Hiel, Emanuel

Loopbaan

De carrière van Hiel vertoonde een progressief verloop dat typisch is voor veel 19de-eeuwse schrijvers en flaminganten, gepaard aan een beweging van het platteland naar een stedelijk centrum. Hij was de zoon van een hovenier en bracht zijn jeugd door in Dendermonde, waar hij de gemeenteschool volgde en daarna de titel van 'ondermeester' (hulponderwijzer) verwierf. Na korte tijd steenhouwer te zijn geweest, werd Hiel in 1853 klerk in een touwslagerij en in 1856 boekhandelaar. In 1857 verhuisde hij naar Brussel, werd tolbeambte en, na de afschaffing van het stedelijk octrooirecht in 1860, beambte in het 'Vlaamsch Bureau' van het ministerie van binnenlandse zaken, dat onder leiding stond van Désiré Delcroix. In 1867 werd hij leraar voor declamatie aan het Koninklijk Conservatorium in Brussel. Vanaf 1869 was hij ook secretaris-bibliothecaris van het Koninklijk Nijverheidsmuseum.

Hiel werd lid van de Brusselse vrijmetselaarsloge Les Amis philanthropes (1868), van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde in Leiden (1869), liberaal gemeenteraadslid in Schaarbeek (1879-1884) en lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KVATL) (1886). Hij bouwde een breed netwerk van vrienden op. Aan zijn graf werden lijkredes uitgesproken door onder meer Nestor de Tière, Juliaan de Vriendt De Vriendt, Juliaan
Juliaan De Vriendt (1842-1935) was een pedagogisch en uitvoerend kunstschilder, die van 1894 tot 1900 kamerlid was voor de katholieke partij. In 1895 legde hij een wetsvoorstel neer voor ... Lees meer , Prosper van Langendonck Van Langendonck, Prosper (1862-1920)
Prosper van Langendonck (1862-1920) was een dichter en letterkundige die zich ook inzette voor de Vlaamse beweging in Brussel. Lees meer (1862-1920), Willem Gijssels Gijssels, Willem
Willem Gijssels (1875-1945) was als schrijver, toondichter en vooral gelegenheidsdichter betrokken bij het Antwerpse en Nederlandstalige Brusselse literaire leven. Tijdens de Eerste Werel... Lees meer , Karel Bogaerd en Frans Reinhard Reinhard, Frans
Frans Reinhard (1850-1912) was een progressief-liberale en vrijzinnige Brusselse flamingant, die zich tijdens het laatste kwart van de 19de eeuw sterk engageerde in diverse initiatieven o... Lees meer . In 1907 werd zijn standbeeld onthuld in Schaarbeek.

Hiel debuteerde in 1855 in de Gazette van Dendermonde en werd aangemoedigd door zijn stadgenoot Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer , bij wiens oom, dr. Van Duyse, vader Hiel een tijdlang tuinier was. In Brussel maakte hij kennis met flaminganten als Michiel van der Voort Van der Voort, Michiel
Michiel Van der Voort (1812-1867) woonde achtereenvolgens in Antwerpen en Brussel en was in beide steden een pionier in Vlaamsgezinde acties. Hij was betrokken bij vele organisaties, zoal... Lees meer en de latere hoogleraar Alfons Willems, die hem van lectuur voorzag en hem vermoedelijk introduceerde in de vereniging Vlamingen Vooruit Vlamingen Vooruit
Vlamingen Vooruit was een Vlaamse en vrijzinnige organisatie in Brussel die in 1858 onder impuls van Eugène van Bemmel in Brussel werd opgericht. Het programma eiste de gelijkberechtiging... Lees meer , in wier jaarboekje voor 1859 de dichter Hiel reeds vertegenwoordigd was (naast onder meer Julius de Geyter De Geyter, Julius
Julius de Geyter (1830-1905) was een progressief-liberale en Groot-Nederlandse flamingant in Antwerpen, die Nederlandstalige gedichten, liederen en krantenartikelen schreef. Lees meer , Geeraard-Jan Dodd Dodd, Geeraard Jan
Geeraard Jan Dodd (1821-1888) was, na een korte carrière als schilder, vooral schrijver, dichter en toneelauteur. Hij was actief lid van tal van Nederlandstalige literaire genootschappen ... Lees meer en Emiel Moyson Moyson, Emiel
Lees meer ). De vriendschap met Moyson en de democratische geest van de Brusselse vereniging brachten hem ertoe zijn eerste bundel, Looverkens bij onze stambroeders de Hoogduitschers geplukt (1859, onder pseudoniem van G. Hendrikssone), uit te geven ten bate van de stakende Gentse wevers. De bundel, die vertalingen van Friedrich von Bodenstedt, Ida von Düringsfeld Von Düringsfeld, Ida
Lees meer , Emanuel Geibel, Heinrich Heine, Nikolaus Lenau en Uhland bevat, wijst ook op zijn Germaanse sympathieën en oriëntering, die hem na de Frans-Duitse oorlog van 1870 inspireerden tot het – door Klaus Groth in het Duits vertaalde – huldevers Hoe zullen wij u danken, o Duitsche broederschaar en die hem nog in 1894 een Ode aan Bismarck ingaven. In 1883 woonde hij overigens de onthulling van het Germania-standbeeld, het zogenaamde "Niederwalddenkmal", bij, dat in de buurt van Rüdesheim was opgericht om de overwinning van 1870-1871 te vereeuwigen. ( literatuur Literatuur
De literatuur heeft een cruciale rol gespeeld in het ontstaan van de Vlaamse ontvoogdingsstrijd en ook in de daaropvolgende fasen van de Vlaamse natiewording zijn schrijvers vaak richting... Lees meer )

