Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen

De idee van een arbeidsdienst waarbij jongeren werden ingeschakeld in werken van openbaar nut ontstond in de jaren 1920 en 1930 in een aantal West-Europese landen, in de Sovjet-Unie en in de Verenigde Staten. In Duitsland maakte men na de machtsovername door de nationaal-socialisten in 1933 een dienstperiode in de Reichsarbeitsdienst (RAD) voor jonge mannen en vrouwen verplicht. Deze dienst stond na 1940 in de door de Duitsers bezette landen model voor een aantal organisaties die met minder of meer steun van de bezettende overheid en de RAD totstandkwamen.

In België werden spoedig na de wapenstilstand in 1940 pogingen ondernomen. Een aantal uit krijgsgevangenschap ontslagen officieren probeerde een Nationale Arbeidsdienst (NAD) op te richten. Er werd een beroep gedaan op de secretarissen-generaal en het Commissariaat Generaal voor 's Lands Wederopbouw, dat een Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen
Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV) was een organisatie tijdens de Tweede Wereldoorlog van jonge mannen en vrouwen die vrijwillige arbeid verrichtten voornamelijk door het ... Lees meer (VAVV) en een Service National du Travail voor Franstalig België oprichtte. Aanvankelijk waren deze organisaties gericht op jonge mannen van 18+ waarvoor men in een tijdelijke vervanging van de dienstplicht in het Belgische leger wilde voorzien. Tot leider van de VAVV werd Renaat van Thillo Van Thillo, Renaat
Renaat van Thillo (1901-1981) was tijdens de Tweede Wereldoorlog de leider van de Vrijwillige Arbeidsdienst voor Vlaanderen (VAVV) en van haar opvolger, de Vlaamse Arbeidsdienst (VAD). ... Lees meer benoemd. Het hoofdkwartier was in Antwerpen gevestigd. Op 30 januari 1941 werd het eerste kamp geopend. Later dat jaar werden nog een tiental andere kampen geopend. Op 1 oktober 1941 werd een afdeling Vrouwelijke Jeugd in de VAVV opgericht, die weldra over verscheidene kampen beschikte. Een hoogtepunt van de  VAVV-activiteit was het werkkamp Nieuw Westland in Zandvliet, waar tussen april en augustus 1942 een dijk werd aangelegd.

In de collaboratie

De VAVV baadde van meet af aan in een Nieuwe Orde-sfeer. Er traden voornamelijk jongeren toe van collaborerende organisaties. Hierdoor geraakte de VAVV betrokken in het politieke getouwtrek. Aanvankelijk kon het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer (Verdinaso) zijn invloed doen gelden. De opleidingsschool in Brecht droeg de naam van de Dinaso-leider Joris van Severen Van Severen, Joris
Joris van Severen (1894-1940) is vooral bekend als de oprichter en leider van het fascistisch geïnspireerde Verdinaso (Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen). Medio jaren 1930 verru... Lees meer . Het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) probeerde zijn greep te vergroten en kon daarbij rekenen op secretaris-generaal Gerard Romsée Romsée, Gerard
Lees meer onder wiens bevoegdheid de VAVV viel. Medio 1942 werden besprekingen gevoerd tussen Van Thillo, het departement van Romsée, het VNV en leiders van de Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen Nationaal-Socialistische Jeugd Vlaanderen
Lees meer (NSJV) die tot een toenadering leidden. Het VNV en de NSJV begonnen een werfcampagne waardoor heel wat VNV'ers in het VAVV-kader kwamen. Maar Van Thillo hield het VNV op afstand en voer een onafhankelijke koers. Hij werd gesteund door de RAD en de SS die de VAVV als een instrument zagen tot het instellen van een algemene verplichte arbeidsdienst. Van Thillo trok de kaart van de SS en de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer (DeVlag). VNV-gezinde VAVV'ers protesteerden, terwijl ook Nederland Eén! er aanhang had. Romsée probeerde tevergeefs zijn invloed te laten gelden. Het gevolg van de openlijke machtsstrijd was dat de werving stokte. Ze werd slechts in beperkte mate en tijdelijk in de hand gewerkt door maatregelen als die waarbij universiteitsstudenten, die van maart 1943 af door de verplichte tewerkstelling in Duitsland waren getroffen, daaraan konden ontkomen door zich te verbinden tot twee dienstperioden van 6 maanden.

Afloop

De krachtmeting tussen Van Thillo en Romsée eindigde toen de VAVV op 30 april 1944 bij decreet van het Comité der Secretarissen-Generaal werd ontbonden en hervormd in een vereniging zonder winstoogmerk, die in feite afhing van de RAD. Een deel van het VAVV-kader nam ontslag. In september 1944 week Van Thillo met wat van de VAVV was overgebleven naar Duitsland uit. Daar kondigde de Vlaamsche Landsleiding Vlaamsche Landsleiding
Lees meer waarin Van Thillo werd opgenomen als arbeidsdienstleider, een arbeidsdienstplicht af voor de jaarklassen 1924-1927. Na de bevrijding werden leden van de VAVV vervolgd wegens collaboratie.