deleu, daartoe gestimuleerd door auteur André Demedts Demedts, André
André Demedts (1906-1992) was een Vlaamsgezinde auteur, voordrachtgever en inspirator van literaire organisaties. Zo werd hij in Vlaanderen een belangrijke cultuurdrager. Demedts gold bov... Lees meer , het aanvankelijk tweetalige tijdschrift Ons Erfdeel-Notre Patrimoine op. Het blad richtte zich tot jongeren in Vlaanderen, Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer en Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer en leunde aanvankelijk tot op zekere hoogte aan bij het Komitee voor Frans-Vlaanderen Komitee voor Frans-Vlaanderen
Het Komitee voor Frans-Vlaanderen is een vereniging zonder winstoogmerk, met als doel de bevordering van de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen. Lees meer . Vanaf 1960 verscheen het tijdschrift nog alleen in het Nederlands, met als titel Ons Erfdeel Ons Erfdeel
De Vlaams-Nederlandse vzw Ons Erfdeel werd opgericht in 1957 en informeert via haar tijdschrift over uiteenlopende ontwikkelingen in het Nederlandse taalgebied. De titel van het gelijknam... Lees meer (nu De Lage Landen).
Vanaf het begin van de jaren 1960 publiceerde Deleu zowel novelles als romans, dichtbundels en poëtische bloemlezingen, essays en cultuurhistorische boeken, onder meer over Frans-Vlaanderen Frans-Vlaanderen
Dit artikel belicht de belangstelling vanuit de Vlaamse beweging voor de Vlaamse cultuur in Noord-Frankrijk. Lees meer .
In 1970 gaf hij zijn baan in het onderwijs op en richtte hij de Vlaams-Nederlandse Stichting Ons Erfdeel op, die het tijdschrift met dezelfde titel uitgeeft (nu de lage landen). Vanaf 1972 gaf de stichting ook het Franstalige tijdschrift Septentrion Septentrion
Het tijdschrift Septentrion werd in 1972 opgericht vanuit de Vlaamse-Nederlandse vzw Ons Erfdeel. Tot 1995 luidde de ondertitel 'Revue de culture néerlandaise', vervolgens tot en met 2019... Lees meer uit, en nog later de inmiddels opgeheven jaarboeken De Franse Nederlanden – Les Pays Bas Français De Franse Nederlanden
Het tweetalige jaarboek De Franse Nederlanden - Les Pays-Bas français werd van 1976 tot en met 2018 uitgegeven door de Vlaams-Nederlandse Stichting Ons Erfdeel vzw. Er werden 43 edities g... Lees meer , The Low Countries The Low Countries
The Low Countries. Arts and Society in Flanders and the Netherlands. A yearbook werd van 1993 tot en met 2018 uitgegeven door de Vlaams-Nederlandse vzw Ons Erfdeel. Lees meer en diverse publicaties in boekvorm. Onder zijn impuls groeide de stichting, die gevestigd is in zijn woonplaats Rekkem op de Belgisch-Franse grens, uit tot een in het hele Nederlandse taalgebied spraakmakend en gerespecteerd cultureel-maatschappelijk initiatief, dat deze cultuursfeer ook in het buitenland promoot met anderstalige uitgaven.
In 2002, op 65-jarige leeftijd, ging Deleu met pensioen en stapte hij op als hoofdredacteur en afgevaardigd bestuurder van de vzw Ons Erfdeel. Een jaar later begon hij met de uitgave van het tijdschrift Het Liegend Konijn. Tijdschrift voor hedendaagse Nederlandstalige poëzie.
Encyclopedie van de Vlaamse Beweging
Deleu was een van de vier leden van de redactie van de tweedelige Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973-1975), waartoe hij met journalist Gaston Durnez Durnez, Gaston
Lees meer het initiatief nam in overleg met uitgeverij Lannoo Lannoo
Uitgeverij Lannoo werd in 1909 in Tielt opgericht. Aanvankelijk was er inhoudelijk een christelijk en Vlaams profiel met een prominente plek voor het werk van Stijn Streuvels. Later kreeg... Lees meer en waarvoor hij diverse publicisten uit zijn netwerk aansprak om mee te werken.
