Charpentier, Jules

Jules Charpentier volgde middelbaar onderwijs aan het atheneum in Gent, waar hij werd gevormd door flamingantische leerkrachten als  Hippoliet Meert Meert, Hippoliet
Hippoliet Meert (1865-1924) was de oprichter van het Algemeen-Nederlands Verbond. Hij ijverde voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en engageerde zich tijdens de Eerste Were... Lees meer ,  René de Clercq De Clercq, René
Lees meer ,  Maurits Basse Basse, Maurits
Maurits Basse (1868-1944) behoorde tot de vrijzinnige, liberale groep van atheneumleerkrachten en professoren die ook dicht bij het Willemsfonds stonden. Zijn betekenis voor de Vlaamse be... Lees meer  en  Oscar de Gruyter De Gruyter, Oscar
Lees meer . Charpentier werd in 1914 oorlogsvrijwilliger. Hij werd door zijn instructeurs tijdens de opleiding beschouwd als een potentiële kandidaat voor een kaderfunctie en die boodschap werd aan de leiding van de 1ste Legerdisisie bezorgd.

Frontbeweging en desertie

Tijdens de stellingenoorlog achter de IJzer werd hij militant van de  Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer . Op grond van dit flamingantisme werd hij geviseerd en na een onderschepte brief met aanvallen op de Belgische staat werd hij gedegradeerd en overgeplaatst. Bij toeval gebeurde dit naar een regiment waar  Karel de Schaepdrijver De Schaepdrijver, Karel
Karel De Schaepdrijver (1892-1970) was tijdens WOI betrokken bij de Frontbeweging. In 1918 liep hij over en werd ingeschakeld in de activistische propaganda. Na de oorlog vestigde hij zi... Lees meer  korporaal was. Charpentier werd door de leiding van de Frontbeweging uitgekozen om naar de Duitsers over te lopen. In de nacht van 30 april op 1 mei 1918 trok hij met De Schaepdrijver en nog enkele anderen over de linies (zie Sublieme Deserteurs Sublieme Deserteurs
De zogenaamde ‘Sublieme Deserteurs’ waren overlopers die in het voorjaar van 1918 door de Frontbeweging naar de Duitse linies werden gestuurd om contact op te nemen met het activisme. ... Lees meer ). De precieze formulering van de opdracht is omstreden, maar Charpentier moest in ieder geval contact opnemen met gematigde activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer – maar niet met de  Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer  –, het bezette land inlichten over de toestanden in het IJzerleger en voorbereidende besprekingen voeren met de Duitsers om het gros van de Vlaamse soldaten bij een eventueel offensief van de ondergang te redden.

Het was een naïeve opdracht, omdat ze onvoldoende rekening hield met de almacht van de bezetter en met diens oorlogsdoeleinden, waaraan Vlaamse eisen per definitie ondergeschikt waren. Charpentier onderging de invloed van de wilskrachtige De Schaepdrijver en was overigens snel bereid om zich te laten inschakelen in de activistische propaganda en mee te doen aan de Duitse psychologische oorlogvoering tegen de Belgische troepen. Het resultaat van zijn activiteiten was dat niet het activisme bijgesteld werd in de richting van het Frontprogramma, maar wel dat de Frontbeweging voor een groot deel van de publieke opinie met het odium van het activisme beladen werd.

Charpentier en De Schaepdrijver publiceerden de brochures Ontwikkelingsgang der Vlaamsche Frontbeweging, Open Brieven der Vlaamsche Frontpartij en Vlaanderens Weezang aan den IJzer, maar ook heftige, anti-Belgische pamfletten. Ze voerden het woord op meetings in Vlaanderen met als doel het vertrouwen van de toehoorders in de Belgische regering te fnuiken. Onder hun naam werd defaitistische propaganda gevoerd met vlugschriften die naar de Belgische linies werden geschoten. Charpentier was er ook in belangrijke mate voor verantwoordelijk dat de activisten gingen geloven in de bereidheid van de Frontbeweging om in opstand te komen bij de eventuele intocht van het Belgische leger in bezet gebied.

Na de Eerste Wereldoorlog

Op 10 november 1918 moest Charpentier uitwijken naar Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer . De verhoopte revolutionaire troebelen bleven uit, wat het gebrek aan reële macht van de Frontbeweging duidelijk maakte. In de plaats daarvan opteerden de militanten voor het aanvaarden van het Belgische feit en voor het aanpassen van de taalwetgeving via de parlementaire weg. Dat hinderde de confrontatiekoers die door de activisten in Nederland werd gekozen, en  Josué de Decker De Decker, Josué
Classicus Josué de Decker (1879-1953) was tijdens de Eerste Wereldoorlog een kopstuk van het activisme en hoogleraar aan de vernederlandste Gentse universiteit. Daarna week hij uit naar N... Lees meer  en  Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer  probeerden Charpentier te gebruiken om Frontleiders als  Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer  en  Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer  te compromitteren, zodat het Belgische gerecht hen zou uitschakelen. Charpentier weigerde dit.

Na onthullingen van de anti-activistische publicist Rudiger (pseudoniem Armand Wullus Wullus, Armand
Armand Wullus (1893-1969) publiceerde na WOI als tegenstander uitgebreid over de Flamenpolitik en het activisme. Lees meer ) werd Frontleider Debeuckelaere aangeklaagd. De leiders van de Frontbeweging loochenden evenwel hun verantwoordelijkheid voor de zending van Charpentier. De faam van Charpentier, bij verstek ter dood veroordeeld, werd opgeofferd om Debeuckelaere en via hem het Vlaams-nationalisme, in de gedaante van  Het Vlaamsche Front Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer , te redden. Voor de hele Vlaamse beweging was de veroordeling van oud-strijders in 1921-1922 hoogst onwelkom.

Daarna vereenzaamde Charpentier, omdat zowel de radicalen rond het tijdschrift  Vlaanderen Vlaanderen (1922-1933)
Vlaanderen was een radicaal Vlaams-nationalistisch weekblad dat verscheen tussen 1922 en 1933. Het stond voor het grootste deel onder leiding van Robrecht de Smet en Josué de Decker. Het ... Lees meer  als de Fronters hun vertrouwen in hem hadden verloren. Hij bleef achter als een verbitterd man en integreerde zich in de Nederlandse samenleving. Hij studeerde aan de Technische Hogeschool te Delft en werd ingenieur. Dat kon hij doen dankzij financiële steun vanuit Frontmiddens en van  Groot-Nederlanders Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer . Daarna bouwde hij een loopbaan uit als leraar aan een technische school in Waalwijk. Vele decennia later erkende de Frontleiding de afvaardiging van Charpentier, maar bleef ze zijn gedrag in het bezet gebied verwerpen.