Open Brieven van de Frontbeweging
De Open Brieven van de Frontbeweging waren gestencilde of gedrukte clandestiene manifesten die tussen 11 juli 1917 en 11 juli 1918 aan het front werden verspreid. Daarbij mogen ook een aantal brieven aan buitenlandse autoriteiten gerekend worden waarmee de Frontbeweging en Cyriel Verschaeve probeerden om de geallieerden en de leiding van de katholieke Kerk te beïnvloeden.
De omschrijving ‘open brieven’ verwijst naar het feit dat de Frontbeweging Frontbeweging
Aan het IJzerfront manifesteerde zich tijdens de Eerste Wereldoorlog flamingantisch verzet tegen de taaltoestanden in het leger. Naarmate het zich meer en meer organiseerde en groeide, vo... Lees meer deze teksten op zo groot mogelijke schaal verspreidde onder de soldaten om haar achterban te overtuigen van haar standpunten en visie.
Het gaat voornamelijk om:
1. Open brief aan den koning van België, Albert I (11 juli 1917), in overleg met een aantal voormannen opgesteld door Adiel Debeuckelaere Debeuckelaere, Adiel
Adiel Debeuckelaere (1888-1979) was een Vlaams-nationalistisch politicus. Hij zou zijn imago vooral opbouwen dankzij zijn leidende rol in de Frontbeweging. Lees meer . Het was een eerste uitvoerige aanklacht betreffende de taaltoestanden in het leger Leger
Lees meer waarbij het wantrouwen tegenover de militaire oversten, de pers en de regering duidelijk werd uitgesproken. Er werd gerekend op de koning om deze evolutie te keren.
2. Een tweede Brief aan koning Albert (opgesteld op verzoek van de leiding van de Frontbeweging door Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer , augustus 1917) klaagde op bittere toon de repressieve acties aan waarmee de militaire overheid op de eerste brief had gereageerd.
3. De Brief aan Zijne Eminentie Kardinaal Mercier, opgesteld door Verschaeve in september 1917, was een pleidooi voor bestuurlijke scheiding.
4. Vlaanderens Dageraad aan den IJzer werd opgesteld door Filip de Pillecyn De Pillecyn, Filip
Filip De Pillecyn (1891-1962) was schrijver en journalist. Hij was actief in de Frontbeweging, werkte voor De Standaard en De Tijd en stichtte het satirisch weekblad Pallieter. Tijdens de... Lees meer en Hendrik Borginon Borginon, Hendrik
Hendrik Borginon (1890-1985) was lid van de leiding van de Frontbeweging en Vlaams-nationalistisch politicus in de Frontpartij en het Vlaamsch Nationaal Verbond. Tijdens de bezetting fung... Lees meer in oktober 1917. Dit was een uitvoerige voorstelling van het politieke programma van de Frontbeweging. België werd niet afgeschreven, maar Vlaanderen moest over een verregaande zelfstandigheid beschikken.
5. Brief aan de Verbondene Grootmachten werd opgesteld door Verschaeve in december 1917. Het was een pleidooi voor bestuurlijke zelfstandigheid, met een beroep op het geallieerde oorlogsdoel: de vrijheid der kleine volkeren. De geallieerden werden daarbij aangespoord om een tegengewicht te bieden voor de Duitse steun aan de activisten steunden (zie Flamenpolitik Flamenpolitik
Met het begrip ‘Flamenpolitik’ wordt verwezen naar de politiek die de Duitse bezetter voerde ten aanzien van de Vlaamse beweging tijdens de Eerste en de Tweede Wereldoorlog. Sommige aute... Lees meer ).
6. Kort begrip van de Vlaamsche Beweging, ook genoemd Catechismus van de Vlaamsche Beweging werd opgesteld – officieel buiten het weten van de leiding van de Frontbeweging – door Verschaeve, vermoedelijk in januari 1918. Dit was een interpretatie van geschiedenis en doelstellingen van de Vlaamse beweging in erg radicale zin, waarbij veel begrip werd opgebracht voor de activisten en de Duitse hulp die 'niets dan een bestuursmaatregel' werd geacht. De oorlogstijd was de meest geschikte periode om Vlaams zelfbestuur binnen een Belgische bondstaat af te dwingen.
7. Open brief aan Generaal Bernheim was een vermoedelijk in januari 1918 verschenen dreigbrief. Louis Bernheim Bernheim, Louis
Lees meer werd verantwoordelijk geacht voor de harde repressie tegen de flamingant Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer en in zijn divisie. Hij werd bedreigd met een massale opstand vanwege de troepen als hij zijn repressie zou doordrijven tot het gebruik van wapens.
8. Vlaamsche Soldaten. Over het 'Proces van de 6e Legerafdeling', 18 februari 1918, was een steunbetuiging aan de gedaagde Lode de Boninge De Boninge, Lode
Lode de Boninge (1896-1918) was een brancardier tijdens de Eerste Wereldoorlog, die zich aansloot bij de Frontbeweging. De Boninge sneuvelde op 7 mei 1918 en werd na de oorlog verheven to... Lees meer en zijn kameraden; met de bedreiging dat de Frontbeweging desnoods naar het wapen van de gewelddadige opstand zou grijpen.
