Rogier, Charles

Persoon
An Rydant (2024, aanvulling), Reginald De Schryver (1998)

Charles Rogier (1800-1885) was een liberale politicus die meermaals een functie als minister of regeringsleider bekleedde. In zijn streven naar een sterke, geünificeerde en op termijn eentalige Belgische natie botste Rogier herhaaldelijk met de ontluikende Vlaamse beweging.

Volledige voornaam
Charles Latour
Alternatieve naam
Karel Rogier
Geboorte
Saint Quentin, 17 augustus 1800
Overlijden
Sint-Joost-ten-Node, 27 mei 1885
Leestijd: 5 minuten

Medestichter van België

Charles Rogier behaalde in 1826 het doctoraat in de rechten aan de Luikse rijksuniversiteit. Beïnvloed door verlichte en sociale denkers voerde hij in de Luikse pers een felle oppositie tegen de politiek van Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer
. Aan het hoofd van een groep opposanten trok hij in 1830 naar Brussel, waar hij een beslissende wending gaf aan het militaire welslagen van de Belgische Revolutie Belgische Revolutie
De Belgische Revolutie is de naam van de opstand van 1830-1831 in de zuidelijke provincies van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden van koning Willem I. De opstand leidde tot de splits... Lees meer
en daarmee een grote populariteit verwierf; Hij werd lid van het Voorlopig Bewind, zetelde in het Nationaal Congres en was van 1831 tot 1854 en van 1856 tot zijn dood volksvertegenwoordiger. In 1846 trad hij toe tot de Liberale Partij Liberale Volkspartij
De Liberale Volkspartij (Help U Zelve) werd op 26 april 1904 in Antwerpen opgericht als een zelfstandige politieke partij. Ze maakte propaganda voor radicale democratische grondbeginselen... Lees meer
. Rogier was ook verantwoordelijk voor de definitieve tekst van het Belgische volkslied, de Brabançonne.

Premier en minister in diverse regeringenAls minister van binnenlandse zaken van 1832 tot 1834 had Rogier een belangrijk aandeel in de bestuurlijke en administratieve organisatie van België. Deze was geheel Franstalig. De verfransing werd nog versterkt door de benoeming van Walen en Fransen op topposities in Vlaanderen. Rogier zelf was gedurende zeven jaar ook gouverneur van de provincie Antwerpen (1831-1832 en 1834-1840) en zetelde in tal van kabinetten.  Hij groeide in deze periode uit tot een vertrouwenspersoon van koning Leopold I van Saksen-Coburg, Leopold I
Leopold I (1790-1865) was de eerste koning der Belgen. Hij werd als prins uit het hertogelijk huis van Saksen-Coburg-Gotha in 1831 vanwege zijn uitgebreid Europees netwerk tot de Belgisch... Lees meer
en was onder meer verantwoordelijk voor het beëindigen van de tol die de Nederlanders hieven op de scheepvaart op de Schelde en het leggen van de eerste spoorlijn.

In het revolutiejaar 1848 speelde hij als Eerste Minister een cruciale rol in het voortbestaan van België België
Geen Vlaamse beweging zonder België. Het is ook onmogelijk om België te begrijpen zonder de geschiedenis van de Vlaamse beweging erbij te betrekken. Tussen het ontstaan van een culturele ... Lees meer
door de revolutionairen voor te zijn en maatregelen te laten afschaffen die het grondwettelijk recht op de vrijheid van meningsuiting beperkten, zoals het zegelrecht voor dagbladen en de wet ‘le Chapelier’. Hij verlaagde ook de kiescijns.

Rogier en de Vlaamse beweging

De eerste regering-Rogier werd geconfronteerd met de economische Economie
Dit artikel gaat over de relatie tussen economie en Vlaamse beweging. Daarmee beoogt deze tekst geen economische geschiedenis te schetsen van wat we vandaag Vlaanderen noemen. Integendee... Lees meer
crisis, die vooral de Vlaamse gewesten trof. Minister Rogier stelde voor de studie en het gebruik van de Franse taal in Vlaanderen uit te breiden, opdat Vlamingen gemakkelijker werk zouden vinden in Wallonië. Wat hij hier uit economische noodzaak bepleitte, verwachtte hij op lange termijn ook van de politieke en sociale druk: net zoals de Walen hun dialect verlieten, moesten de Vlamingen overschakelen op de Franse taal, opdat aldus een sterke staat zou kunnen ontstaan, verenigd door een Belgisch eenheidsgevoel. Deze Belgische visie (‘één staat – één volk – één taal’), kwam onvermijdelijk in conflict met de Vlaamse beweging zodra deze zich politiek manifesteerde en, uitgaande van het volksdualisme binnen de Belgische staat, eisen stelde betreffende het officieel taalgebruik in Vlaanderen.