Publieke intellectueel
In de jaren 1980 en 1990 maakte Deleu naam als kritische observator en polemische analist van de eigentijdse culturele en maatschappelijke ontwikkelingen in Vlaanderen. Zijn toespraken en stukken in kranten en tijdschriften over die thematiek werden gebundeld in verschillende publicaties, waaronder De pleinvrees der kanunniken (1987). In de tweede en aangevulde editie van dit boek uit 1993 werden ook twee meer taal- en literair georiënteerde, eveneens programmatische teksten opgenomen, Een beetje Columbus zijn: een pleidooi voor schrijver, boek en lezer (1989) en Mijn vaderland is de Nederlandse taal (1990).
Deleu kant(te) zich als publieke intellectueel tegen de zelfgenoegzaamheid, het gebrek aan zelfkritiek en de middelmatigheid die volgens hem in het steeds autonomer wordende Vlaanderen al te dominant waren en stelde dat het altijd en overal streven naar de hoogste mogelijke kwaliteit het enige middel is om tot een volwaardige menselijke, maatschappelijke en intellectuele emancipatie te komen, zowel individueel als collectief.
Bestuurder
Deleu, een grote pleitbezorger van Vlaams-Nederlandse Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer samenwerking, was lid van de Raad Nederlandse Taal en Letteren van de Taalunie Nederlandse Taalunie
Lees meer (1984-1997 en 2007-2012), lid van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland
Lees meer (1998-2006) en bestuurslid van het Genootschap Onze Taal (1992-1998) en van het Vlaams-Nederlands Huis deBuren deBuren
In 2004 werd het Nederlands-Vlaams Huis deBuren opgericht met de bedoeling de Nederlandstalige cultuur in Europa te promoten. Lees meer in Brussel (2004-2012). Van 2005 tot 2014 zetelde hij namens de Vlaamse sociaaldemocraten in de raad van bestuur van de VRT.
Sinds 1965 ontving Deleu in eigen land tal van prijzen en bekroningen, zoals de Orde van de Vlaamse Leeuw Orde van de Vlaamse Leeuw
De Orde van de Vlaamse Leeuw is een Vlaamse onderscheiding die wordt uitgereikt door de gelijknamige vereniging. Lees meer (1972), een eredoctoraat van de Universiteit Gent (1994), de penning van de Nederlandse Taalunie (1996), de Prijs van de Vlaamse Regering Vlaamse Regering
De Vlaamse regering is de uitvoerende macht van de Vlaamse Gemeenschap en het Vlaamse Gewest, geïnstalleerd na de staatshervorming van 1980 en aanvankelijk aangeduid met de term 'executie... Lees meer (2002), de Arkprijs van het Vrije Woord (2020) en de Taalpenning van de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer (2023), maar ook meerdere Franse en een Nederlandse onderscheiding en – samen met Jeroen Brouwers (1940-2022) – de Prijs voor Vlaams-Nederlandse Culturele Samenwerking (2009).
Literatuur
– J. L. Heldring, Pioniers voor ons erfdeel, in: NRC Handelsblad, 16 oktober 1987.
– F. Rogiers, Monologen met Jozef Deleu, 1993.
– G. Durnez, ‘Een doctor zonder grenzen’, in: De Standaard, 30 januari 1994.
–T. Rooduijn, ‘Vraaggesprek met Jozef Deleu. “Als er één ding is dat mij van Nederlanders ergert, is het dat ze denken dat ze een kleine taal spreken”’, in Taalschrift, 1995, nr. 4, pp. 3-7;
– s.n., Jozef Deleu 60 jaar. Ontmoetingscentrum Menen, 2 mei 1997, 1997.
– J. Brouwers: De rode telefoon: bij de zestigste verjaardag van Jozef Deleu, 1997.
– A. M. Musschoot, Jozef Deleu, 2001.
– L. Devoldere, Een menigte van talen. Vijfenveertig dichters voor Jozef Deleu. Ingeleid door Luc Devoldere, 2002.
– H. Vandevoorde (red.), Hoe Vlaming te zijn? Zes teksten van August Vermeylen/Jozef Deleu, 2017.
– L. Simons, Een standaardwerk in perspectief. De Encyclopedie van de Vlaamse Beweging na 50 jaar. In memoriam Reginald de Schryver (1932-2012) en Gaston Durnez, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 2020, nr. 2, pp. 141-169.
– L. de Vos, ‘Het nieuwe geuzendom’, in: De Standaard, 6 oktober 2020.