Coussens, Arthur
Arthur Coussens (1883-1926) was een legeralmoezenier, leraar en onderpastoor. Hij droeg bij aan vele tijdschriften en publiceerde over zijn buitenlandse ervaringen.
Arthur Coussens was als leerling aan het Tieltse Sint-Jozefscollege, in de klas van Jules Faes Faes, Jules
Jules Faes (1882-1945) werkte als student en priester mee aan De Vlaamsche Vlagge. Lees meer en Oscar Verhaeghe Verhaeghe, Oscar
Lees meer (1902) sterk beïnvloed door Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer . Tijdens zijn theologiestudie in Brugge was Coussens opgenomen in een kring van Vlaamsgezinde priesterstudenten als Honoré Maes Maes, Honoré
Honoré Maes (1879-1971) was een West-Vlaamse priester, die vanuit zijn flamingantische opvattingen diverse sociale en syndicale activiteiten ontplooide in het kader van de opkomende chris... Lees meer , Albriek Beeuwsaert, Joris Buysschaert en Frans Dewitte Dewitte, Frans
Priester Frans Dewitte (1883-1979) verdedigde op taalgebied de radicale aansluiting bij het Noord-Nederlands. Als sociaal- en Vlaamsgezinde zette hij zich gedurende meer dan een halve eeu... Lees meer . Door bisschop Gustave Waffelaert Waffelaert, Gustave
Gustave Waffelaert (1847-1931) was bisschop van Brugge van 1895 tot 1931. Hij was voorstander van de West-Vlaamse gewesttaal. Ondanks een zekere Vlaamslievendheid kwam hij in conflict met... Lees meer op studiereis naar Duitsland gezonden, kreeg hij een brede, internationale belangstelling.
Coussens werkte mee aan vele Vlaamse tijdschriften, in de eerste plaats aan De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer , Jong Dietschland Jong Dietschland (1898-1914)
Jong Dietschland (1898-1914) was een driemaandelijks studententijdschrift voor kunst en letteren, uitgegeven op initiatief van Lodewijk Dosfel. Het tijdschrift profileerde zich als kathol... Lees meer en Dietsche Warande en Belfort Dietsche Warande en Belfort
Dietsche Warande en Belfort was een Vlaams tijdschrift voor literatuur- en geestesleven. Het ontstond in 1900 door de samensmelting van de tijdschriften Dietsche Warande en Het Belfort.... Lees meer . Zijn grote belezenheid van Duitse poëzie, zowel de vroegromantische als de nieuwe, en waarover hij een aantal opstellen publiceerde in dit laatste tijdschrift, oefende een sterke invloed uit op zijn oud-leraar Verschaeve, die in de jaren 1906-1909 heel veel gedichten uit de keuze van Coussens aan de Tieltse leerlingen gaf. Samen met Verhaeghe en Faes zorgde Coussens ervoor dat Verschaeve grote bekendheid kreeg in De Vlaamsche Vlagge. Daarnaast werkte hij mee aan De Lelie De Lelie
De Lelie (1909-1914) was een katholiek damestijdschift voor Noord en Zuid. Het stimuleerde het gebruik van het Nederlands en ijverde voor de vrouwenemancipatie. Lees meer (vanaf 1909), Nieuwe Wegen (Roeselare, 1910-1914), Het Vlaamsche Land Het Vlaamsche Land (1919-1926)
Het Vlaamsche Land (1919-1926) was in Antwerpen een katholieke Vlaamsgezinde uitgeverij, boekhandel en weekblad. Lees meer , Averbode's Weekblad, onder een bonte afwisseling van nauwelijks opgehelderde pseudoniemen.
