Swighenden Eede

Organisatie
Filip Boudrez (2023, aanvulling), Filip Boudrez (1998)

De Swighenden Eede was een geheim eedverbond van priesters en leken dat aan de basis lag van het flamingantische studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge.

Alternatieve naam
De Swighenden Eede
Oprichting
1880
Stopzetting
1925
Leestijd: 4 minuten

De Swighenden Eede was een geheim eedverbond van Vlaamsgezinde priesters en leken, dat omstreeks 1880 rond Hugo Verriest Verriest, Hugo
De Vlaamsgezinde en progressieve priester en letterkundige Hugo Verriest (1840-1922) was een van de belangrijkste intellectuele inspirators van de katholieke flamingantische scholieren- e... Lees meer
ontstond en tot doel had een eigen bijdrage tot de Vlaamse beweging en de studentenbeweging Studentenbeweging
Lees meer
te leveren.

De oudste teruggevonden vermeldingen van de naam ‘Swighenden Eede’ dateren uit 1881. Naast Hugo Verriest behoorden Alfons van Hee Van Hee, Alfons
Alfons Van Hee (1846 – 1903) was een Vlaamse Rooms-katholieke priester. Hij maakte deel uit van de blauwvoeterijbeweging, was leraar aan het Klein Seminarie van Roeselare en bevriend met ... Lees meer
, Amaat Vyncke Vyncke, Amaat
Amaat Vyncke (1850-1888) was een ultramontaans en Vlaamsgezind zoeaaf, priester en missionaris. Hij was mede-oprichter van de West-Vlaamse Zouavenmaatschappij, de Gilde der Westvlaamsche ... Lees meer
, Emiel Demonie Demonie, Emiel
Emiel Demonie (1846-1890) was een Vlaamse Rooms-katholieke priester en maakte deel uit van de blauwvoeterijbeweging. Hij behoorde als leraar tot de kring rond Hugo Verriest en had Albrech... Lees meer
en Karel Blancke Blancke, Karel
Karel Blancke (1849-1934) was een Vlaamsgezinde kapelaan en medewerker van De Vlaamsche Vlagge. Na de bisschoppelijke veroordeling van het Vlaams-nationalisme trok hij zich evenwel uit de... Lees meer
tot de eerste leden. Zij waren allemaal verbonden aan het Klein Seminarie van Roeselare Klein Seminarie van Roeselaere
In het Klein Seminarie van Roeselare, opgericht in 1806, liepen tal van belangrijke figuren uit de Vlaamse beweging school of gaven er les (Gezelle, Verriest, Rodenbach). In 1875 ontstond... Lees meer
. Vyncke was oud-leerling en de vier anderen waren (oud-)leraren. Verriest stond aan het hoofd en van 1886 tot 1890 was Demonie ondervoorzitter. Dat de werking geheim werd gehouden, was waarschijnlijk een voorzorgsmaatregel tegen het repressief optreden van de kerkelijke overheid tegen de ontluikende studentenbeweging. De leden waren gebonden door een zwijgplicht en van de onderlinge briefwisseling werden de plaats van afzending en de handtekening verwijderd. Hendrik Persyn Persyn, Hendrik
Hendrik Persyn (1857-1933) raakte aan het college van Tielt geïnteresseerd in de blauwvoeterij. Hij engageerde zich in verschillende tijdschriften en genootschappen, waaronder Kwaepenninc... Lees meer
schreef het lied van de Swighenden Eede. Door het geheimzinnige en gesloten karakter van het genootschap zijn we bijna uitsluitend op de hoogte van gegevens die betrekking hebben op haar uitgaven, in het bijzonder van haar studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge De Vlaamsche Vlagge (1875-1933)
De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) was een West-Vlaams scholieren- en studententijdschrift onder wisselende redactie van seminaristen, universiteitsstudenten en priester-leraars. Het ademde ... Lees meer
.

Voor de buitenwereld stond de Swighenden Eede voornamelijk bekend als de redactie- en beheerraad van het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge, maar dat was slechts één van haar activiteiten. Na het bisschoppelijk verbod voor scholieren en seminaristen om aan het tijdschrift mee te werken nam Verriest in 1877 de schulden en het beheer van het studententijdschrift over. Eind 1884 vervoegden Alfons Depla Depla, Alfons
Alfons Depla (1860-1924) was een Vlaamse arts, politicus en activist. Hij was onder meer actief in de Leuvense studentenbeweging en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog lid van de Raad van... Lees meer
, Hendrik Persyn, Aloïs Bruwier Bruwier, Aloïs
Aloïs Bruwier (1857-1939) riep in Roeselare met Albrecht Rodenbach de Blauwvoeterij in het leven. Vanaf 1876 stimuleerde hij samen met andere West-Vlamingen de Vlaamsgezinde studentenwerk... Lees meer
, Renaat Adriaens Adriaens, Renaat
Renaat Adriaens (1855-1900) bracht als leerling in Roeselare mee de Blauwvoeterij op gang. Als student geneeskunde steunde hij Rodenbachs initiatieven in de Leuvense studentenbeweging. Ad... Lees meer
en Emiel Lauwers Lauwers, Emiel
Emiel Lauwers (1858-1921) was actief in het Leuvense studentenleven. Hij werkte mee aan verschillende tijdschriften: onder andere De Vlaamsche Vlagge, Kwaepenninck en Onze Vlaamsche Wekke... Lees meer
de rangen van het genootschap. Met de komst van de nieuwe leden hadden 't Manneke uit de Mane 't Manneke uit de Mane
’t Manneke uit de Mane is een volksalmanak voor Vlaanderen die verschijnt sinds 1881. Lees meer
en De Vlaamsche Vlagge nagenoeg dezelfde redactie. De redacteurs van 't Manneke uit de Mane noemden zich de Ridders van de Roode Lancie en soms werd met deze benaming ook naar de Swighenden Eede verwezen. Verwijzend naar de boomgaard waarin af en toe werd vergaderd, noemde het genootschap zich ook wel eens de Ridders van de Groene Tente.

