Boon, Frans

Persoon
Sam Van Clemen (2023, aanvulling), René Haeseryn (1998, aanvulling)

Frans Boon (1791-1852) legde zich toe op de studie van de grammatica en de Vlaamse literatuur. Boon raakte ook verwikkeld in de  polemieken van de spellingoorlog. Met zijn taalpedagogische werken legde hij mee de basis voor het Nederlandstalig onderwijs.

Pseudoniem
X.F. Vaderlander
Alternatieve naam
Frans Bôn
Geboorte
Dendermonde, 29 oktober 1791
Overlijden
Brussel, 28 augustus 1852
Leestijd: 2 minuten

Frans Boon deed filologische studies in Parijs en richtte in Antwerpen een kostschool op, waar hij zich vooral toelegde op de studie van de grammatica en de Vlaamse literatuur. In 1831 ging Boon als leraar Nederlands naar het atheneum van Brussel en vervulde wegens zijn kennis van moderne talen de functies van beëdigd vertaler bij de rechtbanken van eerste aanleg in Brussel en in Antwerpen.

Boon was een hardnekkige voorstander van het op het einde van de 18de eeuw ontworpen spellingsysteem van Jan des Roches Des Roches, Jan
Jan des Roches (1735-1787) was tijdens de Oostenrijkse tijd betrokken bij de organisatie van het onderwijs. Hij is vooral bekend als auteur van een Nederduitse spraakkunst waarin hij de A... Lees meer
en Jan Terbruggen Terbruggen, Jan A.
De Antwerpse onderwijzer Jan Terbruggen (1755-1819) ontwierp een accentspelling en een spraakkunst van het Nederlands, die tot 1844 werden gebruikt in de provincie Antwerpen. Lees meer
, dat volgens hem de taaleenheid van de Zuidelijke Nederlanden ten goede zou komen (zie Taal Taal
De ontwikkeling van het Nederlands vormde tot diep in de 20ste eeuw een fundamenteel aandachtspunt in de Vlaamse beweging. De wijze waarop het geschreven en gesproken Nederlands gehanteer... Lees meer
). Hij raakte daardoor verwikkeld in onuitputtelijke polemieken die de spellingoorlog Spellingoorlog
Spellingoorlog verwijst naar de spellingstrijd van 1839 tot 1844 tussen voor- en tegenstanders van de zogenaamde Commissiespelling, die een aanpassing van het Nederlands in Vlaanderen aan... Lees meer
vier jaar lang karakteriseerden. Zowel Prudens Van Duyse Van Duyse, Prudens
Lees meer
als Jan Frans Willems Willems, Jan Frans
Jan Frans Willems (1793-1846), de “vader van de Vlaamse beweging”, was dichter, polemist, filoloog, tekstediteur en initiatiefnemer of lid van tal van academies en genootschappen in binne... Lees meer
– beiden voorstander van de zogenaamde commissiespelling – haalden zwaar naar hem uit.

Samen met Leo de Foere De Foere, Leo
De Brugse priester Leo de Foere (1787-1851) was leraar en vanaf 1815 de drijvende kracht achter het traditionalistische opinieblad Le Spectateur Belge. Hij was lid van het Nationaal Congr... Lees meer
was Boon overtuigd dat een aanpassing van de spelling in Hollandse zin een aanhechting van België bij Nederland tot gevolg zou hebben. Soms anoniem of onder het pseudoniem van X.F. Vaderlander zette hij zijn ideeën uiteen in tal van werken. Boon was een van de eersten die een leerboek Nederlands voor Franstaligen schreef (Grammaire pour apprendre le flamand adopté par l'Athénée royal, les écoles communales de la capitale..., 1839).

In oktober 1840 stichtte hij met Pieter Behaegel Behaegel, Pieter
Pieter Behaegel (1783-1857) publiceerde over taalkunde en over pedagogische onderwerpen. Tijdens de spellingoorlog na 1830 stelde hij dat Nederlands en Vlaams voortaan twee aparte talen w... Lees meer
de vereniging Vaderlandsliefde Vaderlandsliefde
Vaderlandsliefde (1840-1843) was een Brusselse vereniging die tijdens de spellingsoorlog ijverde voor de spelling van de Taelcommissie. Ze gaf het tijdschrift Waeren Belg uit. Lees meer
. Zij publiceerden samen een Verklaerschrift waarin gepleit werd voor de 'Vlaamse' taal als uitdrukking van het onderscheid tussen de Vlaamse en de Hollandse natie, elk met eigen zedelijke en godsdienstige gebruiken. Toen de nieuwe spelling ingevoerd werd, weigerde Boon deze te gebruiken. Met zijn taalpedagogische werken legde hij mee de basis voor het onderricht van het Nederlands in het Belgische onderwijs.

Werken

Vlaemsche tael ... Verhaelen, tafereelen, beschrijvingen, vergelijkingen, etc., 1844.
Vlaemsche spraekkunst volgens het belgisch taelstelsel, door eenige oefeningen van spraekkundige ontleding gevolgd..., 1844.
Vlaemschen Pantheon ten gebruike der kollegïen en schoolen Gewijde geschiedenis, 1844.
L'interprète polyglotte, ouvrage démontrant avec clarté et précision et d'après les meilleurs philoloques modernes l'analogie existant entre le flamand, l'allemand et l'anglais, 1848.

Literatuur

— J. de Saint-Genois, Bon, François, in: BN, 1868, dl. II, kol. 671-672.
— E. Gubin, Bôn, François, in: NBW, 1979, dl. 8, pp. 69-73.
— H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, 1963, dl. 2.
— E. Gubin, Bruxelles au XIXe siècle: berceau d'un flamingantisme démocratique (1840-1873), 1979.
— L. Stynen, Jan Frans Willems, 2012.

Suggestie doorgeven

1973: René Haeseryn (pdf)

1998: René Haeseryn (pdf)

2023: Sam Van Clemen

Databanken

Inhoudstafel