Zijn korte leraarschap in het Brugse Sint-Leocollege (1908-1914) onder het bestuur van Serafien Dequidt Dequidt, Serafien
Serafien Dequidt (1859-1911) was een West-Vlaamse priester van cultuurflamingantische signatuur, die een belangrijke rol speelde bij de Boerenkrijgherdenking van 1889 en bij huldes aan Ve... Lees meer werd gekenmerkt door een sterke Vlaamsgezinde werking in de stad, in de afdeling van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer en van de Vlaamsche Katholieke Hoogeschooluitbreiding Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding
De Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding is een vormings- en nascholingsorganisatie die in 1898 werd opgericht in Antwerpen. Later werden op diverse plaatsen in Vlaanderen afdelingen o... Lees meer , in gezelschap van Oswald Rubbrecht Rubbrecht, Oswald
Tandarts Oswald Rubbrecht (1872-1941) was docent aan de Gentse universiteit. Tijdens de Eerste Wereldoorlog verrichtte hij baanbrekend werk in het krijgshospitaal van De Panne in het hers... Lees meer , Robrecht de Smet De Smet, Robrecht
Robrecht de Smet (1875-1937) was een West-Vlaamse priester en kapelaan. Hij evolueerde in radicale anti-Belgische en autoritaire richting en was betrokken bij het Verbond van Vlaamsche Na... Lees meer en Joe English English, Joe
Joe English (1882-1918) was een Brugse kunstschilder, die zijn grote faam binnen de Vlaamse beweging vooral ontleende aan zijn tekenwerk als frontkunstenaar. Lees meer . Daarbij kwam zijn oud-leraar Verschaeve aan bod, met voordrachten over Beethoven en Wagner.
In oktober 1914 vluchtte Coussens naar Nederland Nederland
Nederland is met Vlaanderen verbonden door de economische infrastructuur, de taal en de geschiedenis. Vanaf eind 18de eeuw kreeg die verbondenheid in taal en cultuur op uiteenlopende mani... Lees meer (Middelburg). Drie jaar later vertrok hij naar het front, via Vlissingen, Londen en Calais en werd legeraalmoezenier. Hij volgde in september 1918 aalmoezenier Paul de Beir op (krijgsgevangen) als redacteur van het frontblaadje Frontblaadjes
Frontblaadjes waren krantjes die tijdens de Eerste Wereldoorlog onder de soldaten werden verdeeld, met als doel hun moraal op te krikken. Lees meer Gazetje van Thielt. Na de oorlog werd hij benoemd als leraar aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer (1919-1922). Hij overleed vroegtijdig als onderpastoor in Ichtegem op 23 januari 1926.
Door zijn vele reizen doorheen Duitsland, Denemarken, Engeland en Ierland had hij een bredere kijk op Europa dan zijn West-Vlaamse priestercollega’s. Vooral Denemarken trok hem aan voor zijn bibliotheekwezen, volksopvoedingswerk en university extension, dat hij in Vlaanderen wilde bevorderen. Hij bezorgde vertalingen van Bernard Ingemann (1789-1862), een door de Duitse romantiek geïnspireerde dichter over vaderlandsliefde en een door de middeleeuwen beheerste groots verleden; van Holger Drachmann (1846-1908), de dichter van de zee (cf. Cyriel Verschaeve), die hij vanuit katholieke hoek bekritiseerde; en voornamelijk van Johannes Joergensen (1866-1956), de katholieke bekeerling met een aantal modernistische inzichten, van wie hij in 1922 het boek Op de weg naar het licht vertaalde. Het Deense literair-politieke tijdschrift Varden (sinds 1892) was Coussens reeds in 1907 bekend, via Maria Belpaire Belpaire, Marie-Elisabeth
Marie-Elisabeth Belpaire (1853-1948) was een welgestelde Vlaamsgezinde auteur die verschillende projecten realiseerde ter promotie van de literatuur (zoals het tijdschrift Dietsche Warand... Lees meer van Dietsche Warande en Belfort. Hij bezorgde dit Deense tijdschrift, waarin enkele novellen van Stijn Streuvels Lateur, Frank
Lees meer vertaald werden, aan de jonge Tieltse uitgever Joris Lannoo Lannoo, Joris
Joris Lannoo (1891-1971) was een belangrijke drukker en uitgever van katholieke flamingantische signatuur. In het interbellum was hij lid van Verdinaso. Lees meer .