Dit geschiedde in duidelijke termen door de Grievencommissie Vlaemsche Commissie
De Vlaemsche Commissie of Grievencommissie inventariseerde op vraag van de regering in 1856-1857 voor de eerste keer de problemen in verband met de positie van het Nederlands in België en... Lees meer
(1856-1857). Rogier verzette zich tegen de publicatie van het Verslag van de Commissie. Toen dit toch werd gepubliceerd, liet Rogier een tegenrapport verspreiden (maart 1859). De regeringsleider verweet de Commissie gebrek aan vaderlandsliefde en rechtvaardigheidszin. Hij bestempelde sommige Vlaamse eisen als ongegrond, andere als niet te verwezenlijken (vooral om financiële redenen), terwijl hij bepaalde eisen reeds ingewilligd achtte. Met dit laatste doelde hij op de steun aan de Vlaamse letterkunde, die door de regering, de koning en de provincie bijvoorbeeld werd gegeven aan Hendrik Conscience Conscience, Hendrik
Hendrik Conscience (1812-1883) was de eerste auteur die het in België aandurfde een roman in het Nederlands te schrijven en te publiceren. Zijn oeuvre van zo’n 65 romans, dat ook een bred... Lees meer
bij het schrijven van zijn Leeuw van Vlaenderen De leeuw van Vlaenderen
De leeuw van Vlaenderen (1838) is een historische roman van Hendrik Conscience over de gebeurtenissen rond de Guldensporenslag in 1302. Verschillende leuzen en symbolen uit de roman zijn ... Lees meer
. In werkelijkheid waren de subsidies echter vrij gering en dienden ze vaak een politiek doel.

Rogier heeft getracht de verschuiving van literair-taalkundige naar politieke doelstellingen in de Vlaamse beweging tegen te gaan. Hij zag ze als contraproductief en schadelijk voor de eenheid van het jonge België dat hij had helpen creëren en vormen. Daar kwam nog bij dat hij de Vlaamse beweging beschouwde als een reactionair product van de Vlaamse geestelijkheid. Hij twijfelde aan haar representativiteit en beschouwde de beweging als nadelig voor de economische en filosofische ontwikkeling van de Vlamingen zelf.

Werken

Vraegpunt van Vlaenderen. Redevoering uitgesproken door M. Rogier, minister van binnenlandsche zaken, in de zitting van 4 december 1847 by het vragen van een krediet van 500.000 franken, 1847.
– Langue flamande. Observations du Gouvernement sur le rapport de la commission chargée d'examiner les dispositions à prendre dans l'intérêt de la langue et de littérature flamande, in: Documents parlementaires. Receuil des pièces imprimées par ordre de la Chambre des Représentants, III, nr. 3 (1858-1859).

Literatuur

– E. Discailles, Charles Rogier (1800-1885), 1893-1895, 4 dln.
– L. Willems, Minister Rogier en zijn ontwerp van eene Vlaamsche Academie, in Verslagen en Mededeelingen der KVATL, (17 mei 1899), pp. 91-131.
– L. Willems, Over twee anti-Vlaamsche brieven toegeschreven aan Minister Rogier, In: Verslagen en mededelingen van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde 1902. Koninklijke Vlaamsche Academie voor Taal- en Letterkunde, Gent, 6 augustus 1902 [https://www.dbnl.org/tekst/_ver025190201_01/_ver025190201_01_0035.php, verzameld door Hans Warendorf] [geraadpleegd op 5 april 2024]
– P. Fredericq, Schets eener Geschiedenis der Vlaamsche Beweging, dl. I, 1906.
– L. Picard, Geschiedenis van de Vlaamsche en Groot- Nederlandsche Beweging, 1937, dl. I.
– H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, dln. I-II-III, 1963- 1964.
– T. Luykx, Politieke geschiedenis van België van 1789 tot heden, 1964.
– E. de Bock, Ondergang en herstel of het begin van de "Vlaamse Beweging", 1970.
– J.L. de Paepe (e.a.) (ed.), Le parlement belge 1831-1894. Données biographiques, 1996, pp. 489-490.
– R. de Mey, Charles Rogier (1800-1885) en de Vlaamse beweging. De beeldvorming herbekeken”, WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 64, 2005, nr. 4, pp. 221-236.
– I. van Dorsselaer, 1800-1885 Charles Rogier. Revolutionair, in: De Standaard, 19 april 2005.
– E. Witte, De constructie van België : 1828-1847, Leuven, 2006.
– E. Witte, A. Meynen, D. Luyten, Politieke geschiedenis van België van 1830 tot heden, 2016.

Suggestie doorgeven

1975: Mark D'hoker (pdf)

1998: Reginald De Schryver

2024: An Rydant

Databanken

Inhoudstafel