Vlaemsche Broeders van Limburg
De Vlaemsche Broeders van Limburg was een Limburgs katholiek letterkundig genootschap (1858-1869).
Het ’taelminnend’ genootschap de Vlaemsche Broeders van Limburg werd in 1858 in Hasselt opgericht en droeg de zinspreuk Concordia et Labore (zie Limburg Limburg
Lees meer ). Hoewel het weekblad De Onafhankelyke reeds op 18 januari 1855 opriep om in Hasselt een Vlaams genootschap op te richten, vond de eerste vergadering van de Vlaemsche Broeders pas op 27 juni 1858 plaats. De stichters van het genootschap waren: J. Ceysens, uitgever van De Onafhankelyke; F. Ceysens, notaris te Beringen; P.F. Milis, eigenaar te Hasselt; Jan-Baptist de Grove, pastoor te Halen; W. Michiels, ontvanger te Halen; L. Vangansen, leraar te Beringen en G. Vanwest-Ulens, handelaar te Sint-Truiden.
In 1862 telde de vereniging 45 werkende leden, meestal uit Midden- en Zuid-Limburg afkomstig, en talrijke ereleden onder wie Philip M. Blommaert Blommaert, Philip M.
Lees meer , Jan-Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer , Prudens van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer , Hippoliet van Peene Van Peene, Hippoliet
Hippoliet van Peene (1811-1864) was een huisarts en toneelauteur. Hij schreef de tekst voor De Vlaamse Leeuw, dat later het Vlaamse volkslied zou worden. Met zijn vele oorsponkelijk theat... Lees meer , Frans de Potter De Potter, Frans
Frans de Potter (1834-1904) was historicus en letterkundige. Hij stond aan de wieg van twee belangrijke instituten: het Davidsfonds en de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letter... Lees meer , Pieter Ecrevisse Ecrevisse, Pieter
Pieter Ecrevisse (1804-1879) was een liberale onderwijzer, politicus, jurist en auteur. Lees meer , Ferdinand A. Snellaert Snellaert, Ferdinand A.
Ferdinand Augustijn Snellaert (1809-1872) was een arts, filoloog, letterkundige en leidende figuur in de Vlaamse beweging. Lees meer , Jacob F. Heremans Heremans, Jacob
Lees meer en Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer en enkele ‘aenmoedigende leden’.
Doelstelling en werking
De vereniging had een katholiek profiel en zocht aansluiting bij de lezers van het inmiddels verdwenen tijdschrift Hekel en Luim. Desondanks wilde men zich toch buiten alle partijpolitiek houden. De vereniging stond open voor alle Vlaamsvoelende Limburg Limburg
Lees meer ers. Zij stelde zich ten doel de Vlaamse beweging, die voor haar vaderlands en grondwettelijk was, te dienen door de Vlaamse letterkunde actief te beoefenen en de rechten van de moedertaal in het rechtswezen, het onderwijs en de openbare besturen te verdedigen.
Volgens het huishoudelijk reglement moesten de leden jaarlijks een stuk van eigen vinding of een vertaling tijdens een van de zes vergaderingen voorlezen. Deze werden beurtelings in Hasselt en in Sint-Truiden gehouden. In zijn officieuze spreekbuis, De Onafhankelyke, klaagde de vereniging de ongelijkheid onder de Belgen, het franskiljonisme en de zedenverbastering aan. Om dit tegen te gaan nam zij zich, gedurende de eerste jaren, voor in heel de provincie Limburg Vlaamse genootschappen en leeskringen op te richten en zo een drukkingsgroep te vormen. De Halense Nicolaïkring Nicolaïkring
De Nicolaïkring (1854-1900) werd in Halen opgericht als eerste Limburgse Nederlandstalige letterkundige vereniging buiten het onderwijs. Lees meer diende daarbij ongetwijfeld als voorbeeld. Deze opzet mislukte echter.
Op het vlak van taalpolitiek nam het genootschap verschillende, maar steeds zeer gematigde initiatieven. Bij de viering van de leden van de Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer (1859) in Brussel was een afvaardiging van de Vlaemsche Broeders aanwezig. Datzelfde jaar werd ridder Guillaume J. de Corswarem De Corswarem, Guillaume
Ridder J. de Corswarem (1799-1884) was een Limburgse politicus en volksvertegenwoordiger, die opkwam voor de rechten van Nederlandstaligen die openbare functies wilden uitoefenen. Hij was... Lees meer , ex-volksvertegenwoordiger gehuldigd wegens zijn rol in de Grievencommissie en tot erevoorzitter uitgeroepen. Van oktober 1859 tot maart 1861 nam hij zelfs het voorzitterschap waar, om daarna terug erevoorzitter te worden.
Einde van het genootschap
In 1862 verscheen bij J. Ceysens de bundel Geschiedkundige Verscheidenheden met de teksten van enkele lezingen. Deze publicatie was bedoeld als een eerste jaarboek van het genootschap maar kende geen vervolg. Niet lang nadien, ten laatste rond 1868-1869, werden de activiteiten van het genootschap gestaakt. De naam 'Vlaamsche broeders' bleef echter gedurende decennia een gangbaar synoniem van flamingant.
Literatuur
– Reglement van het letterkundig genootschap De Vlaemsche Broeders van Limburg (Concordia et labore), 1861.
– P. Bellefroid, Limbursche tijdschriften en dialecten, in Verslagen en mededeelingen van de KVATL, 1906, pp. 8-9.
– M. de Vroede, De Belgisch-Limburgse pers van 1830 tot 1860, 1962.
– R. van Laere, Geschiedkundige verscheidenheden ... De Vlaemsche Broeders (Hasselt 1862) en Letteroefeningen Utile Dulci (Sint-Truiden 1852-1893), 1986.
– F. van Vinckenroye, De Vlaamse Broeders van Limburg, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 50, nr. 1-2, 1991, pp. 1-6 en 65-81.