Vlaams Nationale Landdagen

Ontstaan en ontwikkeling tot 1934

Reeds in de 19de eeuw bestond in de Vlaamse beweging een landdagbeweging Landdagbeweging
De Landdagbeweging, die zich ontwikkelde vanaf de vroege jaren 1860, vormde tot aan de Eerste Wereldoorlog de aanzet tot een reeks al dan niet succesvolle initiatieven tot samenwerking va... Lees meer . Tijdens de Eerste Wereldoorlog werd op 4 februari 1917 een Vlaamsche Landdag georganiseerd waarop de activistische Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer werd gesticht ( activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer ).

De eerste Vlaams-nationale landdag werd in 1920 georganiseerd in Kester (Pajottenland) door Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carrière begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer , een van de eerste verkozenen van de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer . Het initiatief werd jaarlijks herhaald. Het waren bonte, kermisachtige bijeenkomsten in de open lucht met als hoofdbrok verscheidene redevoeringen van Vlaams-nationalistische tenoren. Toen de Frontpartij van 1925 af begon te verbrokkelen in regionale partijtjes, waren de landdagen een bindteken. Organisator De Clercq bouwde er zijn imago van verzoener mee op. Toen in 1933 de landdag niet doorging was dit een teken van de diepe malaise waarin het partijpolitieke Vlaams-nationalisme verkeerde, onder meer als gevolg van de stichting van het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen
Het Verbond van Dietsche Nationaal Solidaristen (Verdinaso) (1931-1941) was een fascistisch geïnspireerde beweging onder leiding van Joris van Severen, die een staats- en maatschappijherv... Lees meer (Verdinaso) dat van 1932 af zijn eigen landdagen organiseerde. Toen De Clercq in oktober leider werd van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV) werden de landdagen jaarlijkse bijenkomsten van het VNV.

VNV-Landdagen

De landdag van 1934 verliep nog in de stijl van vroeger. De landdag van 1935 was de eerste officiële landdag van het VNV. De stijl veranderde in een martiale bijeenkomst, typisch voor de politieke vormentaal van de jaren 1930. De symboliek, de regie en de retoriek van de VNV-landdagen stonden in het teken van een partij die onder het motto één volk (het Groot-Nederlandse), één rijk (Dietsland), één partij (het VNV als staatsdragende macht) naar de nieuw geordende autoritaire Dietsche Volksstaat marcheerde. De prominente aanwezigheid van de geüniformeerde leden van de Werfbrigade Werfbrigade
Werfbrigade (1937-1940) was een militantenorganisatie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV), ontstaan uit de Grijze Brigade (1936) en in juli 1940 opgegaan in de Zwarte Brigade van het... Lees meer die als 'politieke soldaten' werden bestempeld had een ideologische betekenis. Het hoogtepunt van de landdag was de redevoering van de 'Leider'. De Clercqs redes waren  zorgvuldig voorbereid en waren er  op gericht de evenwichten in zijn partij te bewaren. Meestal baseerde hij zich op een basistekst van Hendrik Elias Elias, Hendrik
Hendrik Elias (1902-1973) was een historicus en Vlaams-nationalistisch politicus die als leider van het Vlaamsch Nationaal Verbond collaboreerde met de Duitse bezetter tijdens de Tweede W... Lees meer , het boegbeeld van de gematigd federalistischgezinde vleugel van het VNV, die evenwel zo werd gewijzigd dat de radicale Dietsgezinde vleugel niet werd gebruuskeerd. De Clercqs landdagredes waren het voorwerp van politieke analyse binnen en buiten het VNV. De VNV-landdagen vervulden ook meer dan vroeger de rol om het imago van de partij naar buiten te dragen. Daarom werden ze van 1937 af georganiseerd in Gent en gingen ze gepaard met een optocht en allerlei nevenmanifestaties. Politieke tegenstanders probeerden tevergeefs wat zij als een bijeenkomst van de fascistische 'vijfde colonne' beschouwden te laten verbieden. In 1939 voerde de socialistische krant Vooruit systematisch campagne en kreeg daarbij de steun van een hoofdzakelijk uit academici van de Gentse Universiteit bestaand Waakzaamheidscomité van anti-fascistische intellectuelen. De VNV-pers telde steeds meer aanwezigen. In 1939 waren dat er 25.000, een cijfer dat minstens met de helft moet worden verminderd. Tijdens de bezetting grepen de landdagen om veiligheidsredenen niet plaats

Een mislukte landdag in Antwerpen in 1953

Het naoorlogse Vlaams-nationalisme knoopte in eerste instantie terug aan bij de vooroorlogse landdagtraditie. In 1953 nam Rudi Van Der Paal Van der Paal, Rudi
Rudi van der Paal (1925-2010) was in de eerste jaren na de Tweede Wereldoorlog een spilfiguur in Vlaams-nationale kringen. Hij werd later medeoprichter van de Volksunie, vastgoedmakelaar ... Lees meer het initiatief tot het organiseren van een Vlaams-nationale landdag met amnestie, federalisme en Dietsland als wervende slogans. Hij kreeg steun van de Vlaamse Concentratie Vlaamse Concentratie
De Vlaamse Concentratie was een naoorlogse Vlaams-nationale politieke partij (1949-1954) met Alex Donckerwolcke als voorzitter. Ze was voornamelijk anti-repressie. Lees meer . Normaal  had de landdag in open lucht moeten plaatsvinden, maar de eigenaar van het terrein haakte af door de aanzwellende politieke tegenstand, onder meer van oud-verzetslui en linkse organisaties. Uiteindelijk verzamelden enkele honderden deelnemers in het Antwerpse Sportpaleis waar ze belaagd werden door tegenbetogers.

VU-landdagen

In 1959 organiseerde de Brabantse gouw van de Volksunie Volksunie
Tussen 1954 en 2001 bepaalde de Volksunie (VU) als Vlaams-nationalistische partij mee de politieke evolutie in België, van unitaire staat tot federaal koninkrijk. Ze groeide uit tot de tw... Lees meer onder impuls van Daniël Deconinck Deconinck, Daniël
Daniël Deconinck (1921-2004) was een Vlaamsgezind politicus. Zijn poging om van de Volksunie een brede sociaal-flamingantische beweging te maken leidde in 1965 tot een breuk met de partij... Lees meer een landdag in Sint-Kwintens-Lennik met een duizendtal deelnemers. De nationale VU-leiding steunde het initiatief niet, maar draaide bij door het relatieve succes. De VU organiseerde de Vlaams-federale landdagen die van 1960 tot 1963 doorgingen in Vlaams-Brabant  met duizenden deelnemers. De laatste landdag stond in het teken van het sociaal-flamingantisme. Dat zorgde voor spanningen. Met het ontslag van Deconinck uit de VU eindigden de VU-landdagen.

Rechts-radicale landdagen

Van 1973 tot 1975 organiseerde Were Di Were Di
Were Di vzw was een radicaal Vlaams-nationalistische actiegroep die vooral met haar tijdschrift Dietsland Europa het rechts-nationalistische gedachtengoed verspreidde in de jaren 1960 tot... Lees meer en andere rechts-radicale Vlaams-nationalisten Vlaams-nationale landdagen in Schepdaal, Borgerhout en Gent waar vooral kritiek te horen was op de VU en gedreigd werd met de vorming van een nieuwe partij. Onder meer Karel Dillen Dillen, Karel
Karel Dillen (1925-2007) was, na een aanloop als radicaal Vlaams-nationalistisch spreker en publicist, de oprichter en eerste volksvertegenwoordiger van het Vlaams Blok. Hij zetelde in de... Lees meer voerde er het woord.