Daarnaast publiceerde hij ook uit Berthold Auerbach (1812-1882), de Duitse dichter en verteller van dorpsverhalen uit het Zwarte Woud; uit Alban Stolz (1808-1863); theoloog en Volksschriftsteller. Zijn voorkeur ging echter uit naar de Engelse kardinaal John Henry Newman (1801-1890) en de Ieren: kanunnik Patrick Sheehan van wie hij in 1922 De graven van Kilmorna vertaalde en Seuman MacMannus (1867-1961), leraar en tevens ook een gevat verteller. Net zoals pater Jules Callewaert Callewaert, Jules
Dominicaan Jules Laurentius Callewaert (1886-1964) verwierf bekendheid als flamingantisch predikant. Zijn sympathie voor het VNV deed hem aan het begin van de Tweede Wereldoorlog de colla... Lees meer stelde hij Ierland als voorbeeld voor de heropstanding van Vlaanderen.
Werken
– Iets over twee volksdichters (R. De Clercq/Th. Botrel, in: Dietsche Warande en Belfort, 1906, pp. 549-571.
– De Catalaansche dichter Jacinto Verdaguer [1845-1902], in: Dietsche Warande en Belfort, 1906, pp. 343-365.
– René De Clercq, een geestdriftig relaas over zijn Davidsfonds-avond, in: Biekorf, nr. 3, 1 februari 1908.
– Over volksboeken, in: Biekorf, nr. 7, 1 april 1908.
– Verhalen van Mark Twain, 1910.
– De Deensche schrijver B.S. Ingemann, in: Dietsche Warande en Belfort, 1912, pp. 285-302.
– J. Joergensen, Op den weg naar het licht, [vertaling], 1912.
– Pennetrekken uit Denemarken, 1913.
– Pennetrekken van over zee. Engeland, 1914.
– P.A. Sheehan, De graven van Kilmorna, [vertaling], 1922.
– P.A. Sheehan, zijn leven en werk, 1923.
– Pennetrekken uit Ierland, 1923.
Literatuur
– F. de Pillecyn, Arthur Coussens, in: Pallieter, jg. 5, nr. 6, 7 februari 1926.
– J. Eeckhout, Arthur Coussens, in: Boekengids, jg. 5, nr. 1, september 1926, pp. 1-4.
– J. Eeckhout, Arthur Coussens, in: Literaire Profielen, III, 1929.
– J. Persyn, De wording van het tijdschrift ‘Dietsche Warande en Belfort’ en zijn ontwikkeling onder de redactie van Em. Vliebergh en Jul. Persyn 1900-1924, 1963.
– F. de Vleeschouwer, Arthur Coussens, in: Nationaal Biografisch Woordenboek, 1971, p. 144, dl. 5.
– R. Vanlandschoot, De aanloop tot Verschaeves Rodenbachopstel van 1919, in: Verschaeviana, 1981, p. 92-95, 118, 121, 123.
– R. Vanlandschoot, Arthur Coussens, in: VWS-Cahiers, jg. 16, 3/A, 1981.
– R. Vanlandschoot, Joris Lannoo. Drukker en uitgever voor Vlaanderen, 1984, p. 27, 33, 37, 38, 39, 42, 47, 48, 50, 52, 59, 60, 61, 63, 64, 65, 68, 108, 137, 144.
– R. Vanlandschoot, Hoogtij in de negentiende eeuw (1848-1914), in: J. Lerouge e.a., 300 jaar college te Tielt. Van Schola Latina tot Sint-Jozefscollege 1696-1986, 1986, p. 127, 136.
– L. Simons, Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen II, 1987, p. 58.
– D. Grit, Driewerf zalig Noorden. Over literaire betrekkingen tussen de Nederlanden en Skandinavië, 1994 (vnl. hoofdstuk 5: ‘Vlaanderen, Skandinavië en Streuvels’, p. 93-109).
– U. Naert, Onze legeraalmoezeniers in Wereldoorlog I, Arthur Coussens, in: Carolus Bonus Wijnendale, jg. 18, 1996, op. 26-31.
– R. Vanlandschoot, Kapelaan Verschaeve. Biografie, 1998.
– G. Buseman & G. Laureys, The reception of Scandinavian literature in the Netherlands and flanders 1860-1940, in: P. Broomans en G. van Voort, Rethinking cultural thaught and translation. Reflexions and new perspectives, 2012, p. 84.
– L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis, 2013.
– R. Vanlandschoot, Gazetje van Tielt 1916-1918, 2016, p. 70-71, 101, 225-227, 254, 257, 267.