Wannyn, Jan Baptist

Persoon
Albert Goovaerts / Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Albert Goovaerts / Luc Vandeweyer (1998)

Jan B. Wannyn (1867-1949) was tijdens de Eerste Wereldoorlog betrokken bij het activisme in Brussel. Nadien gaf hij in Nederland het Vlaams-nationalistische strijdblad De Noorderklok uit. Later was hij voor de Volksunie burgemeester van Nevele en volksvertegenwoordiger.

Alternatieve naam
Jan Wannijn
Geboorte
Gent, 28 november 1867
Overlijden
Rotterdam, 26 september 1949
Leestijd: 3 minuten

Was reeds op 18-jarige leeftijd onderwijzer en werd daarna regent en leraar aan de Gentse Nijverheidsschool. Wannyn had ook een eigen Handels- en Taalinstituut, de English Club in de Savaanstraat; de gebouwen waren eigendom van zijn echtgenote, Valentine E. Stevens.

In 1888 was Wannyn medestichter van het Taalverbond Taalverbond
Lees meer
.Hij leverde wel eens bijdragen voor het Gentse socialistische dagblad Vooruit Vooruit (1884-1991)
Vooruit (1884-1991) was een Gents socialistisch dagblad waarin heel wat bijdragen verschenen van Vlaamse intellectuelen. In 1978 werd het blad een regionale editie van De Morgen, om in 19... Lees meer
maar hoorde toch voornamelijk thuis in liberaal- flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
ische kringen. Hij was een vooraanstaand lid van de Gentse Snellaertkring Snellaertkring
De Snellaertkring was een letterkundig genootschap, te Gent opgericht op 5 april 1877 door een aantal Vlaams-nationale of katholieke jongeren (onder anderen Herman de Baets, Karel Lybaer... Lees meer
.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog trad Wannyn na korte tijd toe tot de Jong-Vlaamsche Beweging Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer
en profileerde zich als zeer actief propagandist en agitator. Hij was een begaafd volksredenaar en voerde het woord op talrijke meetings. Dat deed hij ook, samen met onder meer René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
en Richard de Cneudt De Cneudt, Richard
Richard de Cneudt (1877-1959) was een onderwijzer en dichter die tijdens de Eerste Wereldoorlog mee de Raad van Vlaanderen oprichtte en binnen de Raad vooral actief was rond onderwijs. ... Lees meer
op de meeting in de Alhambra Alhambra-schouwburg
De in 1973 afgebroken Alhambraschouwburg aan de Emile Jacqmainlaan was het decor van markante episodes in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. Het theater maakte naam als vroege Vlaam... Lees meer
in Brussel Brussel
In de geschiedenis van de Vlaamse beweging speelde Brussel een unieke rol vanwege haar hoofdstedelijke functies, economische aantrekkingskracht en als symbool van verfransing, die zich v... Lees meer
op 11 november 1917, waar de Belgische regering van Le Havre vervallen werd verklaard. Wannyns agitatie concentreerde zich sterk rond de uitbouw van zijn eigen machtspositie. De uitgave van zijn Gents strijdblad De Vlaamsche Smeder De Vlaamsche Smeder
De Vlaamsche Smeder (14 april – 13 oktober 1918) was een activistisch weekblad van de Nationalistische Bond dat in Gent werd uitgegeven door Jan Wannyn. Het was een radicaal anti-Belgisch... Lees meer
(vanaf april 1918) ondersteunde zijn streven. Hij stichtte ook een Nationalistische Bond Nationalistische Bond
Lees meer
die, onder zijn persoonlijke leiding, in juni 1918 meer dan 4000 leden telde. Een groot deel daarvan werd aangelokt door zijn omvangrijk dienstbetoon. De opbouw van die machtspositie in het Gentse activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
– die mede tot doel had zoveel mogelijk subsidies naar hem toe te draineren – lokte bittere reacties uit en hij kwam in botsing met vele andere activisten. Een belangrijke groep van zijn tegenstanders zou zich groeperen in de Vlaamsch-Nationale Partij Vlaamsch-Nationale Partij (1918)
De Vlaamsch-Nationale Partij (1918) uit Gent ontstond uit onvrede tegen het radicale Jong-Vlaanderen. Ze verdedigde als enige organisatie uit het activisme het Groot-Nederlandse ideaal.... Lees meer
.

Na de Duitse nederlaag week Wannyn met zijn gezin uit naar Nederland. Hij werd bij verstek ter dood veroordeeld. De goederen van het gezin werden verbeurd verklaard als gevolg van het financiële gewin dat hij boekte als activist. In Nederland was Wannyn eerst correspondent bij een scheepswerf te Millingen (Nijmegen), daarna leraar Franse, Duitse en Engelse handelscorrespondentie aan het Pontinstituut te Rotterdam. Daar was hij medestichter van de kring Flandria Flandria (Rotterdam)
Lees meer
(28 augustus 1920) tot onderlinge steun aan uitgeweken activisten. Van Nederland uit financierde hij mede de oprichting van het radicale Vlaams-nationale strijdblad De Noorderklok De Noorderklok
Vlaamsch Nationaal Strijdblad, weekblad uitgegeven te Kapellen (Antwerpen) van 1926 tot 1933. Lees meer
. Te Aken werd op 13 september 1931 op zijn initiatief een vergadering van oud-activisten belegd om een nieuwe actie voor amnestie Amnestie
Lees meer
te stimuleren. Daar stak hij de komende jaren veel energie in. Wannyn wilde een volkomen rehabilitatie en vergoeding van alle geleden materiële verliezen. Hij zou zich ook laten gebruiken door Vlaamse nationaal-socialisten als Paul Vrijdaghs Vrijdaghs, Paul
Limburger Paul Vrijdaghs (1886-1945) was tijdens WOI lid van de Raad van Vlaanderen. Na de oorlog vluchtte hij naar Nederland. Daarna vestigde hij zich in Duitsland waar hij propaganda m... Lees meer
en Ward Hermans Hermans, Ward
Ward Hermans (1897-1992) was een Vlaams-nationalistische schrijver, journalist en politicus, die in de loop van het interbellum radicaliseerde in nationaalsocialistische zin. Tijdens de T... Lees meer
bij pogingen om de leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
opzij te schuiven. In radicale anti-Belgische kringen kon hij nog lange tijd op sympathie rekenen. Het gedicht Gent droeg R. de Clercq in zijn Noodhoorn op aan Wannyn. En Lieven Duvosel Duvosel, Lieven
Lieven Duvosel (1877-1956) was muziekleraar, dirigent en componist. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken bij het activisme. Lees meer
bedacht hem met zijn strijdlied De Vlaamsche Smeder.

Wannyn was de vader van Jan-Pieter (Gent 2 juni 1908), die in 1937 te Leiden en in 1938 voor de Centrale Examencommissie te Brussel zijn geneeskundediploma behaalde en daarna gemeenteraadslid, schepen en burgemeester van Nevele en Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer
-volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Gent-Eeklo werd (tot 1974).

Literatuur

– A.L. Faingnaert, Verraad of zelfverdediging?, 1933.
– M. van de Velde, Geschiedenis van de Jong Vlaamsche Beweging, 1941.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.

Suggestie doorgeven

1975: Albert Goovaerts (pdf)

1998: Albert Goovaerts / Luc Vandeweyer

2023: Albert Goovaerts / Luc Vandeweyer

Databanken

Inhoudstafel