Flamingant en tekstschrijver

Hiel was een flamboyante figuur met een artistieke en romantische postuur (baard, hoge hoed en golvende haren), dichter, redenaar en improvisator. Hij was ook een legendarische figuur (onder andere in de Brusselse cafés), onder meer door zijn weigering Frans te spreken of te verstaan. Zijn Vlaamsgezindheid uitte zich in honderden gelegenheidsgedichten, strijdliederen, historische evocaties (onder meer Breidel en De Coninc) enzovoort. In zijn bedrijvigheid in verenigingen als het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer , De Distel De Distel
De Distel was een in 1881 door Jan-Matthijs Brans en Jan Baptist Janmoulle te Brussel opgericht Nederlandstalig letterkundig genootschap, met als kenspreuk ‘Stekelig, niet hekelig’. ... Lees meer , het Kunstgenootschap van Brussel, Geen Taal Geen Vrijheid Geen Taal Geen Vrijheid
Geen Taal Geen Vrijheid is de kenspreuk en tot einde van de jaren 1940 de roepnaam van de Vlaamse studentenkring van de Brusselse universiteit. Lees meer , De Vlaamsche Wacht De Vlaamsche Wacht
De Vlaamsche Wacht (1878-1914) was een onafhankelijke Vlaamsgezinde vereniging met afdelingen in diverse steden die ijverde voor samenwerking van alle Vlamingen. Lees meer (waarvoor hij het Wachtlied schreef) en in zijn medewerking aan bladen en tijdschriften als het Nederduitsch Tijdschrift Nederduitsch Tijdschrift
Het Nederduitsch Maandschrift, opgericht in juli 1862, was een literair tijdschrift dat werd uitgegeven in Brussel. De titel wijzigde twee keer: eerst naar Nederduitsch Tijdschrift in se... Lees meer (sinds 1868 Nederlandsch Tijdschrift, waarvan hij in 1867-1868 de leiding had), De Zweep De Zweep
Het liberale Brusselse weekblad De Zweep was tot de oprichting van de krant Het Laatste Nieuws in 1888 politiek georiënteerd en Vlaamsgezind, en evolueerde nadien tot een zuiver commercie... Lees meer , Flandria Flandria
Flandria (1885-1889) was het tijdschrift van de Liberale Bond in Brussel. Het blad steunde de Vlaamse beweging. Lees meer , Het Laatste Nieuws Het Laatste Nieuws
Het Laatste Nieuws was een liberaal en Vlaamsgezind dagblad, waarvan het eerste nummer op 7 juni 1888 verscheen. In 2023 bestaat de krant nog steeds als een populair dagblad voor een bree... Lees meer en andere. In 1876 was hij secretaris van het 15de Nederlandsch Taal- en Letterkundig Congres. In 1879 werd hij, met Jacob F. Heremans Heremans, Jacob
Lees meer , Arthur Wauters Wauters, Arthur
Arthur Wauters (1890-1960) was hoogleraar economie en socialistisch minister. In 1931 verdedigde hij de Vlaamse beweging als een democratisch streven. Lees meer en Alfons Willems, lid van de commissie voor de Nederlandstalige straatnamen in Brussel.

Van de grootste betekenis was zijn samenwerking, sinds 1864, met de uit Parijs teruggekeerde Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer . Het radicale en volkse flamingantisme van Hiel, gepaard aan een ondogmatische vrijzinnigheid, beïnvloedde Benoit diepgaand. Hiel werd in 1865 (met De wind) bekroond in de cantatenwedstrijd voor de Prijs van Rome, die toen voor het eerst werd opengesteld voor kandidaten die voor het Nederlands kozen. Hiel is een centrale figuur in het samenwerkingsverband tussen dichters en componisten in het kader van de Vlaamse muziek Muziek
Lees meer beweging. Hiel werd Benoits tekstdichter bij uitstek (in karikaturen werden ze voorgesteld als een Siamese tweeling): cantates, zangspelen (Isa) en de oratoriums voor koor en orkest (met grote bezetting), waarvan de bekendste Lucifer (1865) en De Schelde (1867) zijn. Hij schreef ook een groot aantal liederen, waartoe ook populair geworden fragmenten als Het Lied der Vlamingen (Waar Maas en Schelde vloeien, uit De Schelde) gerekend moeten worden.