Van Huffelen, Arthur

Persoon
Nico Van Campenhout (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

De Vlaamsgezinde katholieke geneesheer Arthur van Huffelen (1884-1944) was van 1931 tot zijn overlijden voorzitter van Het Vlaamse Kruis.

Geboorte
Vrasene, 14 augustus 1884
Overlijden
Antwerpen, 8 december 1944
Leestijd: 3 minuten

Geneesheer

Arthur van Huffelen studeerde geneeskunde aan de Leuvense universiteit, waar hij een tijdlang assistent was van hoogleraar gynaecologie Rufin Schockaert (1875-1953). Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
werkte hij als arts in L’Océan, het grand hotel in De Panne dat was getransformeerd tot hospitaal. Vervolgens was hij afdelingshoofd gynaecologie in het Stuivenbergziekenhuis in Antwerpen.

Van Huffelen, die zich tijdens zijn studietijd engageerde in de katholieke Vlaamse studentenbeweging Katholieke Vlaamse studentenbeweging
De Katholieke Vlaamse Studentenbeweging was de georganiseerde deelname van de katholieke studerende jeugd aan de Vlaamse beweging. Ze leverde daartoe met haar grote aanhang van ca. 1875 t... Lees meer
, was later een tijdlang voorzitter van de Algemeene Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding Algemeene Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding
Lees meer
(KVHU), die de plaatselijke afdelingen van deze vormingsorganisatie voor volwassenen overkoepelde. Als bestuurder en docent was hij ook betrokken bij de Sint-Berlindisverpleegstersschool in Antwerpen, die in 1907 op initiatief van geneesheer en politicus Alfons van de Perre Van de Perre, Alfons
Lees meer
en mede vanuit de KVHU werd opgericht. In 1913 richtte hij in de Scheldestad samen met onder anderen zijn zuster Eleonore en de Vlaamsgezinde apotheker Arnold Hendrix Hendrix, Arnold
Arnold Jozef Hendrix (1866-1946) was een apotheker, ijverde voor de vernederlandsing van het onderwijs en was betrokken bij de oprichting van Ons Volk Ontwaakt en De Standaard. Lees meer
het Wit Kruis op, een organisatie voor thuisverpleging en kraamzorg die bestond tot 1987. Van Van Huffelens Leerboek der ziekenverpleging verschenen meerdere edities. In 1942 publiceerde hij de brochure Kinderbeperking.

Vlaamsgezinde katholiek

Van Huffelen was na 1918 voorzitter van de Antwerpse afdeling van het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer
en maakte vanuit die functie deel uit van het Leuvense hoofdbestuur. Zijn betrokkenheid bij zowel het Davidsfonds als de Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding Katholieke Vlaamsche Hogeschooluitbreiding
De Katholieke Vlaamse Hogeschooluitbreiding is een vormings- en nascholingsorganisatie die in 1898 werd opgericht in Antwerpen. Later werden op diverse plaatsen in Vlaanderen afdelingen o... Lees meer
stelde hem in staat om beide gelijkgezinde organisaties te doen samenwerken en in 1928-1929 een gemeenschappelijk tijdschrift met als titel Leiding uit te geven.

Op 26 januari 1936 ondertekende Van Huffelen de open brief van een aantal Vlaamse intellectuelen, tegelijk oud-strijders uit de Eerste Wereldoorlog, die zich uitspraken ten voordele van de Vlaamsche Concentratie Vlaamsche Concentratie
Vlaamsche Concentratie (1935-±1940) was de naam voor de idee en de beweging die streefde naar de hergroepering van alle katholieke Vlamingen. Lees meer
, het initiatief dat midden de jaren 1930 probeerde om alle politiek-maatschappelijke rechtse en katholieke krachten in Vlaanderen te bundelen en waarin tegelijk de Belgische militaire samenwerking met Frankrijk Frankrijk & Vlaanderen
De verhouding tussen Vlaanderen en Frankrijk werd altijd gekenmerkt door een aanzienlijke dubbelzinnigheid. Hoewel er lange tijd een grote affiniteit met de Franse cultuur bestond, werd d... Lees meer
werd afgewezen.

Het Vlaamse Kruis

In 1930 was Van Huffelen inmiddels medeoprichter Jan Laureys Laureys, Jan
Lees meer
opgevolgd als voorzitter van Het Vlaamse Kruis Het Vlaamse Kruis
Lees meer
, een functie die hij tot zijn overlijden behield en waarin hij werd opgevolgd door een van zijn zonen.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Van Huffelen ondervoorzitter van Winterhulp, een tijdelijk samenwerkingsverband van onder meer Het Vlaamse Kruis en Het Rode Kruis dat eind 1940 werd opgericht en dat tijdens de oorlogsjaren instond voor medische, sociale, slachtoffer- en voedselhulp. Hij leidde ook de gesprekken over een mogelijk samengaan van Het Vlaamse Kruis en Het Rode Kruis, waarmee toen – gezien de crisismatige oorlogsomstandigheden – werd samengewerkt, maar waarmee de door hem geleide organisatie sinds de oprichting in 1929 tegelijk in een concurrentiestrijd was verwikkeld. Voorzitter van het Rode Kruis en gesprekspartner in dit overleg was hoogleraar geneeskunde aan de Luikse rijksuniversiteit Pierre Nolf Nolf, Pierre
Pierre Nolf (1873-1953) was minister van Kunsten en Wetenschappen. Hij gaf zijn naam aan de zogenaamde Nolf-barak, de scheldnaam voor de gedeeltelijke vernederlandsing op zijn initiatief... Lees meer
, die in de jaren 1920 kortstondig minister was geweest namens de liberale partij Liberale partij
De verhouding tussen de liberale partij en het partijpolitieke liberalisme in België enerzijds, en de Vlaamse beweging anderzijds levert een gevarieerd en ingewikkeld beeld op dat evoluee... Lees meer
. Deze onderhandelingen werden stopgezet in 1942, nadat was gebleken dat voor een fusie geen draagvlak bestond bij de respectieve leden.

In 1941 verklaarde Het Vlaamse Kruis zich bereid om toe te treden tot de collaborerende Nieuwe Orde-structuur Volk en Wetenschap. In 1942 kwam Van Huffelen echter in aanvaring met het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV), nadat hij bezwaren had geuit tegen het engagement van (bestuurs)leden van Het Vlaamse Kruis in politieke organisaties.Na de bevrijding ontving Van Huffelen enkele anonieme dreigementen die hem beschuldigden van collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
, maar hij werd niet geïnterneerd. Nadat iemand kortstondig die functie had waargenomen, werd hij van 1945 tot 1970 als voorzitter van Het Vlaamse Kruis opgevolgd door zijn zoon Werner.

Literatuur

– Hardec, Van Vlaamsche koppen. Doctor Arthur van Huffelen, in: Ons Volk, 16 december 1928.
– L. Wils, Honderd jaar Vlaamse Beweging, dl. 2, 1985.
– F. Seberechts, Niets dan het welzijn van ons volk. Het Vlaamse Kruis 1927-1997, 1997.
– L. Wils, Frans van Cauwelaert en de barst in België 1910-1919, 2001.

Suggestie doorgeven

1998: Nico Wouters

2023: Nico Van Campenhout

Databanken

Inhoudstafel