't Getrouwe Maldeghem

Publicatie
Bruno De Wever (2023, tekstredactie), Bruno De Wever (1998)

't Getrouwe Maldeghem (1888-1944) was een Vlaamsgezind weekblad in het Meetjesland, gesticht door Victor de Lille die hoofdredacteur was tot 1932 toen zijn zoon Jozef hem opvolgde. Het blad kwam in Vlaams-nationalistisch vaarwater en tijdens de Tweede Wereldoorlog in de collaboratie terecht.

Volledige titel
't Getrouwe Maldeghem : Katholiek volksblad van het Meetjesland
Alternatieve titel
't Getrouwe Maldeghem : Het meest verspreide weekblad in Vlaanderen
Periode
29 juli 1888 -
3 september 1944
Leestijd: 3 minuten

Victor de Lille De Lille, Victor
Victor de Lille (1863-1940) was stichter, uitgever en hoofdredacteur van ’t Getrouwe Maldeghem, waarmee hij ijverde voor de vernederlandsing van Vlaanderen. Hij was literair auteur en uit... Lees meer
was stichter, hoofdredacteur, uitgever en vanaf 1891 drukker van ’t Getrouwe Maldeghem.De Lille's vijf zonen en zijn vrouw Octavie de Zutter werkten aan het blad mee. De laatste zorgde achter de schermen voor het redactiewerk. De oudste zoon Antoon beheerde na de Eerste Wereldoorlog de drukkerij. Jozef De Lille, Jozef
Jozef de Lille (1896-1985) was een Vlaams-nationalistisch politicus en Kamerlid (1932-1940) voor de Vlaamsch Nationale Volkspartij en het Vlaamsch Nationaal Blok, de kieslijst van het Vla... Lees meer
trad voltijds als redacteur in dienst en nam op 8 januari 1932 de hoofdredactie over. Zijn broers Gabriël De Lille, Gabriël
Gabriël de Lille (1899-1995) was medewerker van ’t Getrouwe Maldeghem en stemmentrekker op de senaatslijst van het Vlaamsch Nationaal Blok in 1936 en 1939. Lees meer
, Léon De Lille, Léon
Léon de Lille (1897-1995) was een Vlaams-nationalistisch politicus en verkozene in de Senaat voor het Vlaamsch Nationaal Blok (1939-1940). Lees meer
en Eugeen De Lille, Eugeen
Eugeen de Lille (1901-1992) was een Vlaams-nationalistisch politicus in het Vlaams Nationaal Verbond (VNV). Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij partijganger van de Duits-Vlaamse Arbeid... Lees meer
zorgden geregeld voor kopij.

't Getrouwe Maldeghem evolueerde van een Vlaamsgezind katholiek over een Vlaams-nationalistisch tot een Duitsgezind Groot-Germaans blad. Het kende tot het einde van de jaren 1920 een gestaag stijgende oplage: circa 4000 in 1900, 10.000 in 1920 tot een piek van 40.000 in 1926 ten tijde van de moord van Beernem waarmee V. de Lille nationale bekendheid verwierf. Het blad werd toen in heel Vlaanderen gelezen en er waren zelfs 1500 abonnenten bij Vlaamse emigranten in de Verenigde Staten van Amerika en Canada (emigratie). Het normale verspreidingsgebied was het Meetjesland met uitlopers naar Tielt, Roeselare, het platteland rond Gent en Zeeuws- Vlaanderen.

Een Vlaams-katholiek blad

In het openingsartikel beloofde V. de Lille een katholiek weekblad voor het Meetjesland. De ondertitel luidde dan ook tot 1896: ’Katholiek Volksblad van het Meetjesland’. Het blad sloot aan bij het sociaal katholicisme. Het sympathiseerde met het daensisme Daensistische beweging
Daensistische beweging is de verzamelnaam voor een geheel van feiten, opvattingen, organisaties, personen en strijdmiddelen die tijdens de late 19de en de vroege 20ste eeuw een onderdeel... Lees meer
, maar verleende ook steun aan de katholieke arbeidersbeweging van Arthur Verhaegen Verhaegen, Arthur
Arthur Verhaegen (1847-1917) speelde een prominente rol bij de omslag die een aantal ultramontanen ca. 1886 maakte in de richting van structurele initiatieven ter emancipatie van de volks... Lees meer
en was virulent antisocialistisch. Het was tevens sterk antimilitaristisch: tegen de loting, tegen de dienstplicht, voor een vrijwilligersleger. De strijd voor taalwetten kreeg absolute prioriteit. De laatste jaren voor de Eerste Wereldoorlog stonden in het teken van de vernederlandsing van de universiteit van Gent. Het blad was ook zeer koningsgezind. Het vignet naast de titel bevatte vanaf 1907 de woorden ‘Paus en Koning, Volk en Taal, Trouw’ in het wapenschild van Maldegem. Dat vat goed de positie van het blad samen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog verscheen een Nederlandse editie waarin de politiek van Frans van Cauwelaert werd gevolgd. Het activisme werd veroordeeld bij monde van Abraham Hans Hans, Abraham
Lees meer
die tijdens de oorlog gelegenheidsmedewerker was. Van 29 november 1914 af kon het blad weer in België verschijnen, maar V. de Lille werd enkele weken later door de bezetter opgepakt.