In 1890 werd de redactie en het beheer van De Vlaamsche Vlagge toevertrouwd aan de leken Hendrik Persyn, Alfons Depla en Edward van Robays Van Robays, Edward
Edward van Robays (1855-1906) was een Vlaamsgezinde priester die er onder meer voor ijverde om de wiskundige vaktaal in de humaniora te vernederlandsen. Lees meer
. Persyn bleef de hoofdredacteur van De Vlaamsche Vlagge. Vermoedelijk dienden zij als schild voor de geestelijken die van de Swighenden Eede deel uitmaakten. De Swighenden Eede behield het recht om in elk nummer een inleidend artikel te publiceren. Van Robays verving in 1890 Demonie en werd op zijn beurt in 1892 opgevolgd door Cyriel Delaere Delaere, Cyriel
Cyriel Delaere (1861-1917) was een Vlaams katholiek priester-leraar en schrijver. Hij steunde de Vlaamse scholieren- en studentenbeweging en trok mee de tijdschriften Biekorf en De Vlaams... Lees meer
.

In februari 1920 sloot de Swighenden Eede een akkoord met het Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond (AKVS) Algemeen Katholiek Vlaamsch Studentenverbond
Het Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond (1903-1935) was de organisatorische vormgeving van de katholieke Vlaamse studentenbeweging: een jeugdbeweging met plaatselijke bonden van ka... Lees meer
: de Swighenden Eede bleef verder meewerken aan De Vlaamsche Vlagge terwijl het studententijdschrift het orgaan van het AKVS in West- en Oost- Vlaanderen werd. Het akkoord hield slechts stand voor de twee paasnummers van 1920. Vanaf het zomernummer verscheen De Vlaamsche Vlagge opnieuw uitsluitend onder de verantwoordelijkheid van de Swighenden Eede.

Na de bisschoppelijke veroordeling van 1925 was het voor Blancke en Persyn duidelijk dat De Vlaamsche Vlagge ofwel moest ophouden te bestaan ofwel moest stoppen met Vlaams-nationalistische artikels te publiceren. De Vlaamsche Vlagge werd voor een jaar vervangen door Het Pennoen Het Pennoen (1925-1926)
Het Pennoen was een ‘oefenblad’ voor katholieke Vlaamsgezinde scholieren in West-Vlaanderen, waarvan in het schooljaar 1925-1926 3 nummers verschenen die werden beschouwd als de 51ste jaa... Lees meer
en Berten Catry Catry, Berten
Berten (Albert) Catry (1896-1941) was een Vlaams-nationalistische studentenleider tijdens het interbellum en fungeerde als beheerder van De Vlaamsche Vlagge (1875-1933) en van Jong Diets... Lees meer
volgde Persyn op als notaris van de Swighenden Eede. Op de Vlaggefeesten van 1925 in Brugge werden de drie overblijvende leden (Blancke, Bruwier en Persyn) gehuldigd.

Andere publicaties van de Swighenden Eede waren een brochure over de begrafenis van Albrecht Rodenbach (1880) Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
, Vijftig Vlaamsche Liederen (1891) en de brieven van Vyncke (1898). De Swighenden Eede lag ook mee aan de basis van het weekblad De Nieuwe Tijd (1896-1901) De Nieuwe Tijd (1896-1901)
De Nieuwe Tijd (1896-1901) was een Vlaamsgezind en christendemocratisch geïnspireerd weekblad, geleid door Hugo Verriest en Achiel Lauwers. Lees meer
.

Hoe lang de Swighenden Eede effectief bleef bestaan, is niet geweten. Vermoedelijk kwam de werking van het genootschap na het overlijden van een aantal leden geleidelijk aan stil te liggen, waarna de activiteiten volledig werden toegespitst op De Vlaamsche Vlagge.

Literatuur

– K.M. de Lille, Alfons van Hee, 1963.
– L. Vos en L. Gevers, Dat volk moet herleven. Het studententijdschrift De Vlaamsche Vlagge 1875-1933, 1976.
– R. Vanlandschoot, Hugo Verriest. Biografie, Tielt, 2014.
– J. Bogaert, Ratte Vyncke en zijn wereld, Zedelgem, 2022.

Suggestie doorgeven

1975: André Demedts (pdf)

1998: Filip Boudrez

2023: Filip Boudrez

Databanken

Inhoudstafel