Oszwald, Robert P.
Robert P. Oszwald (1883-1945) was een Duits ambtenaar. Hij was betrokken bij de Flamenpolitik tijdens de Eerste Wereldoorlog. Ook tijdens het interbellum en het nationaalsocialistische regime was hij een bedrijvige pleitbezorger van het Vlaams-nationalisme.
Robert P. Oszwald kreeg wellicht belangstelling voor de Nederlanden door zijn huwelijk in 1910 met een Nederlandse vrouw uit Zuidlaren. Hij gebruikte haar achternaam Driessen ter Meulen af en toe als pseudoniem. Als assistent aan het Historisch Instituut van de universiteit in Leipzig hield Oszwald zich vanaf 1912 bezig met de geschiedenis van de Vlaamse beweging. In november 1913 hield hij daarover in Leipzig een voordracht die in mei 1914 als opstel verscheen in de Preussische Jahrbücher. Oszwald kwam toen al in contact met Vlaamse leden van het Algemeen-Nederlands Verbond Algemeen-Nederlands Verbond
Het Algemeen-Nederlands Verbond (ANV) werd in 1895 opgericht. Aanvankelijk behartigde het de belangen van de Nederlandse taal. Later en tot op de dag van vandaag ijvert het voor de brede ... Lees meer (ANV), onder wie de latere activist Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer Hippoliet Meert Meert, Hippoliet
Hippoliet Meert (1865-1924) was de oprichter van het Algemeen-Nederlands Verbond. Hij ijverde voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en engageerde zich tijdens de Eerste Were... Lees meer . Meert bezorgde Oszwald documentatie over de Vlaamse beweging.
Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer stuurde Oszwald op 26 augustus 1914 zijn drie maanden eerder verschenen opstel naar de pas benoemde gouverneur-generaal in België Colmar von der Goltz. Het was zijn bedoeling de Duitse autoriteiten in België op het hart te drukken dat ze rekening moesten houden met de Nederlandse taal. In juni 1915 kwam hij op eigen verzoek in dienst bij het bezettingsbestuur. Hij was tot 1916 medewerker van de perscensuur, eerst in Antwerpen en daarna in Gent. Hier verving hij drie om hun Jong-Vlaamse sympathieën ( Jong-Vlaanderen Jong-Vlaanderen (1914-1918)
Jong-Vlaanderen (1914-1918) was een in Gent opgerichte activistische drukkingsgroep, die tijdens de Eerste Wereldoorlog een radicaal Vlaams-nationalistisch en anti-Belgisch politiek progr... Lees meer ) uit de censuurafdeling verwijderde Duitse ambtenaren. Vanaf 1917 was Oszwald werkzaam als referent op de Politische Abteilung in Brussel. Hij was daar aanvankelijk tot augustus 1917 bevoegd voor de activistische propaganda in de krijgsgevangenenkampen. Eind 1917 omvatte zijn bevoegdheden het Propagandistisch Centraal Archief, paspoortaangelegenheden en de betrekkingen tussen de Politische Abteilung en de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer . Met zijn publicaties behoorde Oszwald tot de auteurs die het Duitse beeld van Vlaanderen tijdens de oorlog bepaalden. Hij volgde de politieke lijn van de regering in Berlijn: tegen rechtstreekse aanhechting en verduitsing van België en voor een autonoom Vlaanderen in een formeel zelfstandige Belgische satellietstaat.
In 1919 schreef Oszwald in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken de geschiedenis van het Duitse bezettingsbestuur in België. Vanaf 1920 was hij ambtenaar op het rijksarchief in Potsdam. Hij bleef de ontwikkeling in Vlaanderen volgen en publiceerde in de eerste naoorlogse jaren nu en dan een stuk over de actuele toestand. Sinds de tweede helft van de jaren 1920 was Oszwald de spilfiguur in de contacten tussen Duitse en Vlaamse nationalisten en informeel adviseur van de regering in aangelegenheden van activistische ballingen. Na 1933 evolueerde hij in nationaalsocialistische zin. In 1935 bepleitte hij de financiële steun van dit regime aan het Vlaamsch Nationaal Verbond Vlaamsch Nationaal Verbond
Het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV) (1933-1945) was een rechts-radicale Vlaams-nationalistische partij die tijdens de Tweede Wereldoorlog collaboreerde met de Duitse nationaalsocialistis... Lees meer (VNV). Tijdens de Tweede Wereldoorlog Tweede Wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog werd in Vlaanderen getekend door de onvoorwaardelijke collaboratie van het Vlaamsch Nationaal Verbond (VNV). De samenwerking met de bezetter en de bestraffing erva... Lees meer werkte hij bij de rijkscommissaris voor de bezette Nederlandse gebieden. Hij steunde toen de in Nederland wonende oud-activist Piet van Rossem (sr.) Van Rossem, Piet (sr.)
Lees meer bij de oprichting van de Nationaal-Socialistische Beweging in Vlaanderen Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen
De Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen (NSBV) was een nationaal-socialistische politieke partij, vlak na mei 1940 opgericht. Lees meer .
Werken
– Der Nationalitätenkampf der Flamen und Wallonen, in: Preussische Jahrbücher, 1914, nr. 2, pp. 214-245.
– Zur belgischen Frage, 1915.
– Belgien, 1915.
– B. Driessen ter Meulen (pseudoniem), Die flämische Bewegung während des Krieges, in: Der Belfried, jg. 3, 1918, nr. 1-3.
– Geschichte der Zivilverwaltung im besetzten Belgien 1914- 1918, 1919.
– Die deutsche Flamenpolitik und das Gutachten von Professor Bredt für den parlamentarischen Untersuchungsausschuss, in: Historische Zeitschrift, 1927,, pp. 518-525.
– Flandern und Großniederland, 1928.
– Deutsch-niederländische Symphonie, 1937.
– Die Volkstumslage im Rhein-Maas-Schelde-Delta, 1940.
Literatuur
– H.J. Elias, 25 jaar Vlaamse Beweging 1914-1939, 1969, dl. 1.
– A.W. Willemsen, Het Vlaams nationalisme. De geschiedenis van de jaren 1914-1940, 1969.
– W. Dolderer, De nieuwe Duits-Vlaamse toenadering na de Eerste Wereldoorlog, in: WT, jg. 46, 1987, nr. 4, pp. 211-223; jg. 47,1988, nrs. 2-3, pp. 109-128 en pp. 129-139.
– W. Dolderer, Deutscher Imperialismus und belgischer Nationalitätenkonflikt, 1989.
– W. Dolderer, De republiek van Weimar en de Vlaamse Beweging, in: WT, jg. 56, 1997, nr. 2-3, pp. 101-123 en pp. 131-151.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– S. Laux: Flandern im Spiegel der ‚wirklichen Volksgeschichte’. Robert Paul Oszwald (1883-1945) als politischer Funktionär, Publizist und Historiker, in: B. Dietz, H. Gabel en U. Tiedau (eds), Griff nach dem Westen. Die ‚Westforschung’ der völkisch-nationalen Wissenschaften zum nordwesteuropäischen Raum, 2003, pp. 247-290.
– J. Müller, Die importierte Nation. Deutschland und die Entstehumg des flämischen Nationalismus, 2020.