Na de oorlog koos 't Getrouwe Maldeghem positie tussen de Frontpartij Het Vlaamsche Front
Het Vlaamsche Front was een Vlaams-nationalistische partij, die werd opgericht in 1919 en ook bekend stond onder de couranter gebruikte officieuze benaming Frontpartij. Gesticht als een ... Lees meer
en de Vlaamsgezinden in de katholieke partij en pleitte het voor verzoening tussen de twee vleugels van de Vlaamse beweging. Het optreden tegen de activisten werd veroordeeld als te streng. Voorts werd campagne gevoerd tegen het Frans-Belgisch Militair Akkoord en tegen de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer
.

Van eigenzinnigheid naar collaboratie

't Getrouwe Maldeghem was ook een politiek instrument van de De Lilles, eerst van Victor die in 1929 op een katholieke lijst in het parlement werd verkozen, later van Jozef de Lille De Lille, Jozef
Jozef de Lille (1896-1985) was een Vlaams-nationalistisch politicus en Kamerlid (1932-1940) voor de Vlaamsch Nationale Volkspartij en het Vlaamsch Nationaal Blok, de kieslijst van het Vla... Lees meer
en zijn jongere broers die mandaten verwierven als kandidaten op Vlaamsch Nationaal Blok Vlaamsch Nationaal Blok
Vlaamsch Nationaal Blok (VNB) was de benaming waaronder de Vlaams-nationalistische partij het Vlaamsch Nationaal Verbond bij de parlements- en provincieraadsverkiezingen van 1936 en de p... Lees meer
-lijsten. 't Getrouwe Maldeghem mag evenwel niet als een periodiek van het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer
(VNV) worden beschouwd. Het is de spreekbuis van de De Lilles die vaak zeer eigenzinnige standpunten innamen. Hoofdredacteur Jozef viel op met zijn radicaal antimilitaristische bijdragen en zijn pleidooi voor een verenigd Europa. Het blad steunde de Belgische neutraliteitspolitiek.

Tijdens de bezetting werd 't Getrouwe Maldeghem een collaboratieblad. Eerst werd steun verleend aan het VNV, in 1941 en 1942 stond het tussen het VNV en de Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap Duitsch-Vlaamsche Arbeidsgemeenschap
De Duitsch-Vlaamsche Arbeidersgemeenschap (DeVlag) (1935-1945) was vóór de Tweede Wereldoorlog een organisatie van Vlaamse en Duitse studenten. Tijdens de oorlog ontpopte de DeVlag zich ... Lees meer
(DeVlag) in en in 1943 werd het een DeVlag-blad, mede onder invloed van Eugeen de Lille die gewestleider voor die beweging werd. Ondanks de ondertitel (1920-1944) ’Het meest verspreide weekblad in Vlaanderen’ was het blad toen al lang het gros van zijn lezers verloren. 't Getrouwe Maldeghem verdween met de bevrijding toen de hoofdredacteurs en andere medewerkers wegens collaboratie Collaboratie
Collaboratie verwijst naar de samenwerking met de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog, in casu van het Vlaams-nationalisme en een deel van de Vlaamse beweging. Lees meer
werden vervolgd.

Literatuur

— D. de Lille, 't Getrouwe Maldeghem (1888- 1944): het weekblad van Victor De Lille, RUG, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1981.

Suggestie doorgeven

1973: Karel M. De Lille (pdf)

1998: Bruno De Wever

2023: Bruno De Wever

Databanken

Inhoudstafel