Vaderlandsliefde

Organisatie
Luc Vandeweyer (2023, ongewijzigd), Luc Vandeweyer (1998)

Vaderlandsliefde (1840-1843) was een Brusselse vereniging die tijdens de spellingsoorlog ijverde voor de spelling van de Taelcommissie. Ze gaf het tijdschrift Waeren Belg uit.

Alternatieve naam
Maetschappij van Vlaemsche Tael- en Letterkunde Vaderlandsliefde
Maatschappij van Vlaamse Taal- en Letterkunde Vaderlandsliefde
Brusselsche Maetschappy Vaderlandsliefde
Brusselse Maatschappij Vaderlandsliefde
Oprichting
18 januari 1840
Stopzetting
1843
Leestijd: 2 minuten

Courante benaming van de Maetschappij van Vlaemsche Tael- en Letterkunde "Vaderlandsliefde", (in het Frans Société Amour de la Patrie), Brusselse vereniging van Vlaamse taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
particularisten, die tijdens de spellingoorlog Spellingoorlog
Spellingoorlog verwijst naar de spellingstrijd van 1839 tot 1844 tussen voor- en tegenstanders van de zogenaamde Commissiespelling, die een aanpassing van het Nederlands in Vlaanderen aan... Lees meer
van 1839-1844 tegen de 'verhollandste' spelling van de Taelcommissie ( Jan F. Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer
, Jan H. Bormans Bormans, Jan-Hendrik
Jan-Hendrik Bormans (1801-1878) was hoogleraar in de letterkunde. Hij was een promotor van de eengemaakte spelling in Vlaanderen en rapporteur van de Spellingcommissie (1836-1841). ... Lees meer
) en vóór de Brabantse accentspelling ( Jan des Roches Des Roches, Jan
Jan des Roches (1735-1787) was tijdens de Oostenrijkse tijd betrokken bij de organisatie van het onderwijs. Hij is vooral bekend als auteur van een Nederduitse spraakkunst waarin hij de A... Lees meer
) ijverde.

Zij werd op 18 januari 1840 door Pieter Behaegel Behaegel, Pieter
Pieter Behaegel (1783-1857) publiceerde over taalkunde en over pedagogische onderwerpen. Tijdens de spellingoorlog na 1830 stelde hij dat Nederlands en Vlaams voortaan twee aparte talen w... Lees meer
, die voorzitter werd, en Frans Boon Boon, Frans
Frans Boon (1791-1852) legde zich toe op de studie van de grammatica en de Vlaamse literatuur. Boon raakte ook verwikkeld in de  polemieken van de spellingoorlog. Met zijn taalpedagogisc... Lees meer
, die secretaris werd, opgericht met het doel het "nationael taelgebruyk (...) tegen de aenvallen der overdreévene voorstanders van het hollandsch te verdedigen". De maatschappij, waarvan de leden "vaderlander" werden genoemd, hield haar bijeenkomsten in het Brusselse stadhuis. Latere bestuursleden waren L. Slosse (ondervoorzitter januari 1841), L. van de Weyer (arrondissementscommissaris van Brussel, erevoorzitter januari 1842), M. Peeters (vrederechter te Brussel, voorzitter januari 1842) en F.V. Goethals (stadsbibliothecaris van Brussel, voorzitter augustus 1842). Als leden zijn onder meer terug te vinden: Joos L.M. Somers en C.T. le Bon, de flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
ische burgemeester van Geel. De vereniging gaf het tijdschrift Waeren Belg uit, waarvan de eerste twee afleveringen (1840-1841) door Behaegel werden gevuld. Aflevering I (1840, 3-76) is het door Behaegel en Boon ondertekende spellingmanifest van Vaderlandsliefde van 15 oktober 1840, onder de titel "Verklaeringsschrift". Daarin werden de taal- en spelregels van de Taelcommissie veroordeeld en de spelling-Des Roches aangeprezen. Men kan er onder andere lezen, dat "Vlaemsch" en "Hollandsch" twee verschillende talen zijn en dat het Hollands strijdig is met de Vlaamse volksaard, het geloof en de goede zeden. Het manifest lokte scherpe antwoorden uit van de taalcommissieleden Willems en vooral van Jan-Baptist David David, Jan-Baptist
Jan-Baptist David (1801-1866) was een katholiek priester, en vanaf 1834 hoogleraar nationale taal, letterkunde en geschiedenis aan de Katholieke Universiteit in Mechelen en Leuven. Hij sp... Lees meer
. Er verscheen nog een derde (en laatste) aflevering van Waeren Belg in 1842 in het Nederlands én het Frans "ter verdediging onzer beyde taelen".

Op 22 juli 1842 bood de Société Amour de la Patrie de koning een Frans verzoekschrift aan tegen de invoering van de commissiespelling. Een protestbrief van gelijke strekking werd op 8 augustus 1842 door voorzitter Goethals aan de minister van binnenlandse zaken gezonden. Vaderlandsliefde en Waeren Belg verdwenen in 1843 van het toneel. Het was de uiting van Vlamingen die meenden dat het uit Belgisch-patriottische overtuiging fout was de spelling van de in Vlaanderen te gebruiken Nederlandse taal met de oude vijand Nederland af te spreken.

Literatuur

– E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.

Suggestie doorgeven

1975: Walter Couvreur (pdf)

1998: Luc Vandeweyer

2023: Luc Vandeweyer

Inhoudstafel