Rousseeu, Cyriel

Persoon
Wido Bourel (2023, aanvulling), Nico Wouters (1998)

Cyriel Rousseeu (1882-1968) was een Vlaams activist, mede-oprichter van Pro Westlandia en betrokken bij de initiatieven van zijn vriend August Borms.

Volledige voornaam
Cyrile Cornelius
Geboorte
Watou, 7 november 1882
Overlijden
Antwerpen, 30 augustus 1968
Leestijd: 3 minuten

Cyriel Rousseeu stamde uit een West-Vlaams boerengezin en week in 1906 uit naar Antwerpen waar hij als trambeambte ging werken. Hij ontmoette August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
voor het eerst in 1911, toen hij deze vroeg het voorzitterschap te aanvaarden van een Merksemse afdeling van de Groeningerwacht Groeningerwachten
De Groeningerwacht was een Vlaamsgezinde jongemannenvereniging, opgericht op 11 juli 1909 en ontbonden bij het einde van de Eerste Wereldoorlog. De organisatie stapte mee in het activisme... Lees meer
. Beiden bleven in contact met elkaar. Rousseeu leverde de idee voor de oprichting van Pro Westlandia Pro Westlandia
Lees meer
, een vereniging die de Nederlandse taal en cultuur in Frans-Vlaanderen promootte. Van 1911 tot 1914 was hij secretaris van deze organisatie.

Activisme tijdens de Eerste Wereldoorlog

Tijdens de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
volgde Rousseeu Borms in het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
. Hij zette zich speciaal in voor de Vlaamse krijgsgevangenen in Duitsland Duitsland & Vlaanderen
Van de eerste helft van de 19de eeuw tot 1945 stond het Duitse beeld van Vlaanderen in het teken van etnisch-culturele verbondenheid. Die romantische perceptie leefde vooral bij een beper... Lees meer
; in een tijdsbestek van anderhalf jaar verzamelde hij 21.000 boeken en 30.000 brochures en liederenbundels, die naar de krijgsgevangenen werden opgestuurd. Vanaf augustus 1917 verbleef Rousseeu als 'bestendig afgevaardigde' van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
in het krijgsgevangenenkamp te Göttingen Göttingen
In Göttingen, gelegen in de hedendaagse Duitse deelstaat Nedersaksen, bestond tijdens de Eerste Wereldoorlog een activistisch propagandakamp voor krijgsgevangen Vlamingen. Lees meer
, waar inmiddels enkel nog een grote groep Vlaamse krijgsgevangenen was samengebracht. Hij organiseerde er diverse politieke, sociale en culturele activiteiten en hield Borms op de hoogte van zijn werkzaamheden als activistische propagandist. In 1916 zette hij mee een tentoonstelling van krijgsgevangen in Göttingen op poten.

In 1919 werd Rousseeu bij verstek tot 18 jaar gevangenisstraf veroordeeld, maar na zijn terugkeer door het assisenhof in 1921 weer vrijgesproken. In de jaren 1920 bleef hij druk corresponderen met in de gevangenis verblijvende terdoodveroordeelde Borms, die zelf een 300-tal brieven voor Rousseeu naar buiten wist te smokkelen. Rousseeu was ook lid van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
, afdeling Borgerhout, en dit tot minstens 1936.

Tweede Wereldoorlog

Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer
bleef Rousseeu actief in de Zannekin-Werkgemeenschap Zannekin-Arbeidsgemeenschap voor Frans-Vlaanderen
De Zannekin-Werkgemeenschap (1937-) is de naam van een groep verenigingen die in Frans-Vlaanderen vanuit Heel-Nederlands perspectief de Vlaamse beweging ondersteunen. Ze geeft o.a. een j... Lees meer
en publiceerde hij enkele artikelen in Volk en Staat Volk en Staat
Volk en staat (15 november 1936 - 3 september 1944) was een Vlaams-nationalistisch dagblad en orgaan van het Vlaamsch Nationaal Verbond. Het blad verscheen als opvolger van De Schelde (1... Lees meer
, een aan het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
gelieerde dagblad. Hij werd na de Tweede Wereldoorlog opgesloten, maar in november 1945 zonder veroordeling vrijgelaten. Na de oorlog werd hij voorzitter van het Vlaams Erecomité Dr. A. Borms en bleef hij ijveren voor diens eerherstel. Hij werkte ook mee aan de Bormsherdenking August Borms-herdenkingen (Merksem)
De Bormsherdenkingen zijn jaarlijkse herdenkingen van August Borms aan diens graf in Merksem. Ze vinden plaats op 12 april, de dag van zijn executie in 1946. Lees meer
in april 1966 en was tweemaal spreker op de Frans-Vlaamse Cultuurdagen Frans-Vlaamse Cultuurdagen
Lees meer
te Waregem. Hij werkte mee aan de voorbereiding van de eerste Taal- en Letterkundige Dag te Steenvoorde, die de dag na zijn overlijden plaatsvond.

Rousseeu schreef uitvoerige gedenkschriften (bewaard in het Letterenhuis Letterenhuis
Het Letterenhuis in Antwerpen werd in 1933 opgericht en is verantwoordelijk voor het conserveren en ontsluiten van het literaire erfgoed in Vlaanderen. Het archiveert literaire nalatensch... Lees meer
) die hij echter niet wenste te publiceren, maar die bedoeld waren als hulp voor de studie van het leven en werk van Borms.

Werken

– Hoe de Vlaamschgezinden ginder achter het front denken, in: Het Vlaamsche Nieuws, 9 januari 1916.
– Vlaamsche krijgsgevangenen en Vlaanderens Politieke Zelfstandigheid, in: Het Vlaamsche Nieuws, 28 februari 1918.
– Van onze Vlaamsche krijgsgevangenen in Duitschland, in: Het Vlaamsche Nieuws, 1 oktober 1918.

Literatuur

– A. Borms, Bij een 60sten verjaardag, in: Volk en Staat, 7 november 1942.
– OSO, Cyriel Rousseeu tachtig jaar, in: ’t Pallieterke, 15 november 1962.
– G. Durnez, Mijn vriend Dr. Borms. Cyriel Rousseeu vertelt, in: De Standaard, 14 juni 1965.
– L. Verbeke, In memoriam. Cyriel Rousseeu, in: Ons Erfdeel, 12, december 1968, 187-188.
– L. Verbeke, Vlaanderen in Frankrijk: taalstrijd en Vlaamse Beweging in Frans- en Zuid- Frankrijk, 1970.
– M. Nuyttens en M. Somers, Een nieuwe kijk op Pro Westlandia, in: De Franse Nederlanden, jg. 9, 1984, pp. 45-64.
– W. Dolderer, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt (Kasseler Forschungen zur Zeitgeschichte, jg. 7, 1989).

Suggestie doorgeven

1975: Luc Verbeke / Gaston Durnez (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Wido Bourel

Databanken

Inhoudstafel