Vlaamsch Verweer

Organisatie
Jan Creve (2023, aanvulling), Jan Creve (1998)

Vlaamsch (Nationaal) Verweer was een Vlaams-nationale militantengroep (1929-1933), die werd opgericht in de schoot van het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond en in 1933 opging in de militie van het Vlaamsch Nationaal Verbond, waarop ze een jaar later werd ontbonden.

Alternatieve naam
Vlaams Verweer
Oprichting
1929
Stopzetting
1933
Leestijd: 2 minuten

In mei 1928 kwam op initiatief van Jan van Hoogten Van Hoogten, Jan
Jan van Hoogten (1900-1994) was actief in de Frontpartij en het VNV. Ook richtte hij het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond op. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de colla... Lees meer
het  (Algemeen) Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond
Het Algemeen Vlaamsch Nationaal Jeugdverbond (AVNJ) was een Vlaams-nationalistische jeugdbeweging en militie ontstaan in 1928. Van 1934 tot 1941 was het de jeugdbeweging van het Vlaamsch ... Lees meer
 (AVNJ) tot stand als een overkoepeling van de verschillende Vlaamsche Wachten in de provincie Antwerpen. In juli 1929 kwam het tot een landelijke bundeling van de Wachten en werd ook een ‘departement defensie’ opgericht dat bekend kwam te staan onder de naam Vlaamsch (Nationaal) Verweer. Het Vlaamsch Verweer stond rechtstreeks onder leiding van het Jeugdverbond en rekruteerde zijn militanten uit de verschillende Vlaamsche Wachten. De leden van het Verweer waren gewapend met een stok, traden op onder commando en droegen een zwarte flat. Later werden daar een grijs hemd en rijbroek aan toegevoegd. De voornaamste taak van de militanten bestond erin de betogingen van Vlaams-nationalisten te beschermen. Leden van het Verweer stonden ook in voor de bescherming van August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, maar zij lokten ook vaak incidenten uit met franskiljonse tegenstanders of met de ordediensten.

De groep was aanvankelijk een louter Antwerps initiatief en telde niet meer dan enkele tientallen leden. Later ontstonden er ook buiten Antwerpen groepen die de naam Vlaamsch Verweer aannamen en onder het AVNJ ressorteerden. Door hun geüniformeerd optreden en militair karakter kregen zij ook in de eigen Vlaams-nationalistische kringen – onder meer van het  Verbond der Vlaamse Oud-strijders Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer
 (VOS) – heel wat tegenkanting.

Al in het voorjaar van 1930 ontstonden er moeilijkheden binnen het AVNJ en het Vlaamsch Verweer Antwerpen. Jef Missoorten Missoorten, Jef
Jef Missoorten (1897-1964) was oprichter en leider van de Antwerpse Vlaamsche Militie die zich in november 1931 aansloot bij de Dinaso-Militie. Vanaf 1932 leidde hij de Dinaso-Militie maa... Lees meer
 en  Bert Meuris Meuris, Bert
Bert Meuris (1911-?) was leider van de geheime Militaire Organisatie (MO) van het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) en een belangrijke vertrouwenspersoon van leider Staf De Clercq. Lees meer
werden door voorzitter Jan van Hoogten uitgesloten, waarna door Missoorten de  Vlaamsche Militie Vlaamsche Militie
Lees meer
werd opgericht. Eind 1931 trad de Vlaamsche Militie toe tot het Verdinaso, terwijl het Vlaamsch Verweer, als onderdeel van het AVNJ, een onafhankelijkekoers bleef varen. In Antwerpen bleef Van Hoogten leider. Herman van Ooteghem Van Ooteghem, Herman
Herman van Ooteghem (1899-1962) was een Vlaamse architect. Tijdens de Tweede Wereldoorlog stapte hij in de actieve collaboratie. Hij trad toe tot de leiding van de Dietsche Militie – Zwar... Lees meer
werd algemeen leider.

Met het ontstaan van het  Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
 (VNV) in oktober 1933 stelde het Vlaamsch Verweer zich aanvankelijk afwachtend op. De groep werd geïntegreerd als de militie van het VNV, maar diende als gevolg van de wet op de private milities (29 juli 1934) te worden ontbonden. De meeste leden kwamen daarna terecht in de  Grijze Brigade / Werfbrigade Werfbrigade
Werfbrigade (1937-1940) was een militantenorganisatie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), ontstaan uit de Grijze Brigade (1936) en in juli 1940 opgegaan in de Zwarte Brigade van het... Lees meer
.

Literatuur

— J. Creve, Recht en Trouw. De Geschiedenis van het Verdinaso en zijn milities, 1987.
— B. de Wever, Greep naar de macht. Vlaams-nationalisme en Nieuwe Orde. Het VNV 1933-1945, 1994.
— J. Creve, Jef Missoorten, de Vlaamse Militie en het Verdinaso, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 57, 1998, nr. 1, pp. 29-43.

Suggestie doorgeven

1998: Jan Creve

2023: Jan Creve

Inhoudstafel