9. Vlaamsche Soldaten. Een balans van één jaar Vlaamse agitatie aan het front naar aanleiding van de Vlaamse feestdag op 11 juli 1918 was een terugblik op de actie van één jaar, sinds het verschijnen van de eerste Open brief aan den koning van België, Albert I. De balans was niet positief, maar de Vlaamse macht van het IJzerleger stond gereed voor de toekomst.
Deze Open brieven en aanverwante teksten werden aan het front verspreid om zoveel mogelijk soldaten tot aanhangers van de Vlaamse Frontbeweging te maken. De leiding van de organisatie besefte in de lente van 1918 dat het nuttig zou zijn om de activisten in het bezette land op de hoogte te brengen van de agitatie achter de frontlinie. De overlopers Jules Charpentier Charpentier, Jules
Jules Charpentier (1893-1982) liep in april-mei 1918 als een van de zogenoemde ‘sublieme deserteurs’ over naar het Duitse leger, om op vraag van de Frontbeweging contact te zoeken met de ... Lees meer en Karel de Schaepdrijver De Schaepdrijver, Karel
Karel De Schaepdrijver (1892-1970) was tijdens WOI betrokken bij de Frontbeweging. In 1918 liep hij over en werd ingeschakeld in de activistische propaganda. Na de oorlog vestigde hij zi... Lees meer namen een aantal van deze teksten mee en zorgden in het bezette land voor het drukken van brochures waarin meerdere van deze ‘Open Brieven’ voorkwamen (zie Sublieme deserteurs Sublieme Deserteurs
De zogenaamde ‘Sublieme Deserteurs’ waren overlopers die in het voorjaar van 1918 door de Frontbeweging naar de Duitse linies werden gestuurd om contact op te nemen met het activisme. ... Lees meer ). Op die manier werden de teksten verder verspreid. Ook na de oorlog zou dit nog gebeuren, voornamelijk via het IJzerbedevaartcomité. Naarmate een nieuwe oorlog in West-Europa immanent werd, besliste het IJzerbedevaartcomité in 1939 opnieuw een aantal van deze teksten in een brochure uit te geven. Daarbij werd zonder twijfel gehoopt dat dit de Vlaamse militairen in een gemobiliseerd Belgisch leger tot een flamingantische opstelling zou inspireren.
De Frontbeweging werd hoe langer hoe meer tot een mythische status verheven en de teksten van de ‘open frontbrieven’ speelden daarin een belangrijke rol. De creatie ervan was immers niet onder de voogdij en censuur van een Duitse bezetter gebeurd. Nog in 2006 zou vzw IJzerwake IJzerwake
Lees meer beslissen om de teksten opnieuw in een brochure te verzamelen en uit te geven, weliswaar zonder deze van veel historische context te voorzien. Naarmate 2017 en de honderdste verjaardag naderde, beslisten het IJzerbedevaartcomité IJzerbedevaartcomité
Lees meer , Verbond VOS Verbond VOS
Het Verbond der Vlaamse Oud-Strijders (VOS), opgericht in 1919, was een flamingantische vereniging voor oud-strijders van de Eerste Wereldoorlog, die in de loop van het interbellum tot ee... Lees meer en het ADVN ADVN | archief voor nationale bewegingen
ADVN | archief voor nationale bewegingen is een archief en onderzoekscentrum, erkend door de Vlaamse overheid als collectiebeherende cultuureelerfgoedorganisatie. Sinds 1984 worden archie... Lees meer tot een wetenschappelijk verantwoorde uitgave van deze teksten.
Literatuur
– Open Brieven en vertoogschriften van de Vlaamsche Frontbeweging (1917-1918), uitgegeven door het IJzerbedevaartcomité, 1939.
– R. Vanlandschoot, Kapelaan Verschaeve. Een biografie, Tielt, 1998.
– D. Vanacker, De Frontbeweging. De Vlaamse strijd aan de IJzer, Brugge, 2000.
– Open Frontbrieven, uitgegeven door IJzerwake, Antwerpen 2006.
– L. Vandeweyer, Verschaeve schrijft paus Benedictus XV in naam van de Frontbeweging. De getuigenis in de schrijfboeken van Leo Dumoulin, in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2008, nr. 3, september, pp. 236-253.
– J. Monballyu, De jacht op de flaminganten? De strafrechtelijke repressie van de Vlaamsgezinde militairen aan het IJzerfront, Brugge, 2010.
– G. Leemans, R. Praet, L. Vandeweyer, F-J. Verdoodt, “Alleen in u – o koning – geloven wij nog”. Open brieven van de Vlaamse Frontbeweging tijdens de Eerste Wereldoorlog, Antwerpen, 2017.